Στην αντιπροσωπευτική κοινοβουλευτική δημοκρατία, οι πολίτες εκχωρούν σε εκλεγμένους εκπροσώπους τους τη θεσμοθέτηση των κανόνων (νόμων) που θα διέπουν τη ζωή τους για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Οι πολίτες εμπιστεύονται τους πολιτικούς, με βάση τις εξαγγελίες τους αλλά και το παρελθόν τους. Ταυτόχρονα επιλέγουν το κόμμα και τον μελλοντικό πρωθυπουργό, που θα έχουν την αρμοδιότητα αλλά και ευθύνη για την άσκηση της εκτελεστικής εξουσίας.
Οι πολίτες ελπίζουν σε συνετή και χρηστή εκπροσώπηση για την πραγμάτωση όλων αυτών που οι πολιτικοί υποσχέθηκαν και οι πολίτες συμφώνησαν με την ψήφο τους. Αυτονόητο είναι ότι αν ο εκάστοτε Πρωθυπουργός, υπουργός, βουλευτής, τηρούσε τα συμφωνημένα και μόνο αυτά, θα ήταν επιτυχημένος. Αυτή η λογική μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι, όσο πιο αποτελεσματικά πραγματώνει τις υποσχέσεις της η εκάστοτε κυβέρνηση, τόσο η εμπιστοσύνη των πολιτών ισχυροποιείται και η επανεκλογή έρχεται ως επιβράβευση της επιτυχίας.
Τα τελευταία χρόνια, κυρίως για επικοινωνιακούς λόγους, έχει επικρατήσει μια άλλη λογική, αυτή του «πολιτικού κόστους». Οι πολιτικοί έχουν υιοθετήσει ως στρατηγική επανεκλογής όχι απαραίτητα την πραγμάτωση της υπόσχεσης προς τους πολίτες, αλλά την αποφυγή πάση θυσία οποιασδήποτε πράξης επιφέρει «πολιτικό κόστος». Ανεξάρτητα δηλαδή από την ήδη υπάρχουσα συμφωνία (εκλογές) για λήψη μέτρων σε μια κατεύθυνση και την πραγματική χρησιμότητά τους, όταν θεωρηθεί από τους πολιτικούς ότι τα μέτρα αυτά συναντούν την αντίδραση μερίδας των πολιτών (μειοψηφίας ή όχι) ή κριτικής από τα ΜΜΕ και βλάπτουν την εικόνα τους, είτε εγκαταλείπονται είτε αναβάλλονται είτε ακυρώνονται.
Οι πολιτικοί υποκύπτουν στον προσωπικό στόχο της επανεκλογής τους (που είναι απόλυτα θεμιτός, όσο υπηρετεί και τη «συμφωνία» που είχαν συνάψει με τους πολίτες). Πολιτικές αποφάσεις και δράσεις αποφεύγονται. Ανάληψη ευθύνης για τα κακώς κείμενα είτε συγκεκριμένο σχέδιο για το πώς αυτά θα ξεπεραστούν, μπαίνουν στις καλένδες. Λάθη απαγορεύονται. Έργο όμως χωρίς λάθη δεν νοείται, ούτε στο δημόσιο ούτε στον ιδιωτικό τομέα. Νέες στρατηγικές κατευθύνσεις και μεταρρυθμιστικά προγράμματα δεν γίνονται χωρίς αντίδραση από μερίδα των πολιτών.
Πάντα θα υπάρχουν ομάδες που αρνούνται την πρόοδο, ομάδες, των οποίων η προνομιακή θέση απειλείται από αλλαγές, που θα συμβάλλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη και στην πρόοδο της κοινωνίας. Η θεωρία του «πολιτικού κόστους» μεταφράζεται σε ατολμία, σε απραξία, σε ανούσια διαχείριση, σε επικοινωνιακά τεχνάσματα και πάνω από όλα σε απιστία προς την πλειοψηφία των πολιτών, των οποίων η βούληση αγνοήθηκε.
Η αδράνεια και η ατολμία που επιφέρει ο φόβος του πολιτικού κόστους πρέπει να ξεπεραστεί. Είναι λάθος στρατηγική για τον πολιτικό και για τον τόπο. Η πλήρης και διαφανής επικοινωνία με τον πολίτη για τις δύσκολες αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν, εξηγώντας τις βραχυπρόθεσμες αρνητικές συνέπειες (σπάσιμο των αυγών) αλλά και τα μακροπρόθεσμα οφέλη (φτιάξιμο της ομελέτας) για το σύνολο της κοινωνίας, είναι ο μόνος τρόπος να ξαναχτιστεί η εμπιστοσύνη. Η απραξία ώστε να αποφευχθεί το πολιτικό κόστος, με στόχο την επανεκλογή, μετατρέπεται μακροπρόθεσμα σε μπούμερανγκ, έχοντας ως συνέπεια την αποβολή από την πολιτική σκηνή εκείνων που την ασπάζονται.
Η κοινωνία μας έχει ανάγκη από ηγέτες που έχουν όραμα, ηθική υπόσταση και κυρίως το θάρρος να ενημερώνουν πλήρως τους πολίτες και να τους πείθουν ότι, με το έργο τους αξίζουν της εμπιστοσύνης και της επανεκλογής και όχι με την απραξία. Η κοινωνία επιθυμεί ηγέτες που να έχουν αποφασιστικότητα, εστίαση στη δράση και στην αποτελεσματικότητα. Το έργο πάντα θα υπερτερεί και θα εκτιμάται περισσότερο του όποιου «πολιτικού κόστους». Χρειαζόμαστε πολιτικούς που υπόσχονται και υλοποιούν. Ηγέτες που δρουν με διαφάνεια και λογοδοτούν για τις πράξεις τους. Αυτοί οι πολιτικοί πρέπει να βραβεύονται με την επανεκλογή τους.
Ο κ. Κώστας Μπακούρης είναι Πρόεδρος της ΜΚΟ «Διεθνής Διαφάνεια – Ελλάς»
(Από την εφημερίδα ΕΣΤΙΑ, 22/07/2009)