Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στην οικονομική δραστηριότητα αποτελεί σταθερή προτεραιότητα για την κοινοτική ενεργειακή πολιτική. Αποβλέπει δε στον περιορισμό των εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, στην ενίσχυση της ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού, στον περιορισμό της εξάρτησης από ακριβές εισαγωγές ενέργειας αλλά και στη μείωση των αιχμών φορτίου ηλεκτρικής ενέργειας, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Στο πλαίσιο αυτό, έχει αναπτυχθεί στο κοινοτικό δίκαιο, ένα ευρύ φάσμα Οδηγιών και Κανονισμών για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης σε όλους τους ενεργοβόρους τομείς, στα προϊόντα και τις υπηρεσίες. Μία από τις πιο βασικές Οδηγίες είναι η 2006/32/ΕΚ για την ενεργειακή απόδοση κατά την τελική χρήση της ενέργειας σε εφαρμογή της οποίας υιοθετήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το «Σχέδιο δράσης για την ενεργειακή απόδοση: Αξιοποίηση του δυναμικού» (ΣΔΕΑ).
Το ΣΔΕΑ, παρουσιάζει και αξιολογεί ποιοτικά και ποσοτικά μέτρα για την περαιτέρω μείωση της ενεργειακής έντασης, επιδιώκοντας την κινητοποίηση όλων των εμπλεκομένων έτσι ώστε να είναι δυνατή η προσφορά σε όλους τους πολίτες, υποδομών, προϊόντων και ενεργειακών υπηρεσιών με τον υψηλότερο, παγκοσμίως, ενεργειακό βαθμό απόδοσης.
Σύμφωνα με το ΣΔΕΑ, η σημαντικότερη εξοικονόμηση μπορεί να πραγματοποιηθεί στον οικιακό τομέα και στα εμπορικά κτίρια (από 27% έως 30%), στη μεταποιητική βιομηχανία (25%) και στον τομέα των μεταφορών (26%). Ειδικά για τις ηλεκτρικές συσκευές, το ΣΔΕΑ, υπογραμμίζει τη σημασία των ελάχιστων προτύπων ενεργειακής απόδοσης για ένα ευρύ φάσμα τους, από είδη οικιακού ηλεκτρονικού εξοπλισμού, όπως κλιματιστικές συσκευές και ψυγεία, έως βιομηχανικές αντλίες. Τα μέτρα του ΣΔΕΑ είναι τα αποτελεσματικότερα από άποψη κόστους/οφέλους. Με την επικείμενη μεταφορά της Οδηγίας στο ελληνικό δίκαιο, αντιμετωπίζεται, για πρώτη φορά, συνολικά το θέμα της ενεργειακής απόδοσης σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας (οικιακός, τριτογενής, βιομηχανία, μεταφορές) και τίθεται εθνικός ενδεικτικός στόχος εξοικονόμησης ενέργειας, που θα επιτευχθεί με την εφαρμογή εθνικού ΣΔΕΑ, μέσω παρεχόμενων ενεργειακών υπηρεσιών και άλλων μέτρων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης.
Ενας από τους κύριους στόχους είναι η διασφάλιση της προστασίας των καταναλωτών και η τόνωση του ανταγωνισμού για τα ενεργειακά προϊόντα και υπηρεσίες που μπορούν να οδηγήσουν σε βελτιωμένη ενεργειακή απόδοση από την πλευρά της ζήτησης. Ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται σημαντικά με τη δημιουργία μιας νέας αγοράς ενεργειακών υπηρεσιών η οποία και αποτελεί τον πυρήνα του σχετικού σχεδίου νόμου.
Η παροχή ενεργειακών υπηρεσιών στην Ελλάδα είναι πολύ περιορισμένη. Στο παρελθόν κάποιες προσπάθειες είχαν γίνει κυρίως για θερμικά ηλιακά συστήματα. Σήμερα, πολλές επιχειρήσεις, τεχνικές, κατασκευαστικές αλλά και προμηθευτές ενεργειακών συστημάτων, έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για ολοκληρωμένη δράση στην αγορά αυτή. Συμμετοχή μπορούν να έχουν χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ασφαλιστικές εταιρείες ακόμη και εταιρείες κοινής ωφέλειας.
Η παροχή ενεργειακών υπηρεσιών αφορά τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Στον δημόσιο τομέα υπάρχει μεγάλο δυναμικό εξοικονόμησης. Το σχέδιο νόμου παρέχει τα κατάλληλα μέσα για να αναπτυχθεί η παροχή ενεργειακών υπηρεσιών στις υποδομές του Δημοσίου, ακόμη και μέσω συμπράξεων με τον ιδιωτικό τομέα.
Στον ιδιωτικό τομέα η κατάσταση είναι πιο ευέλικτη. Δεν τίθενται ζητήματα ιδιοκτησίας και τα οικονομικά ανταλλάγματα των προτεινόμενων παρεμβάσεων μπορούν να προσδιορισθούν εύκολα και να αποδοθούν άμεσα. Ως εκ τούτου το ενδιαφέρον για την πραγματοποίηση τέτοιων έργων είναι μεγάλο και στη ζήτηση αλλά και στην προσφορά.
Η παροχή ενεργειακών υπηρεσιών συνίσταται, κυρίως, στην εγκατάσταση, λειτουργία και συντήρηση, μέσω ειδικής έννομης σχέσης ενεργητικών συστημάτων διαφόρων τεχνολογιών για παραγωγή ενέργειας, συστημάτων για εξοικονόμηση ενέργειας ή και σε συνδυασμό των δύο αυτών βασικών κατηγοριών. Στους τελικούς χρήστες αυτών των εφαρμογών περιλαμβάνονται ξενοδοχεία, βιομηχανίες, μεγάλα συγκροτήματα κτιρίων κ.λπ.
Στη νέα αυτή αγορά θα δραστηριοποιηθούν οι Επιχειρήσεις Ενεργειακών Υπηρεσιών (ΕΕΥ), γνωστές ως ESCO (Energy Service Company), οι οποίες θα παρέχουν υπηρεσίες ενεργειακής απόδοσης, καταρτίζοντας προς τον σκοπό αυτό συμβάσεις ενεργειακής απόδοσης (ΣΕΑ).
Με τη ΣΕΑ ρυθμίζονται ειδικότερα θέματα σχετικά με την οργάνωση του ενεργειακού έργου, τον σχεδιασμό του κατασκευαστικού του μέρους, την προμήθεια και εγκατάσταση του απαραίτητου εξοπλισμού, την εκπαίδευση του προσωπικού του ωφελούμενου από την ενεργειακή υπηρεσία, τη μεταφορά τεχνογνωσίας κ.λπ.
Οι ΕΕΥ θα παρέχουν με δικό τους τεχνολογικό και επενδυτικό κίνδυνο μια ενεργειακά αποδοτικότερη τεχνολογία στο χρήστη, με ίδια χρηματοδότηση ή με χρηματοδότηση από τρίτους (ΧΑΤ), η οποία θα επιφέρει όχι μόνο εξοικονόμηση ενέργειας αλλά και αντίστοιχο, με την εξοικονόμηση οικονομικό όφελος.
Το όφελος αυτό αποτελεί το οικονομικό αντάλλαγμα της ΕΕΥ. Εν προκειμένω, ο κίνδυνος αναλαμβάνεται από τον φορέα χρηματοδότησης και υλοποίησης της επένδυσης, την ΕΕΥ, και όχι από τον τελικό χρήστη για τον οποίο το κόστος είναι μηδενικό. Η επένδυση θα αποπληρώνεται σταδιακά με ένα οικονομικό αντάλλαγμα που θα προσδιορίζεται βάσει του επιτευχθέντος αποτελέσματος σε όρους εξοικονόμησης ενέργειας.
Με το πέρας της συμβατικά οριζόμενης περιόδου της παρεχόμενης υπηρεσίας, το όφελος της ενεργειακής εξοικονόμησης θα το επωφελείται εξ ολοκλήρου ο χρήστης.
Πρόκειται για την εισαγωγή χρηματοοικονομικής τεχνικής μέσα στα ενεργειακά προγράμματα αντί της ακολουθούμενης μέχρι σήμερα διαδικασίας παροχής κινήτρων.
Η αρχή αυτή μπορεί να εφαρμοστεί κυρίως σε μεγάλα κτιριακά συγκροτήματα, τα οποία απαιτούν τεράστιες επενδύσεις προκειμένου να φτάσουν στο βέλτιστο επίπεδο ορθολογικής χρήσης και κατ’ επέκταση, ενεργειακής εξοικονόμησης.
Οι ΕΕΥ, λειτουργώντας είτε με ίδια κεφάλαια είτε μέσω χρηματοδότησης από τρίτους (ΧΑΤ), έχουν αναγνωριστεί διεθνώς από τα σημαντικότερα εργαλεία για την προώθηση μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας. Είναι πολύ καινοτόμο και γενναίο εγχείρημα για την ελληνική οικονομία και κοινωνία, το οποίο θα επιφέρει σημαντικά αποτελέσματα στον κρίσιμο τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας, στην ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και των επενδύσεων, καθώς και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Ο κ. Κων. Μουσουρούλης είναι γενικός γραμματέας του υπουργείου Ανάπτυξης
(Από την εφημερίδα Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 26/07/2009)