Η φορολογική πολιτική στην Ελλάδα λειτουργεί διαχρονικά με τρόπο αντιαναπτυξιακό. Αιφνιδιάζει του πολίτες, δημιουργεί γραφειοκρατία και πλήττει την επιχειρηματικότητα. Στερεί από τους φορολογουμένους την δυνατότητα να προγραμματίσουν πως θα αντιμετωπίσουν τα φορολογικά βάρη και με τον τρόπο αυτό τροφοδοτεί την φοροδιαφυγή και απωθεί του επενδυτές.
Στην Ελλάδα από την στιγμή που κάποιος φόρος θεσπισθεί, ισχύει για πάντα. Ο χαρακτηρισμός προσωρινός ή έκτακτος, απλά ωραιοποιεί την κατάσταση. Η πραγματικότητα είναι ότι κάθε φορά που κάποια κυβέρνηση χρειάζεται έσοδα, απλά θεσπίζει έναν νόμο ή επανενεργοποιεί κάποια ρύθμιση από το πλούσιο φορολογικό παρελθόν της ελληνικής νομοθεσίας. Και συνήθως την πληρώνουν οι έντιμοι και τυπικοί φορολογούμενοι.
Η ηρεμία που επικράτησε στο διάστημα 2005-2007 στο φορολογικό τοπίο οφείλετο αφ’ ενός στην αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ κατά μία μονάδα (από 18% σε 19%) και αφ’ ετέρου στην απόφαση για σταδιακή μείωση των συντελεστών φορολογίας εισοδήματος και επιχειρηματικών κερδών. Η πρώτη ρύθμιση αύξησε -σε ένα βαθμό- τα δημόσια έσοδα σε μια περίοδο που η χώρα βρισκόταν σε δημοσιονομική επιτήρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ η δεύτερη στήριξε το εισόδημα των πολιτών και λειτούργησε ως κίνητρο για την προσέλκυση επενδύσεων.
Παρά την αύξηση των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων και την επιβολή κάποιων περιφερειακών φόρων, η τριετία εκείνη χαρακτηρίσθηκε από μια αξιοσημείωτη ομαλότητα. Τόσο τα φυσικά πρόσωπα, όσο και οι επιχειρήσεις είχαν ξεκάθαρη εικόνα για τις φορολογικές τους υποχρεώσεις, αλλά και χρόνο για να προγραμματίσουν το πώς θα αντεπεξέλθουν σε αυτές.
Από το 2007 το κλίμα άλλαξε. Η θέσπιση και η επιβολή του Ενιαίου Τέλους Ακίνητης Περιουσίας, η φορολόγηση των μερισμάτων, η αύξηση των εμμέσων φόρων, οι διαρκείς απειλές για επαναφορά των τεκμηρίων διαβίωσης, η πρόσθετη φορολόγηση των αυτοκινήτων και της κινητής τηλεφωνίας και η έκτακτη εισφορά στα υψηλά εισοδήματα, διαφοροποίησαν άρδην την φορολογική πολιτική. Επέφεραν δε τόσες επιβαρύνσεις στο εισόδημα των πολιτών, που στην πράξη ακύρωσαν την κυβερνητική εξαγγελία για μείωση του κεντρικού φορολογικού συντελεστή στο 20% από το 2014.
Ο εκτροχιασμός της δημοσιονομικής πολιτικής, λόγω της αδυναμίας ελέγχου των δαπανών, της ανεξέλεγκτης φοροδιαφυγής και του υπέρμετρου δανεισμού, οδήγησε την Κυβέρνηση σε λύσεις πανικού. Πώς αλλιώς να ερμηνευθούν οι ελεγχόμενες ως αντισυνταγματικές ρυθμίσεις για την έκτακτη εισφορά και τους ημιυπαίθριους χώρους ;
Η φορολογία είναι εργαλείο αναπτυξιακής πολιτικής. Αλλά μπορεί να αποτελέσει και πρόσκομμα στην ανάπτυξη. Συστηματικά οι ελληνικές κυβερνήσεις παραβλέπουν την πτυχή αυτή. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του ΠΑΣΟΚ. Η σημερινή ηγεσία του από την μία πλευρά ευαγγελίζεται την «απελευθέρωση» των χρηματοδοτικών πόρων ως λύση για την ανόρθωση της ελληνικής οικονομίας και από την άλλη ανακοινώνει ότι θα προχωρήσει στην εφαρμογή ενιαίας, προοδευτικής φορολογικής κλίμακας για όλα τα εισοδήματα, από όποια πηγή και αν προέρχονται. Ήτοι, προαναγγέλλει την δέσμευση περισσότερου εισοδήματος και όχι αποδέσμευσή του.
Οι εξαγγελίες του ΠΑΣΟΚ περιλαμβάνουν κατάργηση του ΕΤΑΚ και «προοδευτική» φορολόγηση της μεγάλης ακίνητης περιουσίας με αναμόρφωση του αφορολόγητου ορίου. Αλλά και την φορολόγηση των διανεμομένων κερδών με βάση την κλίμακα των φυσικών προσώπων, κάτι που ουσιαστικά οδηγεί στην απαξίωση του Χρηματιστηρίου και στην απομάκρυνση των επενδυτών από αυτό. Τέλος, το ΠΑΣΟΚ δεσμεύεται για την κατάργηση των φοροαπαλλαγών που καθιέρωσε η Νέα Δημοκρατία και την επανεξέτασή τους από μηδενική βάση.
Αυτά είναι όσα γνωρίζουμε. Διότι εκείνα που μετεκλογικά ακολουθούν είναι συνήθως πιο επώδυνα για το εισόδημα των πολιτών. Όσο πιο δυσμενείς οι δημοσιονομικές συνθήκες, τόσο πιο μεγάλοι και οι φόροι. Αποτελεί πλέον κανόνα πως τα κυβερνητικά αδιέξοδα και τις χρεοκοπημένες πολιτικές τις πληρώνουν οι φορολογούμενοι. Αν οι ψηφοφόροι γνώριζαν τις φορολογικές προθέσεις της Νέας Δημοκρατίας, ίσως να μην την επανεξέλεγαν τον Σεπτέμβριο του 2007.
Βασική προεκλογική δέσμευση της Νέας Δημοκρατίας προ του 2004 ήταν το σταθερό φορολογικό πλαίσιο. Μέχρι το 2007, αυτό τηρήθηκε. Σήμερα όμως το πλαίσιο αλλάζει συνεχώς και η φορολογική πολιτική λειτουργεί αντιαναπτυξιακά.
(Από την εφημερίδα ΕΣΤΙΑ, 29/07/2009)