Μέχρι πριν από ένα μήνα πολλοί Ευρωπαίοι θεωρούσαν ότι η περισσότερο συστηματική προσέγγιση του θέματος της απελευθέρωσης της ενέργειας στη Γηραιά Ηπειρο απέκλειε την πιθανότητα μεγάλων διακοπών στην ηλεκτροδότηση σαν αυτές που σημειώθηκαν τον Αύγουστο στις ΗΠΑ και στον Καναδά. Ωστόσο, το μπλακ άουτ, που συνέβη σχεδόν σε ολόκληρη την Ιταλία την προηγούμενη Κυριακή, ύστερα από μικρότερης έκτασης διακοπές στη Σκανδιναβία και το Λονδίνο, έχει αποδείξει ότι αυτή η εκτίμηση των Ευρωπαίων μοιάζει πιο πολύ με αυταπάτη.
Το βασικότερο κίνητρο για την αντικατάσταση των εθνικών μονοπωλίων ενέργειας με διασυνοριακό ανταγωνισμό εντός των ορίων της Ευρωπαϊκής Ενωσης ήταν να περιοριστούν οι ελλείψεις και να υπάρξει πτώση τιμολογίων. Μία τέτοια απελευθέρωση, όμως, θα διασφάλιζε και τις προμήθειες σε ηλεκτρική ενέργεια, διευρύνοντας τις πηγές προσφοράς, από τις οποίες ένα ευρωπαϊκό κράτος θα μπορούσε να αντλήσει ό,τι χρειαζόταν – δεδομένου, βέβαια, ότι έχει την αναγκαία πρόσβαση σε άλλα δίκτυα μεταφοράς και διανομής.
Το δέντρο που κατέπεσε στο ηλεκτροδοτικό δίκτυο της Ελβετίας και ήταν αρχικά η αφορμή για τη διακοπή στην Ιταλία, ουσιαστικά έπληξε ένα σύστημα ηλεκτροδότησης το οποίο έχει φθάσει τα οριά του. Κι αυτό γιατί μόνη η Ιταλία μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών έχει το μεγαλύτερο βαθμό εξάρτησης από τις εισαγωγές ηλεκτρικού ρεύματος. Το 24% του νυκτερινού φορτίου και το 16% του ημερήσιου προέρχεται από δίκτυα μεταφοράς της Γαλλίας και της Ελβετίας, τα οποία λειτουργούν στο 100% της απόδοσής τους. Η αιτία είναι ότι η Ιταλία δεν κατόρθωσε να κατασκευάσει σταθμούς ηλεκτροδότησης για να αντικαταστήσει τους πυρηνικούς αντιδραστήρες μετά την καταστροφή του Τσερνομπίλ. Ωστόσο, και σε άλλες περιοχές της Ευρώπης ανακύπτουν προβλήματα και ειδικά στην Ισπανία, τη Σκανδιναβία και την Ελλάδα. Επί του παρόντος, μόνον το 8% της συνολικής ενέργειας, που καταναλίσκεται εντός της Ευρωπαικής Ενωσης, έχει διασυνοριακό χαρακτήρα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πιστεύει ότι κάθε ευρωπαϊκό κράτος θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να λαμβάνει ηλεκτρικό ρεύμα από διασυνοριακά δίκτυα έως και 10% της κατανάλωσής του. Ωστόσο, η επίτευξη αυτού του στόχου προϋποθέτει ορισμένες σημαντικές αλλαγές.
Πρώτον, θα πρέπει να προωθηθεί περαιτέρω η απορύθμιση της μεταφοράς και παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Σε ορισμένες χώρες ο φορέας με το σύστημα μεταφοράς εξακολουθεί να έχει στην κατοχή του σταθμούς παραγωγής ενέργειας, αν και αυτοί θα πρέπει να τελούν υπό ξεχωριστή διαχείριση. Δεύτερον, πιθανώς να χρειαστούν ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές για το συντονισμό της δημιουργίας διασυνοριακών δικτύων. Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει εναποθέσει την απελευθέρωση της ενέργειας στις εθνικές ρυθμιστικές αρχές. Πάντως, η Κομισιόν εντείνει τις προσπάθειές της να εναρμονίσει τις διαφορετικές προσεγγίσεις των εν λόγω αρχών ειδικά σε θέματα στρατηγικής σημασίας, όπως οι επενδύσεις και οι υποδομές. Ωστόσο, το σημαντικότερο πρόβλημα εξακολουθεί να είναι η αποδοχή των νέων δεδομένων από το κοινό, εκτός εάν υπάρξουν και πάλι διακοπές ρεύματος και το θέμα της ηλεκτροδότησης αναβαθμιστεί στην πολιτική ατζέντα.
(Από τους Financial Times 30/09/03)