Υποτίθεται ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση θέλει να ανταγωνισθεί τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις ραγδαίες αναπτυσσόμενες οικονομίες της Νοτιοανατολικής Ασίας. Για να το πετύχει, απεφάσισε να συμπεριλάβει στους κόλπους της αρκετές χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ και να μετεξελιχθεί σε ένα είδος συνομοσπονδίας κρατών, με κοινούς κανόνες και ενιαίο Σύνταγμα. Όμως το ευρωπαϊκό οικοδόμημα φαίνεται ότι κλυδωνίζεται σοβαρά, κυρίως λόγω της αδυναμίας των μελών του να καταλήξουν σε κοινές αποφάσεις.
Μίζερη ανάπτυξις
Εν τω μεταξύ ο υπόλοιπος κόσμος τρέχει. Οι ρυθμοί εξελίξεως των εκτός Ευρώπης οικονομιών είναι ταχύτατοι. Το τελευταίο τρίμηνο οι ΗΠΑ εσημείωσαν ρυθμό αναπτύξεως 8,2% ενώ ανάλογες είναι οι επιδόσεις της Κίνας και αρκετών χωρών της Απω Ανατολής. Εναντι όλων αυτών, η Ευρώπη επιδεικνύει μία μίζερη ανάπτυξη της τάξεως του 1,5% ετησίως.
Η αιτία είναι προφανής. Την διαπιστώνει όποιος παρακολουθεί τα τεκταινόμενα στις τακτικές και έκτακτες συνόδους κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες καθυστερούν στην λήψη των αποφάσεων, με αποτέλεσμα ή ανταγωνιστικότης της Ευρώπης να πέφτει συνεχώς. Αυτό συμβαίνει διότι θέλουν να συμβιβάσουν τα ασυμβίβαστα:
Προσπαθούν να συγκεράσουν αντικρουόμενες ιδεολογίες. Η μισή Ευρώπη είναι φιλελεύθερη και η άλλη μισή σοσιαλιστική. Από τα 15 κράτη μέλη της Ε.Ε. στα 8 κυβερνούν κόμματα ή συνασπισμοί της κεντροδεξιάς και στα 7 της κεντροαριστεράς. Και όταν ενταχθούν τα 10 νέα κράτη, θα υπάρξει ιδεολογική πανσπερμία.
Προσπαθούν να συγκεράσουν αντικρουόμενα συμφέροντα. Κάθε χώρα έχει τα δικά της εθνικά και οικονομικά συμφέροντα. Και πριν από την λήψη όλων σχεδόν των ευρωπαϊκών αποφάσεων, προηγείται ένα ανελέητο παζάρι, όπου κάθε ηγέτης θέλει να περιφρουρήσεις τα συμφέροντα της δικής του χώρας και οικονομίας.
Προσπαθούν να συγκεράσουν διαφορετικούς πολιτισμούς. Δεν είναι βεβαίως λίγα τα κοινά στοιχεία όλων των Ευρωπαίων, έναντι των υπολοίπων κατοίκων του πλανήτη. Όμως είναι πολλές και οι διαφορές τους. Διαφορές στην θρησκεία, στις παραδόσεις στην γλώσσα, στις εθνικές ευαισθησίες.
Καμία συνοχή
Όμως ακόμη και αν αυτά μπορούσαν να συγκερασθούν, η Ευρώπη και πάλι δεν θα μπορούσε να καταστεί ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι αιτίες που την φρενάρουν είναι πολύ συγκεκριμένες.
Η πρώτη αιτία είναι η ίδια η οικονομική πολιτική. Ενώ υποτίθεται ότι ισχύουν οι κανόνες της ελεύθερης αγοράς και προστατεύεται ο ανταγωνισμός, πολλά κράτη έχουν κυβερνήσεις που επιμένουν στην δική τους συνταγή. Κραυγαλέο παράδειγμα είναι η σοσιαλιστική Ελλάς, όπου ο κρατικός παρεμβατισμός συνεχίζεται σε πλείστους όσους τομείς.
Η δεύτερη αιτία είναι η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία. Στις Βρυξέλλες έχει δημιουργηθεί ένα γραφειοκρατικό τέρας που θέλει να ρυθμίζει τα πάντα. Φθάσαμε να εκδίδονται οδηγίες ακόμη και για επί μέρους θέματα, τα οποία θα έπρεπε να ρυθμίζονται σε καθαρά τοπικό επίπεδο. Και τα οποία συνεπάγονται τεράστιες παρενέργειες στην εφαρμογή τους.
Η τρίτη αιτία είναι η διαμάχη μεταξύ των μεγάλων και μικρών χωρών για τον έλεγχο των αποφάσεων. Χαρακτηριστικό είναι αυτό που συμβαίνει τώρα για τον αριθμό των Επιτρόπων. Οι μικρές χώρες ζητούν να υπάρχει ένας Επίτροπος από κάθε χώρα και στην Ευρώπη των 25. Εξ άλλου συγκρούονται σχετικά με την αναλογία ψήφων στο Ευρωκοινοβούλιο και πληθυσμού, λόγω των αντιρρήσεων Πολωνίας και Ισπανίας.
Σε γενικές γραμμές, αυτά φρενάρουν την Ευρώπη. Τα επιβεβαιώνουν τόσο η καταστρατήγησις του Συμφώνου Σταθερότητος από την Γερμανία και την Γαλλία, όσο και οι χθεσινές διαφωνίες για το Σύνταγμα. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες προχωρούν με μικρά συμβιβαστικά βήματα και ρυθμό χελώνας. Ενώ ο υπόλοιπος κόσμος καλπάζει, η Ευρώπη παραπαίει.
(Από την εφημερίδα ΕΣΤΙΑ 13/12/03)