Του Ριχάρδου Σωμερίτη
Οι Αμερικανοί απελευθέρωσαν τους Ιρακινούς από τον Σαντάμ. Ποιος όμως θα τους απαλλάξει από τους απελευθερωτές τους;
Το (σωστό) ερώτημα το έθεσε την περασμένη Κυριακή, σε συζήτηση που οργάνωσε ξένος τηλεοπτικός σταθμός, ο γαλλόφωνος ΤV5, ένας τούρκος δημοσιογράφος της «Τζουμχουριέτ». Απάντηση σε αυτό δεν υπάρχει. Μόνον ορισμένες διαπιστώσεις μπορεί κανείς να διατυπώσει. Προσεκτικά.
Η σύλληψη του Σαντάμ είναι ένα θαυμάσιο νέο για την τριανδρία της «Συμμαχίας» που το έχει τόση- εκλογική- ανάγκη. Θα αντέξει όμως ο θρίαμβος στην τριβή του χρόνου; Δεν είναι βέβαιο.
Χρειάστηκαν σχεδόν εννέα μήνες, η κινητοποίηση τεραστίων δυνάμεων και η υπόσχεση ενός «πριμ» 25 εκατ. δολαρίων για να μπορέσουν οι διώκτες του να ξετρυπώνουν (κυριολεκτικά) τον Σαντάμ. Αυτό κάτι σημαίνει.
Κυρίως που το μίσος τόσων Ιρακινών για τον άθλιο δικτάτορα είναι εμφανές. Τον μισούν γιατί τους έχει καταστρέψει. Συλλογικά και ατομικά –με μόνη εξαίρεση τους μισθοφόρους του. Γιατί έχει δολοφονήσει εκατοντάδες χιλιάδες «αντιφρονούντες» και έχει βασανίσει άλλους τόσους. Γιατί με τους επιθετικούς πολέμους του οδήγησε στον θάνατο μερικά εκατομμύρια άλλους. Γιατί τους πρόδωσε και ευθύνεται για τον κεραυνό που ακόμη σήμερα καίει την πατρίδα του. Ηταν κατανοητή η αυθόρμητη χαρά τόσων Ιρακινών. Με πρώτους εκείνους που κράδαιναν σημαίες κόκκινες και χρυσά σφυροδρέπανα: να κάτι που οι δικοί μας «αντιιμπεριαλιστές» δεν θέλουν καν να βλέπουν. Και δεν είδαν!
Η απαλλαγή του Ιράκ από τον Σαντάμ μπορεί, φυσικά, να απελευθερώσει ορισμένες δυνάμεις, να επιτρέψει ορισμένες εξελίξεις και να απομονώσει ακόμη περισσότερο τους τέως ασφαλίτες του που έχασαν τα πάντα και συνεπώς δεν διστάζουν μπροστά σε τίποτε με πρόσχημα την «αντίσταση».
Δεν είναι όμως δεδομένο ότι η βίαιη αντίδραση στην ξένη κατοχή, βάρβαρη όπως όλες οι κατοχές, περιορίζεται στους αμετανόητους σανταμικούς. Συνεργάτες της κατοχής υπάρχουν αλλά όχι και οπαδοί της. Ακόμη και όσοι προσπαθούν να ανασυγκροτήσουν ένα κράτος από τις συνθήκες της κατοχής αξιώνουν τον σύντομο τερματισμό της. Και στο Ιράκ, η εισβολή επέτρεψε την εμφάνιση των ακραίων ισλαμιστών του αστερισμού της Αλ Κάιντα που δεν μάχονται για το ιρακινό έθνος μήτε για τους Ιρακινούς αλλά και εκεί, όπως παντού αλλού, για το μυθικό «χαλιφάτο» που θα αναλάβει τον γενικευμένο ιερό πόλεμο, εναντίον των απίστων με όλα τα όπλα, περιλαμβανομένων των πετρελαιοπηγών.
Η εξουδετέρωση του Σαντάμ αποτρέπει ένα εφιάλτη: το ενδεχόμενο μιας επιστροφής του στη εξουσία. Χρειάζονται όμως πολλά άλλα για να ισορροπήσει ξανά η άτυχη αυτή χώρα, αλλά και η τόσο σημαντική ευρύτερη περιοχή της. Αν οι «σύμμαχοι» άρπαζαν τη ευκαιρία που η σύλληψη τους προσφέρει για να αλλάξουν αξιοπρεπώς πολιτική, κάποια ελπίδα θα υπήρχε. Να αλλάξουν πώς; Μα, με την ανάθεση επιτέλους στον ΟΗΕ της κύριας ευθύνης για τη συνέχεια. Όμως δεν το θέλουν. Στόχος τους είναι, μας το υπενθύμισαν πρόσφατα, να μοιράσουν μεταξύ τους την πετρελαϊκή λεία του πολέμου και τις συμβάσεις της όποιας ελεγχόμενης ανασυγκρότησης.
Το τέλος ενός ειδεχθούς τυράννου είναι κάτι το θετικό, όπως κι αν συντελείται. Είναι ακόμη πιο θετικό ότι το τέλος του Σαντάμ, που παραδόθηκε τόσο άδοξα και δειλά, αποτρέπει τη γένεση κάποιου μύθου για αυτόν. Αρκεί η τύχη που οι «σύμμαχοι» θα του επιφυλάξουν να μην τον μετατρέψει, τώρα, σε ήρωα ή έστω ΄θύμα. Το τέλος αυτού του τυράννου δεν φαίνεται να αρκεί για να ανοίξουν άλλοι δρόμοι στο Ιράκ και στη Μέση Ανατολή. Αν μάλιστα αυτό το τέλος οδηγήσει στην επανεκλογή του κ. Μπους και των συνεργών του, μάλλον το αντίθετο θα συμβεί. Δυστυχώς.
(Από την εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ 16/12/2003)