Tου Μανούσου Γ. Βολουδάκη
Συνηθίζουμε να ασχολούμαστε με το ενεργειακό πρόβλημα όταν αντιμετωπίζουμε κάποια κρίση: είτε πρόκειται για διακοπές ρεύματος, είτε για την εγκατάσταση νέων ρυπογόνων μονάδων στην Ξυλοκαμάρα. Bρισκόμαστε προ των πυλών μιας παρόμοιας κρίσης.
Το καλοκαίρι του 2004, χρονιά των Ολυμπιακών αγώνων, αναμένεται αυξημένη τουριστική κίνηση άρα και αυξημένη ζήτηση ενεργείας. Καθώς η ολοκλήρωση του εργοστασίου της ΔΕΗ στον Αθερινόλακκο καθυστερεί σημαντικά, και δεδομένης της οριακής κατάστασης του συστήματος παραγωγής ενέργειας της Κρήτης, αναμένονται σοβαρά προβλήματα στην παροχή ρεύματος. Η λύση την οποία η κυβέρνηση φαίνεται να προκρίνει είναι η εγκατάσταση μιας πρόσθετης αεριοστροβιλικής μονάδος παραγωγής ρεύματος στην Ξυλοκαμάρα. Για να καθησυχασθεί η τοπική κοινωνία, προστίθεται στο σχεδιασμό ότι όταν στις αρχές του 2005 αρχίσει να λειτουργεί το εργοστάσιο της ΔΕΗ στον Αθερινόλακκο του Λασηθίου, θα κλείσει μια από τις παλιές μονάδες της Ξυλοκαμάρας, άρα η επιβάρυνση των Χανίων σε ρύπους θα είναι προσωρινή. Εχουμε όμως πικρά πείρα από «προσωρινές» επεκτάσεις της Ξυλοκαμάρας οι οποίες τελικά μονιμοποιούνται. Το 1997 υπήρξε δέσμευση του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης και της τότε Υπουργού Ανάπτυξης κας Παπανδρέου ότι η Ξυλοκαμάρα δεν θα επεκταθεί περαιτέρω. Ομως φέτος είδαμε μια νέα αεριοστροβιλική μονάδα ισχύος 29 ΜW να εγκαθίσταται στην Ξυλοκαμάρα!
Η συζητούμενη νέα μονάδα μπορεί να αγορασθεί στα πλαίσια της συμβάσεως με την οποία αγοράσθηκαν από τη ΔΕΗ δυο μονάδες το καλοκαίρι του 2003, καθώς υπάρχει στη σύμβαση σχετικό δικαίωμα προαίρεσης (option). Το πρόβλημα έχει κι άλλη διάσταση, που ίσως να συνιστά σκάνδαλο: Το τίμημα αυτής της συμβάσεως είναι ιδιαίτερα υψηλό. Το κόστος των συνολικά 58 ΜW που εγκαταστάθηκαν σε Ξυλοκαμάρα και Λινοπεράματα έφτασε τα 12 δις., όσο δηλαδή κόστισαν το 1996 δυο αεριοστρόβιλοι διπλάσιας ισχύος !
Φαίνεται πώς υπάρχει άλλη λύση, φιλικότερη προς το περιβάλλον: η εγκατάσταση ενός ατμοστροβίλου, που θα αποτελέσει μαζί με δυο από τους υπάρχοντες αεριοστροβίλους μια μονάδα συνδυασμένου κύκλου. Το προσόν αυτών των μονάδων είναι ότι ένα μέρος της ισχύος παράγεται μετατρέποντας τη θερμότητα των καυσαερίων σε ηλεκτρική ενέργεια: Τα καυσαέρια των αεριοστροβίλων θερμαίνουν λέβητες στους οποίους παράγεται ατμός, ο οποίος κινεί τον ατμοστρόβιλο. Το αποτέλεσμα είναι ότι μια δεδομένη ισχύς παράγεται με μικρότερες συνολικά εκπομπές αερίων ρύπων. Το κόστος της αρχικής επένδυσης σε αυτή την περίπτωση είναι υψηλότερο, αλλά αποσβέννυται σε σύντομο χρόνο λόγω του μειωμένου κόστους λειτουργίας.
Τη λύση αυτή έχει προτείνει επανειλημμένως στον Υπ. Ανάπτυξης ο Σύλλογος Εργαζομένων στην Ξυλοκαμάρα, με επιστολή η οποία δημοσιεύτηκε και στον τοπικό τύπο. Δεν έχει γίνει γνωστή απάντηση της κυβερνήσεως. Ο Σύλλογος Εργαζομένων αντιμετωπίζει το πρόβλημα με υπευθυνότητα και χωρίς τη συντεχνιακή αντίληψη που καμιά φορά βλέπουμε να κυριαρχεί στα συνδικάτα.
Θα πρέπει κάποτε και η κοινωνία των Χανίων να αντιδράσει δυναμικά, μια που οι σχεδιασμοί ΔΕΗ και κυβερνήσεως συστηματικά αδικούν τα Χανιά. Κατά παράδοξο τρόπο, οι αντιδράσεις των νομών που επιβαρύνονται λιγότερο μέχρι σήμερα (ή και καθόλου!) για την παραγωγή ρεύματος, είναι εντονότερες από τις δικές μας, με αποτέλεσμα να εισακούονται ! O σταθερός στόχος της τοπικής κοινωνίας πρέπει να είναι η μετεγκατάσταση σε ορατό χρονικό ορίζοντα της Ξυλοκαμάρας. Όμως για τον γράφοντα είναι κατανοητό ότι είτε μας αρέσει είτε όχι η Ξυλοκαμάρα δεν μπορεί να μετεγκατασταθεί άμεσα. Επίσης, δεν θεωρώ σκόπιμο να καλλιεργούμε νοοτροπίες του τύπου «να φύγει από εδώ και δεν μας ενδιαφέρει που θα πάει». Οφείλουμε να βλέπουμε το πρόβλημα στη συνολική του διάσταση και να προτείνουμε λύσεις εφικτές τεχνικά και οικονομικά βιώσιμες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση όμως, έχουμε τη δυνατότητα να παρέμβουμε ώστε η λειτουργία της Ξυλοκαμάρας να γίνει φιλικότερη προς το περιβάλλον. Επιβάλλεται να απαιτήσουμε δυναμικά να μην εγκατασταθεί νέα αεριοστροβιλική μονάδα στα Χανιά, προτείνοντας εναλλακτικά την εγκατάσταση ατμοστροβίλου και τη δημιουργία μονάδας συνδυασμένου κύκλου.
Κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στα Χανιά, ο Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας κ. Καραμανλής, μιλώντας στο Εμπορικό Επιμελητήριο χαρακτήρισε το ενεργειακό ως το σημαντικότερο πρόβλημα της Κρήτης. Το θέμα έτσι τίθεται στο πολιτικό προσκήνιο. Απομένει τώρα η τοπική κοινωνία να ενεργοποιηθεί για να επηρεάσει (επιτέλους!) κάποιες αποφάσεις που αφορούν το μέλλον της και λαμβάνονται ερήμην της.
(Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα «Κήρυξ» των Χανίων στις 19 Δεκεμβρίου 2003)