Του Π. Κ Ιωακειμίδη
Η Ευρωπαϊκή Ενωση (Ε.Ε.) μπήκε στο 2004 σε κατάσταση όχι και τόσο ευχάριστη. Το 2004 είναι βεβαίως το έτος της διεύρυνσης. Την 1η Μαΐου η Ένωση θα αυξήσει τον αριθμό των μελών της σε 25 με την ένταξη των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, της Κύπρου και της Μάλτας. Αλλά η αύξηση των μελών υπογραμμίζει και τα οξυμμένα προβλήματα και διαιρέσεις στο εσωτερικό της Ε.Ε. Υπάρχουν αυτή τη στιγμή πέντε επικίνδυνες εστίες διαιρέσεων/συγκρούσεων που εάν δεν επιλυθούν γρήγορα και αποτελεσματικά μπορούν να κλονίσουν το οικοδόμημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Η πρώτη σύγκρουση αναφέρεται βεβαίως στην έγκριση του Ευρωπαϊκού Συντάγματος. Μετά την αποτυχία της Διακυβερνητικής Διάσκεψης των Βρυξελλών να συμφωνήσει πάνω στο Σύνταγμα, η Ένωση εμφανίζεται βαθύτατα διηρημένη πάνω στο θέμα της θεσμικής της συγκρότησης μετά την διεύρυνσή της. Η γρήγορη έγκριση του Συντάγματος αποτελεί επομένως άμεση προτεραιότητα. Η δεύτερη εστία σύγκρουσης αφορά στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης ως πλαισίου άσκησης της δημοσιονομικής πολιτικής της ευρωζώνης. Μετά την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου για την μη επιβολή κυρώσεων στη Γαλλία και τη Γερμανία, η αξιοπιστία του Συμφώνου εμφανίζεται κλονισμένη ενώ αντικρουόμενες απόψεις διατυπώνονται ως προς την εφαρμογή των ρυθμίσεών του.
Η τρίτη πηγή συγκρούσεων συνδέεται με τις μελλοντικές δημοσιονομικές προοπτικές της Ένωσης (2207-2013). Οι έξι χώρες-μέλη της Ε.Ε. που «συνεισφέρουν καθαρά» στον προϋπολογισμό (Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ολλανδία, Σουηδία, Αυστρία) ζήτησαν πρόσφατα το πάγωμα του προϋπολογισμού στο 1% του ΑΕΠ της Ένωσης. Όπως ήταν αναπόφευκτο, το αίτημα αυτό προκάλεσε την αντίδραση των υπόλοιπων κρατών-μελών κάτι που προοιωνίζεται μια εξαιρετικά δύσκολη διαπραγμάτευση τους επόμενους μήνες. Η τέταρτη αιτία συγκρούσεων αφορά στις σχέσεις της Ένωσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ορισμένες χώρες-μέλη και εντασσόμενες χώρες προβάλλουν μια έντονη φιλοατλαντική προσέγγιση που θεωρείται ότι συνιστά εμπόδιο για την αυτόνομη ανάπτυξη της Ε.Ε. Τέλος, το θέμα της έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων για την Τουρκία εμφανίζεται δυνητικά ως μια πρόσθετη πηγή συγκρούσεων. Και βεβαίως η συγκρουσιακή αυτή κατάσταση παρατηρείται σε μια περίοδο που η δημοτικότητα της Ένωσης έπεσε στο χαμηλότερο επίπεδο (48%).
Ο Π. Κ. Ιωακειμίδης είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Ευρωπαϊκών Μελετών (ΕΚΕΜ).
(Από την εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, 09/01/2004)