του Κ. Κόλμερ
Το ΄Αγιον Όρος δεν κινδυνεύει από την διχοστασία Φαναρίου και Εκκλησίας της Ελλάδος όσον από τα...σκουπίδια. Που συνεχώς συσσωρεύονται χωρίς ν’ αντιμετωπίζωνται αποτελεσματικώς.
Στην διαπίστωση αυτή καταλήγει ο εφήμερος επισκέπτης του «περιβολιού της Παναγιάς», μάρτυς ανεξελέγκτων χωματερών, στο διάβα του. Προσθέσατε τα πολυπληθή αυτοκίνητα (που προκαλούν συμφόρηση στη Δάφνη και στην πρωτεύουσα, Καρυές) τα εγκαταλελειμμένα παλαιά (που αφήνονται χάσκοντα μέσ’ τα λιβάδια) τ’ ανθρώπινα λύματα (που μολύνουν τα ποτάμια), τις εκπομπές καυσαερίων, ακτινοβολιών κινητών τηλεφώνων και νιτρικών λιπασμάτων (εις βάρος των αοράτων οριζόντων) και έχετε προ οφθαλμών το περιβαλλοντικό πρόβλημα του Αγίου Όρους.
Γι’ αυτό ευθύνεται κυρίως η εκκοσμίκευση της μοναστικής ζωής, που είναι αναπότρεπτη στην εποχή μας. Περίπου 300.000 διανυκτερεύσεις ετησίως βαρύνουν την ζωή των 2.000 μοναχών. Όλοι μαζί, μοναχοί, επισκέπτες και οι εργαζόμενοι «παράγουν» 1.900 τόννους απορριμμάτων ετησίως. Υπολογίζομε ότι 20.000 τόννοι σκουπιδιών έχουν ήδη συσσωρευθή σε ακαλύπτους χώρους της χερσονήσου του Αθωνος, την τελευταία 15ετία. Άλλοι 50.000 τόννοι θα μαζευθούν την προσεχή.Τέτοιο φόρτο απορριμμάτων δεν αντέχει το «αλατόμητον»΄Ορος, χωρίς κίνδυνο αλλοιώσεως του απαραμίλλου φυσικού κάλλους και δίχως δυσάρεστα φαινόμενα λειψυδρίας, αποφοράς οσμών και καταστρεπτικών πυρκαϊών των δασών. Πρόσφατο περιστατικό η καταστροφή του 60% της Μονής Χιλανδαρίου, που στερείται πυρασφαλείας...
Επιβάλλεται συνεπώς να ληφθούν μέτρα υπό της Ελληνικής Πολιτείας προτού είναι αργά. Οι μέχρι τούδε «πολιτικές» διοικήσεις του Αγίου ΄Ορους ησχολούντο με την αναστύλωση των 20 μεγάλων μοναστηριών και παραμελούσαν την κατασκευή των απαραιτήτων έργων υποδομής-προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος.
Το Άγιον Όρος αποτελεί πολιτιστική κληρονομιά του Ελληνισμού. Ουδαμού του κόσμου - τουλάχιστον στην Ευρώπη - υπάρχει ένα αντίστοιχο ζών «μουσείο» φύσεως, κειμηλίων και ψυχών. Εντεύθεν η ανάγκη προστασίας του Αγίου Ορους απο τους ρύπους της πολυκοσμίας - αν όχι απ’ αυτήν την ιδία την κσομοσυρροή...
Χρήματα για την σωτηρία του Αγίου ΄Ορους δεν έλλειψαν ποτέ αλλά και αν έλλειπαν, δεν είναι λόγος για ένα κράτος που δαπανά ετησίως 73 δις. ευρώ, να μην διαθέτει ολίγα εκατομμύρια (εκ του υστερήματος του ΄Ελληνος φορολογουμένου κι όχι του Κοινοτικού - το τονίζομε ώστε να μην αμφισβητείται το...’Αβατον) για να χρηματοδοτήσει την κατασκευή αποχετευτικού δικτύου, ενός κέντρου βιολογικού καθαρισμού στις Καρυές και μιάς μονάδος διαλογής, συμπιέσεως και μεταφοράς των απορριμμάτων εκτός Αγίου Όρους. Το ανάγλυφο του Αγιορείτικου εδάφους, με τις μεγάλες κλίσεις του δεν επιτρέπει την «υγειονομική ταφή» των σκουπιδιών, που κι αυτή απεδείχθη ρυπογόνος στην Αττική με την μόλυνση των υπογείων υδάτων.
Η μόλυνση ακόμη και των επιγείων είναι εμφανής στο ΄Αγιον ΄Ορος, με την ρύπανση των ποταμών (ορατή δια γυμνού οφθαλμού κοντά στην Μονή Ιβήρων, όπου εκρέουν χείμαρροι των Καρυών). Η συχνή επισήμανση των μοναχών ότι πολλές πηγές έπαυσαν να είναι πόσιμες, υπονοεί ότι οι υπόγειοι ορίζοντες θίγονται. Αντίστοιχες είναι και οι ελλέιψεις τρεχουμένου νερού το θέρος. Μόνη, η Μονή Βατοπεδίου έλυσε το πρόβλημα της λειψυδρίας, με την συλλογή των ομβρίων σε τεχνητή λίμνη 30.000 μ3. Νερά υπάρχουν αλλά δεν συλλέγονται για τις ανάγκες των εκατοντάδων καθημερινώς επισκεπτών του Αγίου ΄Ορους. Ηδη πολλές μονές ως λχ. του Ξενοφώντος έπαυσαν να δέχονται επισκέπτες...
Το Αγιον΄Ορος δεν πάσχει από λειψανδρία. Η Παναγία εφρόντισε να επανδρώσει τις μονές μετά το 1975, με νέους και δραστηρίους μοναχούς, οι οποίοι οφείλουν να ενδιαφερθούν όχι μόνον για την σωτηρία της ψυχής αλλά και του πολυβίου φυσικού περιβάλλοντος του Άθω, ώστε να το παραδώσουν αλώβητο στους επομένους. Οι δασικοί δρόμοι, που καλώς ή κακώς ανοίχθησαν τελευταίως εις όλον τον ΄Αθω, διευκολύνουν την άπαξ της εβδομάδος αποκομιδή (κατόπιν διαλογής ) των απορριμμάτων. Δύο βυτιοφόρα μπορούν ν’ αναρροφούν τ’ ανθρώπινα λύματα από στεγανούς οχετούς. Στ’ απρόσιτα κελλιά, η κατασκευή ενός σηπτικού και απορροφητικού βόθρου αρκεί, υπό την προϋπόθεση ότι η χρήση του θα είναι περιορισμένη και βιολογική.
Για το πρόβλημα της ηλεκτροδοτήσεως, φρόντισαν η Θεία Πρόνοια και η άνθρώπινη επινοητικότης. Η σύγχρονη τεχνολογία προσφέρει αιολική και ηλιακή ηλεκτρική ενέργεια σε ανταγωνιστικό κόστος 0,20 ευρώ ανά κιλοβατώρα που καθιστά περιττό το αντιαισθητικό δίκτυο πυλώνων της ΔΕΗ. Αρκεί να επιδοτηθούν οι ανανεώσιμες πηγές ενεργείας, με κάλυψη 50% της επενδύσεως από δημόσια κεφάλαια.
Η ιδιωτική πρωτοβουλία του ανερχομένου διεθνώς κλάδου της αειφόρου ενεργείας είναι παρούσα στις Καρυές και μερικές σκήτες χρησιμοποιούν ήδη τον Αίολο και τον Φαέθωνα για τις ενεργειακές των ανάγκες. Αυτό που χρειάζεται είναι ευαισθητοποίηση, ηγεσία και οργάνωση.