Το ΕΚ εξέφρασε την ανησυχία του για τη
"βραδεία πρόοδο" της Τουρκίας στον τομέα των μεταρρυθμίσεων και των
ανθρωπίνων δικαιωμάτων εντός του 2010. Στο σχετικό ψήφισμα, το οποίο εγκρίθηκε
την Τετάρτη, 9 Μαρτίου 2011, υπογραμμίζεται ότι το αδιέξοδο στην επίλυση του
Κυπριακού, η έλλειψη διαλόγου μεταξύ των τουρκικών πολιτικών κομμάτων και η
υπονόμευση της ελευθερίας του Τύπου και των άλλων βασικών δικαιωμάτων
επιβραδύνουν τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία.
Στο κείμενο του ψηφίσματος σχετικά με την
έκθεση προόδου της Τουρκίαςγια το 2010 τονίζεται ότι το αδιέξοδο στην
επίλυση του Κυπριακού, η έλλειψη διαλόγου μεταξύ των τουρκικών πολιτικών
κομμάτων και η υπονόμευση της ελευθερίας του Τύπου και των άλλων βασικών
δικαιωμάτων στη χώρα είναι τα βασικά στοιχεία τα οποία επιβραδύνουν τις
ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία. Αυτά υπογράμμισε και η εισηγήτρια
του ΕΚ, Rita Oomen Ruijten (ΕΛΚ, Ολλανδία) κατά τη διάρκεια της σχετικής
συζήτησης.
Οι ευρωβουλευτές εξέφρασαν την ικανοποίηση
τους για την έγκριση συνταγματικών τροποποιήσεων από την Τουρκία, αλλά
υπογράμμισαν την επιτακτική ανάγκη για "συνολική συνταγματική μεταρρύθμιση"
η οποία θα μετατρέψει την Τουρκία σε μια πραγματικά πλουραλιστική δημοκρατία. Χαιρέτισαν,
ακόμη, τηνπρόσφατη οριστικοποίηση των διαπραγματεύσεων για τη σύναψη
συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας για την επανεισδοχή των προσώπων και επεσήμαναν ότι μόλις
τεθεί σε εφαρμογή η συμφωνία, η Επιτροπή θα πρέπει να αρχίσει "διάλογο για
τις θεωρήσεις με ιδιαίτερη προσοχή στους όρους εισόδου επιχειρηματιών και
φοιτητών που ταξιδεύουν στην ΕΕ".
Μεταξύ των κυρίων προκλήσεων που απομένουν, οι
ευρωβουλευτές υπογραμμίζουν την επιδείνωση της κατάστασης όσον αφορά την
ελευθερία του Τύπου, συμπεριλαμβανομένης της αυξανόμενης αυτολογοκρισίας στα
τουρκικά Μέσα Ενημέρωσης και στους διαδικτυακούς τόπους, την κατάσταση
των γυναικών και την αύξηση του αριθμού των λεγόμενων "εγκλημάτων
τιμής" και των καταναγκαστικών γάμων, καθώς και την έλλειψη προστασίας των
θρησκευτικών μειονοτήτων. Η πρόοδος που έχει συντελεστεί στο ζήτημα της νομικής
προστασίας των μειονοτήτων αυτών, ώστε να μπορούν να κατέχουν ιδιοκτησίες, να
λειτουργούν χώρους λατρείας ή να εκπαιδεύουν κληρικούς, είναι "μόνο
περιορισμένη".
Οι διατυπώσεις
και η ιδιαιτερότητα του κειμένου αποτέλεσαν αντικείμενο έντονων
διαπραγματεύσεων μεταξύ των πολιτικών ομάδων του ΕΚ. Κατά τη διάρκεια της
ψηφοφορίας στην επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του ΕΚ, η πολιτική ομάδα του ΕΛΚ
συμφώνησε να αποσύρει μία τροπολογία με την οποία καλούσε τα θεσμικά όργανα της
ΕΕ να "εξετάσουν τη δυνατότητα" θέσπισης μίας "προνομιακής
εταιρικής σχέσης" με την Τουρκία ως εναλλακτική λύση αντί της πλήρους
ένταξης στην ΕΕ. Σε αντάλλαγμα, η επιτροπή απέφυγε οποιαδήποτε αναφορά στον
"κοινό στόχο της πλήρους ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ", κάτι που θα
επιθυμούσε η ομάδα των Σοσιαλιστών. Η επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων επέλεξε να
χρησιμοποιήσει αντ' αυτού την ίδια διατύπωση που χρησιμοποιήθηκε και το 2009,
περιγράφοντας την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία το 2005
ωςτην "αφετηρία μιας μακράς και ανοιχτής διαδικασίας".
Οι εντάσεις με τους γείτονες
Η συνεχιζόμενη άρνηση της Τουρκίας, για πέμπτη
συνεχή χρονιά, να εφαρμόσει το "πρόσθετο πρωτόκολλο", το οποίο
απαιτεί από τη χώρα να ανοίξει τα αεροδρόμια και τα λιμάνια της στα αεροπλάνα
και στα πλοία που ανήκουν στην Κυπριακή Δημοκρατία, είναι ένα γεγονός που
εξακολουθεί να επηρεάζει την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων. Το ΕΚ καλεί την
τουρκική κυβέρνηση "να διευκολύνει τη δημιουργία κατάλληλου κλίματος για
διαπραγματεύσεις αρχίζοντας αμέσως την απόσυρση των δυνάμεών της από την
Κύπρο" και να εντείνει τη στήριξή της προς την Επιτροπή Αγνοουμένων στην
Κύπρο,διευκολύνοντας την πρόσβασή της σε στρατιωτικές ζώνες και αρχεία.
Το ΕΚ ζητεί, ακόμη, από την Τουρκία και τις τουρκοκυπριακές αρχές να απέχουν
από τη δημιουργία νέων οικισμών Τούρκων πολιτών στη νήσο.
Σε ότι αφορά τα προβλήματα της Τουρκίας με την
Ελλάδα, οι ευρωβουλευτές επεσήμαναν τις εντατικές προσπάθειες που καταβάλλουν
Τουρκία και Ελλάδα για τη βελτίωση των διμερών τους σχέσεων, αλλά
προειδοποίησαν την τουρκική κυβέρνηση να παύσει τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις
του εναέριου χώρου της Ελλάδας και τις πτήσεις τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών
πάνω από ελληνικά νησιά. Ζήτησαν, ακόμη, από την Τουρκία να
"διατηρήσει το διττό πολιτισμικό χαρακτήρα" της Ίμβρου και της
Τενέδου, και να βελτιώσει την πρόσβαση της ελληνικής μειονότητας στην
εκπαίδευση και την ιδιοκτησία.