Σε ακριτικό δήµο της χώρας η κατασκευή ΧΥΤΑ είχε παραπεµφθεί στη µεγαλοψυχία του Γ’ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, όπως και η πλειονότητα των υποδοµών τής άλλως ανύπαρκτης περιβαλλοντικής µας δραστηριότητας. Πριν από την κατασκευή έπρεπε να γίνει η µελέτη χωροθέτησης. Η οποία, σύµφωνα µε τον σχεδιασµό (sic!), έπρεπε να προκηρυχθεί από την περιφέρεια και να χρηµατοδοτηθεί από το πρόγραµµα «Θησέας». Η αρµόδια όµως επιτροπή για τη διαβίβαση του αιτήµατος προς το ΥΠΕΣ∆Α δεν συνήλθε ποτέ, έτσιτο ταµείο άδειασε και το ορφανό έργο άρχισε να κάνει βόλτες ξανά στους προθαλάµους των συναρµόδιων οργάνων. Εν τω µεταξύ, η οδηγία της Ε.Ε. για το οριστικό κλείσιµο των χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης (ΧΑ∆Α) ενεργοποίησε τον µηχανισµό προστίµων και το κράτος αποφάσισε να πιέσει τους δήµους να τελειώνουν µε την αθλιότητα των «παραδοσιακών» µας µεθόδων, οι οποίες κατά περίεργο τρόπο δεν ενοχλούσαν µέχρι τότε κανέναν από τους εξεγερµένους του κινήµατος της Κερατέας.
Ετσι ο δήµος της ιστορίας µας, χωρίς ΧΑ∆Α και ΧΥΤΑ, άρχισε να εγκαταλείπει τα σκουπίδια στους δρόµους,στις πλατείες και τις αυλές, ώσπου βρέθηκε η λύση της µεταφόρτωσης (ΣΜΑ). Για το προσωρινό όµως αυτό έργο χρειαζόταν και πάλι οικόπεδο, µελέτη κ.λπ., άρα νέες καθυστερήσεις. Για να µην τα πολυλογούµε, κάποτε έφτασε το πρώτοκοντέινερ, µε έξοδα της περιφέρειας, της οποίας όµως σε λίγους µήνες και πάλι τής τέλειωσαν τα λεφτά και τα σκουπίδια ξαναγύρισαν στους φυσικούς τους βιότοπους. Στα παραπάνω να προσθέσουµε και την απαγόρευση της συνέχισης των συµβάσεων των εργατών καθαριότητας και την πριν και µετά τις εκλογές απορρύθµιση. Οι βλάβες στην υγεία και τα πλήγµατα στον τουρισµό θα καταγραφούν στις παράπλευρες απώλειες. Εκείνο που µένει ως διαπίστωση είναι το κραυγαλέο έλλειµµα διακυβέρνησης (µε την έννοια της διαχείρισης των κοινών) παρά τις εκάστοτε επαναστάσεις τύπου «Καλλικράτης».
Μπροστά σ’αυτήν την πραγµατικότητα κάποιες αυτοδιοικήσεις στράφηκαν προς µια ηρωική υπέρβαση της τακτικής της καταγγελίας προς το απρόσωπο σύστηµα και το κράτος, παρακινώντας και τους πολίτες τους προς επίδειξη συλλογικής υπευθυνότητας. Ο σηµερινός ∆ήµος Σύρου είναι ένας απ’ αυτούς. Τακτοποίησε µε υποδειγµατικό τρόπο το θέµα της υγειονοµικής ταφής και τύπωσε µπλουζάκια µε το σλόγκαν «Επισκεφθείτε το νησί µας, έχουµε ΧΥΤΑ». ∆εν έµεινε όµως εκεί. ∆ροµολόγησε µε βασανιστικές διαδικασίες και δηµοκρατικές διαβουλεύσεις ένα πρότυπο πρόγραµµα ανακύκλωσης και µέσα σε µικρό διάστηµα έγινε ο πρώτος δήµος της χώρας σε επιδόσεις. Το µυστικό ήταν η συστηµατική ενηµέρωσητων πολιτών, ηεπιστράτευση των σχολείων και κυρίως η εµµονή στο πρόγραµµα µε τη διάθεση πόρων και ανθρώπινου δυναµικού που ξεπέρασε τον εαυτό του (και τις δηµοσιοϋπαλληλικές του αγκυλώσεις).
Στον αντίποδα, άλλοι άρχοντες άρχισαν και πάλι να φλερτάρουν µε τηµέθοδο της αποτέφρωσης (καύση, πυρόλυση, αεριοποίηση, ανάκτηση ενέργειας κ.λπ.) σε πείσµα των αντιρρήσεων που προβάλλονταιαπό ανιδιοτελείς τοπικές, εθνικές και υπερεθνικές περιβαλλοντικές οργανώσεις.
«Η ασύµβατη µε τηνευρωπαϊκή νοµοθεσία µέθοδος της καύσης, που εγκαταλείπεται παγκοσµίως λόγω των δραµατικών παρενεργειών της στοπεριβάλλον και την οικονοµία, είναι µια ωρολογιακή βόµβα στο διηνεκές», δήλωσε πρόσφατα σε ηµερίδα στην Κρήτη ο ευρωβουλευτής Σπύρος ∆ανέλλης. Και συνέχισε: «Οι µονάδες αυτές έχουν πενταπλάσιο έως και δεκαπλάσιο κόστος σε σχέση µε τις συµβατικές µεθόδους και την ανακύκλωση, τα δε πανάκριβα σύγχρονα φίλτρα δεν αρκούν για την κατακράτηση των εκλυόµενων διοξινών, δεδοµένης της χαλαρής περιβαλλοντικής µας συνείδησης και της ανυπαρξίας αξιόπιστων καιέγκυρων µηχανισµών ελέγχου στη χώρα µας».
Σε µια εποχή κρίσεων και σκανδάλων, σε µια εποχή όπου οι απερχόµενες αυτοδιοικήσεις αφήνουν πίσω τους δυσβάστακτα χρέηστους διαδόχους τους, η προσφυγή σε τεχνολογικές επιλογές µε τόσα µειονεκτήµατα δηµιουργεί δικαιολογηµένα υπόνοιες για την αγνότητα των κινήτρων. Ο κατεπείγων χαρακτήρας του προβλήµατος δεν µπορεί να είναι άλλοθι για νέα λάθη που συσσωρεύουν δουλείες στις πλάτες των επερχοµένων και αµέτοχων στο παιχνίδι των συµφερόντων γενεών.
(Ο Ηλίας Ευθυµιόπουλος είναι συγγραφέας του βιβλίου «Παράθυρο στην Κρίση» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μεταίχµιο)
(από την εφημερίδα Τα Νέα)