Του Κ. Κόλμερ
Η μυθολογία του ενιαίου Ευρωπαϊκού νομίσματος εστηρίχθη στην δήθεν σταθερότητα της εξωτερικής ισοτιμίας του έναντι του δολλαρίου και των άλλων συναλλαγμάτων , στον χαμηλό πληθωρισμό του και στην διαφάνεια των τιμών. Τα «πλεονεκτήματα» αυτά διεψεύσθησαν οικτρώς και προσετέθησαν υπαρκτά μειονεκτήματα , όπως η τροφοδότηση χαμηλού ρυθμού αναπτύξεως στην Ευρωζώνη , η γιγάντωση της ανεργίας - ιδίως των νέων- και κυρίως , η διαταραχή των σχετικών τιμών (ανατίμηση των ακινήτων και υποτίμηση του συντελεστού «Εργασία»).
Ειδικώτερον, στην Ελλάδα οι δώδεκα μύθοι του ευρώ διεψεύσθησαν οικτρώς, κατά την διαρρεύσασα τριετία από της εισαγωγής του.
Πρώτος μύθος: «Το ευρώ εξαλείφει τον συναλλαγματικό κίνδυνο»!Πέραν του ότι η ισοτιμία του ευρώ υπεχώρησε το 2002 μέχρις και 40% έναντι του δολλαρίου – για ν’ ανακάμψη εν συνεχεία κατά 30% (ζημιώνοντας τις επιχειρήσεις που «εξάγουν» στην αγορά του δολλαρίου, ως λχ. του Τουρισμού) οι σχετικές τιμές αποδεικνύουν ότι το ευρώ έχασε μεγάλως εις αγοραστική δύναμη. Συγκεκριμένως:
*Ο δείκτης τιμών εμπορευμάτων του Economist εις ευρώ αυξήθη 19,8% τον Απρίλιον 2004 εν συγκρίσει πρός τον ίδιο περυσινό μήνα.
*Το 1991, το αργό πετρέλαιο εκόστιζε πάλι 40 δολλάρια το βαρέλι και η βενζίνη «στην αντλία» 150 δρχ. το λίτρο. Σήμερα, το αργό έχει πάλι 38 δολλάρια αλλά το λίτρο κοστίζει 269 δρχ ή 0,79 ευρώ ,Εάν το ευρώ δεν υπετιμάτο, η βενζίνη έπρεπε να κοστίζει σήμερα 180 δρχ. Η υποτίμηση αγοραστικής δυνάμεως υπολογίζεται 36%.
*Εγχώριες ανατιμήσεις τυποποιημένων τροφίμων της τελευταίας τριετίας:Ψωμί χωριάτικο 133%,τυρί φέτα 111%,γραβιέρα 101%,βούτυρο 173%, γιαούρτη 53%,γάλα φρέσκο 54%, αυγά 46%.Οι ανατιμήσεις αυτές απεκρύβησαν από τον τιμάριθμο καταναλωτού της Εθν. Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΣΥΕ) , ο οποίος αναθεωρήθη «εν παραβύστω»το 1999.Το Ινστιτούτο Καταναλωτών υπολογίζει την αύξηση των τιμών καταναλωτού 17% μόνο για το 2003.
*Οι τιμές των οπωροκηπευτικών και καυσίμων δεν περιλαμβάνονται στον «εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτού» ως «εποχικά και συγκυριακά ανερχόμενες» - οι οποίες , όμως ,τιμές άπαξ και ανέλθουν δεν υποχωρούν παρά ελάχιστα. Τα κεράσια λχ. πωλούντο τον Ιούνιο 4 ευρώ το κιλό ή 1.364 δρχ. παρά την υπερεπάρκεια των. Επίσης, στην εγχώριο αγορά παρατηρείται συστηματική μείωση των ποσοτήτων στις τυποποιημένες συσκευασίες, που «κλέβουν» αφανώς τον καταναλωτή-αντιστάσεως μη ούσης.
Δεύτερος μύθος: «Με το ευρώ έχουμε ενιαίες τιμές στην Ευρώπη».Πρόκειται για τον ανύπαρκτο «νόμο της μιάς τιμής» (Low of one price).Στην πραγματικότητα , οι τιμές διαφέρουν στις διάφορες χώρες μέχρις και 180% (λχ. ένας καφές «καπουτσίνο» κοστίζει στην Ιταλική αγορά 1,5 ευρώ και στην Ελληνική 4,2 ευρώ ή 1.432 δρχ.!).Επίσης, οι τιμές αγαθών ως αυτοκινήτων, ακινήτων και υπηρεσιών ποικίλουν εντόνως από χώρας εις χώραν, με ακριβωτέρα την πλουσία Δανία και φθηνοτέρα την ...πτωχή Ελλάδα.
Τρίτος μύθος: «Με το ευρώ παύει το ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών να είναι περιοριστικός παράγων της αναπτύξεως»(της Ελλάδος).Η προσφιλής αυτή επωδός της Τραπέζης της Ελλάδος εις πάσαν έκθεση της δυστυχώς την ...εκθέτει. Η χώρα μας εξακολουθεί να υποφέρει από τρέχον έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών (10 δις. ευρώ το 2003).΄Αν το έλλειμμα αυτό συνεχισθή, ως συνέβη τον Απρίλιο του 2004, θα χάσει εντός της επομένης τριετίας ή και ενωρίτερα τα συναλλαγματικά της αποθέματα – ήδη συρρικνωθέντα κατά 60% στα 3,5 δις. ευρώ .
Τέταρτος μύθος: «Με το ευρώ θα υπάρχει ενιαίος πληθωρισμός στις χώρες της Ευρωζώνης».Υπονοείται εντεύθεν, ότι δεν θα υπήρχε απώλεια ανταγωνιστικότητος. Η Ελλάς όμως είχε πέρυσι επίσημο πληθωρισμό 75% υψηλότερον του μέσου όρου της Ευρωζώνης (3,5% έναντι 2%).
Πέμπτος μύθος: «Με το ευρώ θ’ απολαύσουμε χαμηλά επιτόκια».Εξαρτάται ,βεβαίως, σε ποιά κατηγορία και χώρα ευρίσκεται ο συναλλασσόμενος.
*Εάν είναι οφειλέτης εν Ελλάδι έχει κάποιαν ωφέλεια - άν και τα καταναλωτικά δάνεια εξακολουθούν να βαρύνονται με επιτόκια 15%.
*Εάν είναι δανειστής είναι ο μεγάλος χαμένος της υποθέσεως, εισπράττων καθαρό «αρνητικό επιτόκιο» μέχρις και 2 μονάδων κάτω του επισήμου πληθωρισμού.
*Εάν κατοικεί στην Γερμανία, με πληθωρισμό 1,7%, πληρώνει υψηλότερα επιτόκια , εάν διετηρείτο το μάρκο ως νόμισμα της χώρας.
*Όταν τα Ευρωπαϊκά επιτόκια ανέλθουν, πολλοί οφειλέτες θ΄ αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα εξυπηρετήσεως των χρεών των , με μετακύλιση των στις πιστώτριες Τραπεζες. Επειδή όμως δεν υπάρχει δυνατότης διασώσεως των από την κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα (bailing-out) θα πρόκειται για άλλον ένα εντέχνως αποκρυπτόμενο κίνδυνο της ευρωζώνης.
Πέμπτος μύθος: «Με το ευρώ θα μειωθεί το κόστος των Τραπεζικών συναλλαγών».Στην πράξη, τα μικροεμβάσματα στην Ευρωζώνη επιβαρύνονται με Τραπεζικές προμήθειες 45 ευρώ (15.345 δρχ.)
΄Εκτος μύθος: «Με το ευρώ δεν θα εκρέουν τα κεφάλαια».Σύμφωνα με εκθέσεις της Τραπέζης της Ελλάδος , μεταξύ 1999 και 2003 η καθαρή επενδυτική θέση της χώρας επεδεινώθη κατά 36 δις ευρώ, στα 99 δις ευρώ, τα οποία κεφάλαια διέρρευσαν από την χώρα.
΄Εβδομος μύθος: «Δια της εντάξεως στην Ευρωζώνη θ’ αυξηθή το εθνικό προϊόν της χώρας».Δυστυχώς ακριβώς το αντίθετο συνέβη. Το ΑΕΠ έμεινε στάσιμο - εάν δεν εμειώθη την παρελθούσα τριετία - ενώ υπό της… φιλαλήθους ΕΣΥΕ υπερεκτιμήθη ως δήθεν αυξηθέν 12% εις σταθεράς τιμάς. Πρόκειται μάλλον περί αυξήσεως της καταναλώσεως που εχρηματοδοτήθη με δανεισμόν. Παρά την δήθεν «αύξηση του ΑΕΠ», οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις εμειώθησαν αισθητώς και η ανεργία ανήλθε στις 575 χιλ. εργαζομένους.
‘Ογδοος μύθος: «Με το ευρώ θα έλθουν ιδιωτικές επενδύσεις από το εξωτερικό»,λόγω της «σταθερότητας» κλπ ηχηρά παρόμοια. Συμφώνως πρός μελέτη της ΙCAP, οι ιδιωτικές επενδύσεις στην μεταποίηση εμειώθησαν κατά 30%» το 2002.Ανάλογη κάμψη είχαμε τα επόμενα δύο χρόνια της... «ευρωφαγούρας».
Ένατος μύθος: « Εκτός ευρωζώνης, η Ελλάς θα υπέφερε από νομισματικές κρίσεις, λόγω επιθέσεων των κερδοσκόπων κατά της δραχμής».Πρόκειται περί προσφιλούς επιχειρήματος που επωάζει ο ΣΕΒ και το οποίον διαψεύδεται εκ των πραγμάτων. Η Δανία και Σουηδία (εκτός ευρώ) όχι μόνον δεν υπέστησαν κερδοσκοπικές επιθέσεις των νομισμάτων αλλά απήλαυσαν πρωτοφανούς σταθερότητος , όπως άλλωστε και η Ελβετία , ως παρεδέχθη ο διοικητής της Ελβετικής Εθνικής Τραπέζης κ. Ζάν Ρόθ, στην Αθήνα στα τέλη Μαΐου 2004.
Δέκατος μύθος: Η υιοθέτηση του ευρώ εθεωρήθη υπό του διοικητού της Τραπέζης της Ελλάδος ως «μη αναστρέψιμη».Ο Μίλτον Φρήντμαν , βραβείο Νόμπελ Οικονομίας έδωσε ζωή στο κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα «το πολύ μιάς 15ετίας» εις συνέντευξη στους Φαϊνάνσιαλ Τάϊμς .Αλλά και ο ίδιος ο κ. Νίκος Γκαργκάνας παρεδέχθη στο Εμποροβιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών ότι «με την υιοθεσία του ευρώ, η χώρα έχασε την δική της νομισματική και συναλλαγματική πολιτική, η πραγματική σύγκληση δεν πραγματοποιήθηκε και τα εισρέοντα κεφάλαια από της Ευρ. ΄Ενωση θα μειωθούν σταδιακά»!(9.6.2003).
Ενδέκατος μύθος. «Με το ευρώ το βιοτικό επίπεδο θ’ ανέβη».Πρόκειται περί « ευσεβούς ονείρου» που δεν διήρκεσε πέραν «θερινής νυκτός» για ν’ αποδειχθή ότι ο μονομερής νομισματικός αφοπλισμός όχι μόνο δεν εξυπηρέτησε τις ανάγκες της «σύγκλισης» αλλά μάλλον προήγαγε τις ηγεμονικές τάσεις των μεγάλων «εταίρων» του στην «ηνωμένη Ευρώπη».Η Γαλλία και Γερμανία προωθούν τώρα την δημιουργία «υπερεπιχειρήσεων» μ’ αποτέλεσμα ο Επίτροπος ανταγωνισμού Φρίτς Μπολκενστάϊν να διαμαρτύρεται για την παρεμβατική πολιτική των ισχυρών της Ε.Ε.
Δωδέκατος μύθος: «Με το ευρώ παγιώνεται η σταθερότης των τιμών στην αγορά».Η ζημία του όμως του Έλληνος καταναλωτού προεκλήθη από την ...παγιοποιημένη αντίληψη του στις συναλλαγές ότι 340,75 δρχ. είναι μία αξία μεγαλυτέρα του ενός ευρώ. Μετά την ένταξη στην ευρωζώνη, ένα ευρώ ισοδυναμεί για τον καταναλωτή με 100 δρχ. περίπου , ενώ ο ίδιος πληρώνει 341 δρχ. Αυτή είναι τελικά η μεγάλη απάτη του ευρώ:η διάσπαση της αξίας του νομίσματος στην ψυχολογία της αγοράς.