Η παρούσα πρόταση έρχεται να καλύψει ένα σοβαρό θεσμικό έλλειμα που έχει μέχρι σήμερα εμποδίσει την ανάπτυξη της γεωθερμίας στην Ελλάδα.
Για τη διαμόρφωση της συμμετείχαν σε μία συγκροτημένη δημόσια διαβούλευση όλοι οι ενδιαφερόμενοι για την ανάπτυξη της γεωθερμίας φορείς, κρατική διοίκηση, ερευνητικά ιστιτούτα, ενεργειακά κέντρα, δημόσιες επιχειρήσεις, επενδυτικοί φορείς, επιμελητήρια, τράπεζες κι χρηματοδοτικοί οργανισμοί, ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, επιστημονικές ενώσεις και άλλοι.
Προκειμένου να υπάρξει ένα σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο για την ανάπτυξη της γεωθερμίας στην Ελλάδα, το Elfores διοργάνωσε στις 20/11/2001 δημόσια διαβούλευση μεταξύ των όλων εμπλεκομένων φορέων και κοινωνικών εταίρων ώστε να διατυπωθεί μια συνθετική πρόταση προς την Πολιτεία και να αναληθούν οι αναγκαίες θεσμικές και οργανωτικές πρωτοβουλίες. Με βάση τις εκφρασθείσες απόψεις διατυπώνεται πλέον και η παρούσα εισήγηση της Οργανωτικής Επιτροπής του Elfores.
(Οργανωτική Επιτροπή: Τάσος Μαντέλης πρόεδρος Elfores, Μιχάλης Φυτίκας καθ. Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Βασίλης Καρκούλιας πρόεδρος Γεωθερμικής Ενωσης Ελλάδος, Γεώργιος Καναβάκης γεωλόγος στέλεχος ΚΑΠΕ, Νίκος Καίσαρης φυσικός περιβαντολλόγος, Νίκος Βασιλάκος Σύνδεσμος Επενδυτών ΑΠΕ).
Η πρόταση του Elfores για την ανάπτυξη της γεωθερμίας:
Ε χ ο ν τ ας υ π’ ο ψ η
1) Οτι η οικονομική ανάπτυξη και υψηλή βιομηχανοποίηση προκαλούν αυξημένες ενεργειακές ανάγκες, η κάλυψη των οποίων από συμβατικές ενεργειακές πηγές έχει ως αποτέλεσμα την επιβάρυνση, και σε ορισμένες περιπτώσεις, την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, με συχνά ανεπανόρθωτες επιπτώσεις στη ζωή των ανθρώπων.
2) Οτι η χρήση και αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) αποτελεί την μοναδική διέξοδο στο πρόβλημα, για τούτο και υιοθετήθηκε από πολλές χώρες και επισημοποιήθηκε από το Πρωτόκολλο του Κυότο (1998) με το οποίο τα κράτη ανέλαβαν την υποχρέωση να προχωρήσουν στη «Διερεύνηση, προώθηση, ανάπτυξη και αυξημένη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας».
3) Οτι σε εφαρμογή αυτών η Ευρωπαίκή Επιτροπή αφενός μεν υιοθέτησε σχετική Οδηγία για την προώθηση των ΑΠΕ, στις οποίες ρητά περιλαμβάνεται και η γεωθερμία, με την οποία καλεί τα κράτη-μέλη να δημιουργήσουν ένα ενιαίο περιβάλλον για την αύξηση των επενδύσεων στον τομέα αυτό, αφετέρου με την Λευκή Βίβλο έθεσε ως στρατηγικούς στόχους:
α. Την προώθηση της ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού ενεργειακού τομέα και την ευρωπαϊκή οικονομία
β. Την ασφάλεια του εφοδιασμού με ενέργεια
γ. Την προστασία του περιβάλλοντος
4) Οτι μέχρι το 2010, με βάση του στόχους που έχουν συμφωνηθεί στα πλαίσια των λειτουργιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, απαιτείται ο διπλασιασμός της συμμετοχής των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ηλιακής, αιολικής, βιομάζας, γεωθερμίας, υδροηλεκτρισμού) από 6% που είναι σήμερα σαν μέσος όρος στην ΕΕ, σε 12%. Ειδικά δε στην Ελλάδα η συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο θα πρέπει να ανέλθει στο 20% από 9% που είναι σήμερα. Συγκεκριμένα μέσα στην επόμενη τριετία πρέπει να αυξηθεί η συνεισφορά των ΑΠΕ στο 12% της ενεργειακής παραγωγής και κατά την μεθεπόμενη τριετία στο 16% αυτής.
5) Οτι η Ελλάδα, η οποία εξαρτάται άμεσα από το εισαγόμενο πετρέλαιο, ευρίσκεται σε πλεονεκτική θέση διότι διαθέτει τεράστιο δυναμικό σε ΑΠΕ. Ιδιαίτερα δε, λόγω των ειδικών γεωλογικών συνθηκών της, είναι πλούσια σε γεωθερμική ενέργεια και κυρίως σε περιοχές της Βόρειας Ελλάδας και σε νησιά του Βορειοανατολικού και Κεντρικού Αιγαίου. Το ελληνικό γεωθερμικό δυναμικό είναι σημαντικό όσον αφορά τόσο την χαμηλή όσο και την υψηλή ενθαλπία. Παρέχει μεγάλη εγκαταστημένη ισχύ, είναι διαθέσιμη συνεχώς και δεν επηρεάζεται από καιρικές συνθήκες και τις εποχές.
6) Οτι η αξιοποίηση αυτού του σημαντικού γεωθερμικού δυναμικού σε άμεσες και έμμεσες χρήσεις, παρόλο μάλιστα το μικρό σχετικά βάθος ανεύρεσης του, δεν αναπτύχθηκε όσο αναμενόταν. Περιορίσθηκε σε εφαρμογές κυρίως θέρμανσης θερμοκηπίων η πλειονότητα των οποίων μπορούν να χαρακτηριστούν, ως προς το μέγεθος τους, ως οικογενειακές. Η άμεση και συστηματική αξιοποίηση της γεωθερμικής ενέργειας πρέπει να αποτελεί συνειδητό στόχο υψηλής προτεραιότητας της Εθνικής οικονομίας καθώς και της ενεργειακής και περιβαλλοντικής πολιτικής.
7) Οτι το ισχύον στην Ελλάδα θεσμικό πλαίσιο το οποίο με τις διατάξεις του ρυθμίζει τα θέματα της γεωθερμίας είναι:
- Ο νόμος 210/73 για τον Μεταλλευτικό Κώδικα.
- Ο νόμος 1475/84 για την Αξιοποίηση του Γεωθερμικού Δυναμικού.
- Η από 31.12.93 Υπουργική Απόφαση για τον καθαρισμό μισθώματος.
- Ο νόμος 2244/94 για τη Ρύθμιση θεμάτων ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ
- Ο νόμος 2467/98 για τη Μεταφορά Αρμοδιοτήτων Υπ. Ανάπτυξης.
- Ο νόμος 2773/99 για την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας
- Το θεσμικό αυτό πλαίσιο δεν ανταποκρίνεται πλέον στις σημερινές ανάγκες, περιέχει αντιφατικές ρυθμίσεις, δεν συμβαδίζει με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και έχει μία σειρά από προβλέψεις που δεν ευνοούν την ανάπτυξη της γεωθερμίας ούτε την προώθηση επενδύσεων στο τομέα αυτό.
8) Οτι, μεταξύ άλλων, κύρια αρνητικά στοιχεία της υφιστάμενης νομοθεσίας είναι:
· Το γεωθερμικό δυναμικό θεωρείται μετάλλευμα και όχι ΑΠΕ, σε αντίθεση με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, με συνέπεια να υπόκειται σε χρονοβόρες και πολυέξοδες διαδικασίες και να στερείται των ειδικών κινήτρων που προβλέπονται για τις ΑΠΕ. Την ίδια στιγμή άλλος νόμος, ο.2244/1994 και η πρόσφατη οδηγία της ΕΕ το χαρακτηρίζει ως ΑΠΕ.
· Το γεωθερμικό πεδίο δεν αντιμετωπίζεται ως ενιαίο «κοίτασμα-πηγή» και δεν προβλέπεται η ενιαία διαχείριση του με συνέπειες την ανυπαρξία ολοκληρωμένου ενεργειακού σχεδιασμού ανάπτυξης του γεωθερμικού πεδίου, την έλλειψη συντονισμού των δραστηριοτήτων, την δυσκολία ανάπτυξης ενός μηχανισμού ελέγχου-παρακολούθησης της συμπεριφοράς τόσο του γεωθερμικού ταμιευτήρα όσο και των γεωθερμικών εγκαταστάσεων και τη μη διασφάλιση της ανανεωσιμότητας του γεωθερμικού πόρου.
· Δεν καλύπτεται το γεωλογικό ρίσκο της έρευνας γεωθερμικών πεδίων, γεγονός που απαιτεί υψηλό κεφάλαιο αρχικής επένδυσης υπό παρατεταμένη αβεβαιότητα απόδοσης του, χαρακτηριστικά τα οποία αποθαρρύνουν την επενδυτική δραστηριότητα σε αυτόν τον κατεξοχή συμφέροντα τομέα.
· Ανυπαρξία ίσων επενδυτικών ευκαιριών. Ελλειψη διαγωνιστικών διαδικασιών και ολοκληρωμένων επενδυτικών προτάσεων για όλο το φάσμα των προϊόντων, παραπροϊόντων και υποπροϊόντων της γεωθερμίας. Ισχύς προτεραιοτήτων δικαιωμάτων σε ΟΤΑ και έλληνες του εξωτερικού που είναι συνήθως σε αντικειμενική αδυναμία να τα αξιοποιήσουν.
· Ολα τα πεδία υψηλής ενθαλπίας που είναι κατάλληλα για ηλεκτροπαραγωγή έχουν παραχωρηθεί χωρίς αντάλλαγμα στη ΔΕΗ, η οποία δεν τα έχει αξιοποιήσει μέχρι σήμερα εντούτοις τα δεσμεύει, μαζί με τα αντίστοιχα γωθερμικά ρευστά που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν και σε διάφορες χρήσεις.
· Δεν παρέχεται δικαίωμα πώλησης της γεωθερμικής ενέργειας σε τρίτους με συνέπεια αφενός μεν να μην υπάρχει ορθολογική αξιοποίησή της αφετέρου δε να μην είναι ελκυστική για μεγάλες ιδιωτικές επενδύσεις. Είναι πρωτοφανής και εντελώς παράλογη η απαγόρευση διάθεσης της ενέργειας όταν απαιτείται μία σοβαρή αρχική επένδυση με γεωλογικό ρίσκο.
9) Οτι είναι πλέον απαραίτητο να διαμορφωθεί ένα νέο θεσμικό πλαίσιο, το οποίο να ρυθμίζει με σύγχρονο τρόπο τα βασικά θέματα αναζήτησης, έρευνας, διαχείρισης και εκμετάλλευσης της γεωθερμικής ενέργειας στη χώρα μας. Να διακρίνει με σαφήνεια τις επιμέρους αυτές λειτουργίες, προς τις οποίες να ενθαρρύνει την επιχειρηματικότητα και την επεν δυτική δραστηριότητα. Να στοχεύει στη σημαντική αύξηση του υφιστάμενου ρυθμού αξιοποίησης του γεωθερμικού δυναμικού στη χώρα μας και στη δυναμική ανάπτυξη των γεωθερμικών εφαρμογών, καθ΄ όλο το φάσμα των δυνατοτήτων αξιοποίησης τους.
10) Οτι για να επιτευχθούν τα ανωτέρω πρέπει το θεσμικό πλαίσιο να προσελκύει μεγάλες ιδιωτικές επενδύσεις στο χώρο της γεωθερμίας. Αυτό προϋποθέτει την κατάργηση των υπαρχόντων προνομίων δημοσίων, αλλά και ορισμένων ιδιωτικών φορέων, τα οποία αντιβαίνουν ευθέως στους κανόνες της ανοικτής ενεργειακής αγοράς. Την καθιέρωση ισότιμων όρων συμμετοχής και ανταγωνισμού μεταξύ των ενδιαφερόμενων επενδυτών σε όλες τις επιμέρους λειτουργίες και δραστηριότητες, με παραχώρηση των δικαιωμάτων έρευνας, διαχείρισης και εκμετάλλευσης μόνο με διαγωνισμό. Τέλος την κάλυψη του γεωλογικού ρίσκου, το οποίο είναι και υπαρκτό και σημαντικό κατά την έρευνα των μη βεβαιωμένων γεωθερμικών πεδίων.
11) Οτι το θεσμικό πλαίσιο πρέπει να αντιμετωπίζει ενιαία κάθε γεωθερμικό πεδίο και την διαχείρισή του να αναλαμβάνει ένας φορέας ο οποίος θα αναδεικνύεται με διαγωνιστικές διαδικασίες με βάση την τεχνική και οικονομική ικανότητά του αλλά και το ολοκληρωμένο επενδυτικό του σχέδιο. Η διαχείριση πρέπει να διασφαλίζει το υδραυλικό ισοζύγιο μεταξύ τροφοδοσίας και άντλησης γεωθερμικού δυναμικού, την ορθολογική εκμετάλλευση με βάση σαφώς καταρτισμένου και εγκεκριμένου προγράμματος διάθεσης της παραγόμενης ενέργειας και την προστασία του περιβάλλοντος είτε με επανέγχυση είτε με άλλα μέτρα διαχείρισης του απορριπτόμενου γεωθερμικού ρευστού.
12) Οτι το θεσμικό πλαίσιο πρέπει να παρέχει τη δυνατότητα ελεύθερης πώλησης σε τρίτους της γεωθερμικής ενέργειας ως και των τυχόν παραπροϊόντων και υποπροϊόντων της, ώστε να αναλαμβάνονται σοβαρές ιδιωτικές πρωτοβουλίες, που θα αλλάξουν τη σημερινή εικόνα από τις οικογενειακές εκμεταλλεύσεις, στις οποίες ο παραγωγός ενέργειας είναι ταυτόχρονα και χρήστης, για μεγάλες εκμεταλλεύσεις, στις οποίες η γεωθερμική ενέργεια θα διατίθεται σε γεωργικές, βιοτεχνικές ή βιομηχανικές εφαρμογές κάθε τρίτου ενδιαφερόμενου.
13) Ότι πρέπει να συντομευθούν οι διαδικασίες για την απόκτηση άδειας αναζήτησης, έρευνας, διαχείρισης και εκμετάλλευσης των γεωθερμικών πεδίων. Ειδικά πρέπει να προωθηθεί και η τεχνολογία των αντλιών θερμότητας, για ψύξη και θέρμανση, με γήϊνους(υπεδαφικούς)εναλλάκτες, που χρησιμοποιούν νερά ή/και τα υπεδάφια πετρώματα με θερμοκρασίες μικρότερες των 25οC, που υπάρχει σχεδόν παντού. Σ΄αυτήν δεν πρέπει να εφαρμόζονται οι κανόνες που αφορούν το γεωθερμικό δυναμικό, όμως πρέπει να έχουν τα ίδια φορολογικά και λοιπά κίνητρα όπως οι ΑΠΕ, γιατί ανήκει στις τεχνολογίες αυτές και έχει αναπτυχθεί εντυπωσιακά σε πολλές προχωρημένες οικονομικά χώρες. Επιπλέον πρέπει με απλή διαδικασία να χορηγούνται οι σχετικές άδειες από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, ώστε να καταστεί δυνατή η ευρεία ανάπτυξη της συγκεκριμένης, πολλά υποσχόμενης, αυτής εφαρμογής στη χώρα μας.
14) Οτι για να ξεκινήσουν οι επενδύσεις στον τομέα της γεωθερμικής ηλεκτροπαραγωγής πρέπει άμεσα να εξασφαλισθεί η διαθεσιμότητα των περιοχών που διαθέτουν γεωθερμική ενέργεια υψηλής ενθαλπίας. Να υπάρξει ολοκληρωμένη ενημέρωση των κατοίκων των περιοχών αυτών για τις αναπτυξιακές δυνατότητες που μπορούν να προκύψουν, για τις νέες τεχνολογίες και διαδικασίες ορθολογικής εκμετάλλευσης της γεωθερμικής ενέργειας και για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τα συγκεκριμένα μέσα και μέτρα που χρησιμοποιούνται για την πλήρη προστασία του περιβάλλοντος.
15) Οτι πρέπει με το θεσμικό πλαίσο να τεθούν οι βάσεις ενός συστήματος αυτοχρηματοδότησης και αυτοτροφοδότησης, κατά το μέτρο του δυνατού, της ανάπτυξης της γεωθερμίας. Οι παντός είδους πόροι οι οποίοι προέρχονται από την γεωθερμία, όπως τα πάγια και αναλογικά ανταλλάγματα από άδειες και παραχωρήσεις, τα παράβολα, οι εκπιπτόμενες εγγυήσεις, οι διοικητικές κυρώσεις, το αντίτιμο ειδικών προσφερομένων υπηρεσιών κ.λπ., κατατίθεται σε ειδικό λογαριασμό που τηρείται στο Υπουργείο Ανάπτυξης και χρησιμοποιείται για την χρηματοδότηση των ερευνητικών εργασιών του ΙΓΜΕ, την επιδότηση των ερευνητικών επίσης εργασιών των ιδιωτικών φορέων.
16) Οτι τέλος το νέο θεσμικό πλαίσιο για τη γεωθερμία πρέπει να αντανακλά το χαρακτήρα της ως ήπιας και ανανεώσιμης πηγής ενέργειας, και ως τέτοια να αντιμετωπίζεται, σύμφωνα και με τη διεθνή και ευρωπαϊκή πρακτική. Τούτο θα διαμορφώσει μία διαφορετική φιλοσοφία εκμετάλλευσης του εγχώριου ενεργειακού αυτού πόρου, που θα διασφαλίσει την ανανεωσιμότητα και συμβατικότητα του προς το περιβάλλον. Ειδικά θέματα, όπως ιδιοκτησιακά ή απαλλοτριώσεις, ως και ζητήματα που αφορούν την αναζήτηση, την έρευνα και την παραγωγική εξόρυξη μπορούν να ρυθμίζονται από άλλες διατάξεις, όπως της μεταλλευτικής νομοθεσίας ή με ειδικούς κανονισμούς γεωθερμικών εργασιών, που κρίνονται, κατά περίπτωση, ότι είναι προσφορότερες και προς το νέο χαρακτήρα της γεωθερμίας και τις άνω σκοπούμενες πολιτικές.
17) Ότι προκειμένου να υπάρξει η αναγκαία προεργασία για ένα νέο θεσμικό πλαίσιο, το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) και το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ), εκπόνησαν μελέτη θεσμικών και οργανωτικών θεμάτων για την ανάπτυξη συστήματος διαχείρισης γεωθερμικών πεδίων, στα πλαίσια του Β΄Κοινοτικού Προγράμματος Στήριξης, Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ενέργειας, Εργο 3.1.2, το οποίο κατατέθηκε στο Υπουργείο Ανάπτυξης από το Μάρτιο 1999. Μέσω της μελέτης αυτής συντάχθηκαν επίσης και παραδόθηκαν στο Υπουργείο Ανάπτυξης αφενός μεν πρόταση για ένα νέο θεσμικό πλαίσιο, αφετέρου Κανονισμός Γεωθερμικών Εργασιών. Επίσης και η Γεωθερμική Ενωση Ελλάδος για τον ίδιο σκοπό κατάθεσε από τον Ιούλιο 2000 στο Υπουργείο Ανάπτυξης σχετική πρόταση ενός νέου θεσμικού πλαισίου για την γεωθερμία. Τα κείμενα αυτά όχι μόνο έχουν ληφθεί κατά βάση υπόψη αλλά διαπνέονται από την αυτή, ως και η παρούσα πρόταση, φιλοσοφία.
18) Οτι προκειμένου να υπάρξει συγκροτημένη συζήτηση επί των άνω κειμένων, παράθεση των προβληματισμών και ανταλλαγή απόψεων και θέσεων μεταξύ όλων των εμπλεκομένων φορέων, το ELFORES ανέλαβε την πρωτοβουλία και διοργάνωσε στις 28 Νοεμβρίου 2001, στην Αθήνα, Δημόσια Διαβούλευση με θέμα «θεσμικές και οργανωτικές πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη της γεωθερμίας στην Ελλάδα». Σ΄αυτήν συμμετείχαν εκπρόσωποι όλων των βαθμίδων της Κρατικής Διοίκησης, Ερευνητικών Ινστιτούτων, Ενεργειακών Κέντρων, Ενεργειακών Επιχειρήσεων, Χρηματοδοτικών και Τραπεζικών Φορέων, Επενδυτών, Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, Επιστημονικών Ενώσεων, Πανελλήνιων Οικολογικών Οργανώσεων, Επιμελητηρίων κ.λπ. Τα κείμενα της Διαβούλευσης αυτής, απομαγνητοφωνημένα πρακτικά της, ως και τα συμπεράσματα και η εισήγηση επ΄αυτών της Οργανωτικής Επιτροπής αποτελούν την τεκμηρίωση, επί της οποίας στηρίχθηκε η παρούσα πρόταση.
19) Οτι μετά από όλα αυτά είναι ώριμη πλέον η στιγμή στο Συμπόσιο, που διοργανώνεται με πρωτοβουλία του ELFORES, στις 5 Απριλίου 2002 στην Αθήνα, να κατατεθεί στη κρίση των συμμετεχόντων η παρούσα συνθετική πρόταση προς την πολιτεία για την άμεση ανάληψη νομοθετικής πρωτοβουλίας για την ανάπτυξη της γεωθερμίας στην Ελλάδα.
Γ ι’ α υ τ ό - π ρ ο τ ε ί ν ο υ μ ε
Α. Να προσδιορίσουμε τους όρισμούς αναγορεύοντας την γεωθερμία ως ανανεώσιμη πηγή ενέργειας
1. Γεωθερμικό δυναμικό είναι το σύνολο των γηγενών φυσικών ατμών, των θερμών νερών (επιφανειακών ή υπογείων) και της θερμότητας των γεωλογικών σχηματισμών, των οποίων η θερμοκρασία υπερβαίνει τους 25oC.
2. Γεωθερμική ενέργεια είναι αυτή που εμπεριέχεται στο γεωθερμικό δυναμικό και αντλείται από αυτό, θεωρείται δε ανανεώσιμη πηγή ενέργειας (Α.Π.Ε.).
3. Προϊόν γεωθερμικού δυναμικού είναι το αξιοποιήσιμο θερμο-ενεργειακό περιεχόμενο του γεωθερμικού ρευστού. Παρα-προϊόντα είναι τα άλλα τυχόν συμπαραγόμενα προϊόντα, εκτός του θερμο-ενεργειακού περιεχομένου του γεωθερμικού ρευστού. Υπο-προϊόντα είναι τα απομένοντα γεωθερμικά ρευστά, μετά τη λήψη των κατά τα ανωτέρω προϊόντων και παρα-προϊόντων.
4. Γεωθερμικό πεδίο είναι ο γεωλογικός χώρος που σχηματίζει στο σύνολό του το γεωθερμικό «κοίτασμα», στο οποίο εμπεριέχεται το γεωθερμικό δυναμικό.
5. Βεβαιωμένο γεωθερμικό πεδίο είναι εκείνο στο οποίο έχουν προσδιορισθεί, μετά από γεωτρήσεις και δοκιμαστικές αντλήσεις σ’αυτές και σε ικανοποιητικό βαθμό, τα κοιτασματολογικά χαρακτηριστικά του (διαστάσεις, βάθος και υδραυλικές παράμετροι αυτού, θερμοκρασίες, χημισμός, ποσότητες ρευστών).
6. Μη βεβαιωμένο γεωθερμικό πεδίο είναι εκείνο στο οποίο : α) δεν έχουν προσδιορισθεί σε ικανοποιητικό βαθμό τα πιο πάνω στοιχεία αλλά θεωρείται πιθανή η ύπαρξή του από προϋπάρχοντα γεωθερμικά ή γεωλογικά στοιχεία και β) δεν έχει γίνει καθόλου γεωθερμική έρευνα σ’αυτό.
7. Οι χαρακτηρισμένες ιαματικές θερμές πηγές που βρίσκονται σε λειτουργία προστατεύονται και εξαιρούνται των προτεινομένων ρυθμίσεων. Ο τρόπος προστασίας της κάθε μιας από αυτές ορίζεται μετά από κοινή γνωμάτευση του ΙΓΜΕ και του ΕΟΤ. Αυτές που δεν χρησιμοποιούνται για θεραπευτικούς σκοπούς και για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 10 ετών, μπορούν, μετά από γνωμοδότηση του ΙΓΜΕ και του EΟT, να αξιοποιηθούν ως γεωθερμικό δυναμικό σύμφωνα με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις.
Β. Να διασφαλίσουμε τα δικαιώματα του Δημοσίου
1. Το δικαίωμα της κυριότητας του γεωθερμικού δυναμικού, ως και το δικαίωμα αναζήτησης, έρευνας, διαχείρισης και εκμετάλλευσης αυτού, ανήκει μόνο στο Δημόσιο. Η άσκηση του δικαιώματος αυτού αφορά πάντοτε την δημόσια ωφέλεια.
2. Η αναζήτηση, έρευνα, εκμετάλλευση και διαχείριση του γεωθερμικού δυναμικού γίνεται μετά από σχετική άδεια που δίνει το Δημόσιο και η οποία χορηγείται από:
α) από τον Υπουργό Ανάπτυξης για τα γεωθερμικά ρευστά υψηλής ενθαλπίας (με θερμοκρασία στο υπέδαφος μεγαλύτερη των 90οC).
β) επίσης από τον Υπουργό Ανάπτυξης όταν αφορά : i) θαλάσσιες περιοχές, ii) στρατιωτικές περιοχές και iii) περιοχές με διαπιστωμένα εκμεταλλεύσιμα κοιτασμάτα μεταλλευμάτων και υδρογονανθράκων.
γ) από τον Γενικό Γραμματέα των αντίστοιχων Περιφερειών της Χώρας για τα γεωθερμικά ρευστά χαμηλής ενθαλπίας ( με θερμοκρασία στο υπέδαφος μικρότερη των 90οC).
δ) από την Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση όταν αφορά την αξιοποίηση της θερμότητας γεωλογικών σχηματισμών και των νερών, επιφανειακών και υπογείων, με θερμοκρασία μικρότερη των 25oC, που δεν χαρακτηρίζονται ως γεωθερμικό δυναμικό.
3. Το Δημόσιο μπορεί να παραχωρεί το δικαίωμα της αναζήτησης, έρευνας, εκμετάλλευσης και διαχείρισης του γεωθερμικού δυναμικού, κατά το δυνατόν ενιαία για κάθε γεωθερμικό πεδίο, σε οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, με την προϋπόθεση ότι έχει την κατάλληλη τεχνική και οικονομική ικανότητα, και ύστερα από τις οριζόμενες παρακάτω διαδικασίες.
4. Το ΙΓΜΕ στην αρχή κάθε ημερολογιακού έτους συντάσσει κατάλογο όλων των βεβαιωμένων και μη βεβαιωμένων γεωθερμικών πεδίων της χώρας, με τα κυριότερα κατά προσέγγιση στοιχεία τους (έκταση, βάθος, θερμοκρασία, δυναμικό). Ο κατάλογος αυτός ως και τα ανακοινώσιμα στοιχεία που τον συνοδεύουν είναι στη διάθεση κάθε ενδιαφερόμενου.
5. Οσοι ήδη εκμεταλλεύονται γεωθερμικό δυναμικό υποχρεούνται, μέσα σε τακτό χρονικό διάστημα να δηλώσουν στην Γενική Γραμματεία της οικείας Περιφέρειας τα πλήρη στοιχεία ταυτότητος του προσώπου ή των προσώπων που εκμεταλλεύονται την γεωθερμική πηγή και τα βασικά χαρακτηριστικά της, όπως είδος, θέση, θερμοκρασία, τρόπος ανάκτησης, παροχή, πεδίο εφαρμογής κ.λ.π. . Τα στοιχεία αυτά ως και κάθε άλλο στοιχείο που προκύπτει κατά την διάρκεια αναζήτησης, έρευνας, διαχείρισης και εκμετάλλευσης γεωθερμικού δυναμικού γνωστοποιούνται από τις αρμόδιες Δημόσιες Αρχές στο ΙΓΜΕ για την επικαιροποίηση των Καταλόγου των γεωθερμικών πεδίων και των χαρακτηριστικών τους.
Γ. Να δώσουμε τη δυνατότητα αναζήτησης γεωθερμικού δυναμικού
1. Αναζήτηση γεωθερμικού δυναμικού είναι η προσπάθεια εντοπισμού γεωθερμικού δυναμικού σε συγκεκριμένη περιοχή με οποιαδήποτε πρόσφορη μέθοδο εκτός από γεωτρήσεις.
2. Αδεια αναζήτησης χορηγείται από την Δημόσια Αρχή μετά από απλή αίτηση του ενδιαφερόμενου. Στην άδεια αναφέρονται η προς αναζήτηση περιοχή, οι όροι και οι υποχρεώσεις του αδειούχου, καθώς και η διάρκεια της.
3. Επιτρέπεται η χορήγηση άδειας αναζήτησης σε περισσότερους από ένα ενδιαφερόμενους για την ίδια περιοχή. Η χορήγηση της άδειας δεν δημιουργεί κανένα άλλο δικαίωμα στον αδειούχο, ούτε αυτό της προτεραιότητας για τυχόν επόμενα στάδια έρευνας, διαχείρισης και εκμετάλλευσης.
4. Ο κάτοχος της αδείας αναζήτησης υποχρεούται μέσα σε τακτό χρονικό διάστημα να υποβάλλει στη Δημόσια Αρχή που την εξέδωσε το πρόγραμμα αναζήτησης, το οποίο υποχρεούται να τηρεί. Κάθε εξάμηνο υποβάλλει στη Δημόσια Αρχή αναλυτική έκθεση εργασιών. Την αυτή υποχρέωση έχει εντός τριμήνου από τη λήξη της άδειας, οπότε υποβάλλει την τελική αναλυτική έκθεση εργασιών.
Δ. Να ενισχύσουμε την έρευνα του γεωθερμικού δυναμικού.
1. Η έρευνα είναι η προσπάθεια ανακάλυψης γεωθερμικού δυναμικού με οποιαδήποτε πρόσφορη μέθοδο, συμπεριλαμβανομένων και των γεωτρήσεων.
2. Το Δημόσιο μετά από δημόσια πρόσκληση μπορεί να καλεί τους ενδιαφερόμενους να συμμετάσχουν σε διαγωνιστική διαδικασία για την χορήγηση άδειας έρευνας γεωθερμικού δυναμικού. Η πρόσκληση μπορεί να πραγματοποιείται και μετά από αίτηση ενδιαφερόμενου, η οποία θα τεκμηριώνει την σκοπιμότητα της έρευνας. Η πρόσκληση πρέπει να αναφέρει την προς έρευνα περιοχή, τους όρους και τις υποχρεώσεις του αδειούχου τα κριτήρια επιλογής του, την διάρκεια της άδειας έρευνας, τις επιλέξιμες δαπάνες, το ποσοστό επιδότησης και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια. Το Δημόσιο μπορεί να αρνηθεί την χορήγηση της αδείας αν κατά την κρίση του κανένας από τους εκδηλώσαντες ενδιαφέρον δεν είναι ικανός να εκτελέσει το έργο της έρευνας. Επίσης μπορεί να χορηγήσει την άδεια, έστω και αν συμμετάσχει ένας μόνο ενδιαφερόμενος, ο οποίος κρίνεται θετικά ότι διαθέτει την απαραίτητη τεχνική και οικονομική ικανότητα εκτέλεσης των ερευνητικών εργασιών και αξιολόγησης των αποτελεσμάτων τους.
3. Οι ενδιαφερόμενοι υποβάλλουν σχετική αίτηση στην αρμόδια Δημόσια Αρχή, συνοδευόμενη από φάκελο, στον οποίο περιγράφονται τα τυχόν υφιστάμενα γεωθερμικά στοιχεία, η σκοπιμότητα της πρότασης τους, το αναλυτικό πρόγραμμα των ερευνητικών εργασιών που θα εκτελέσουν, το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης του ερευνητικού έργου, το αναλυτικό κόστος και η εκτίμηση των πιθανών περιβαλλοντικών επιπτώσεων αυτού. Η Δημόσια Αρχή, μετά από εμπεριστατωμένη και εξειδικευμένη αξιολόγηση επιλέγει τον τεχνικά και οικονομικά κατάλληλο ως ανάδοχο του έργου της προκηρυχθείσας έρευνας, εγκρίνει το σχετικό φάκελο και οριστικοποιεί το πρόγραμμα και το κόστος των επιλέξιμων ερευνητικών εργασιών.
4. Μεταξύ της αρμόδιας Δημόσιας Αρχής και του αναδόχου υπογράφεται σύμβαση παραχώρησης των δικαιωμάτων έρευνας γεωθερμικού δυναμικού, στην οποία προσδιορίζονται τα εκατέρωθεν δικαιώματα και υποχρεώσεις. Κάθε εξάμηνο ο ανάδοχος υποχρεούται να υποβάλλει στη Δημόσια Αρχή έκθεση συνοδευόμενη από τα αναλυτικά στοιχεία και τα μέχρι τότε αποτελέσματα της έρευνας. Την αυτή υποχρέωση έχει εντός τριμήνου από τη λήξη της σύμβασης παραχώρησης, οπότε υποβάλλει συνολική έκθεση με τα αναλυτικά στοιχεία της έρευνας και τα συνολικά αποτελέσματα της.
5. Το Δημόσιο αναλαμβάνει την επιδότηση του επιλεγέντος κατά την διαγωνιστική διαδικασία αναδόχου της προκηρυχθείσας έρευνας μέχρι ποσοστού 60% των επιλεξίμων ερευνητικών γεωτρητικών εργασιών, το οποίο καταβάλλει στον ανάδοχο σταδιακά ανάλογα με τις φάσεις εκτέλεσης του ερευνητικού έργου.
6. Σε περίπτωση κατά την οποία τα αποτελέσματα της έρευνας είναι θετικά και βεβαιούται η ύπαρξη εκματαλλεύσιμου γεωθερμικού δυναμικού, ο ανάδοχος του ερευνητικού έργου υποχρεούται να οριοθετήσει την έκταση του γεωθερμικού πεδίου, το οποίο πλέον καθίσταται βεβαιωμένο, ως και να γνωστοποιήσει στη Δημόσια Αρχή αμελλητί αναλυτικά όλα τα σχετικά στοιχεία. Στη περίπτωση αυτή έχει δικαίωμα μέσα σε τακτό χρονικό διάστημα να ζητήσει κατά προτεραιότητα να του ανατεθεί η διαχείριση ή /και η εκμετάλλευσή του, υποβάλλοντας ταυτόχρονα ολοκληρωμένο επιχειρησιακό πρόγραμμα για την ανάπτυξη και ορθολογική διαχείριση του γεωθερμικού πεδίου.
7. Η Δημόσια Αρχή, αφού αξιολογήσει και εγκρίνει το ολοκληρωμένο επιχειρησιακό πρόγραμμα ανάπτυξης και διαχείρισης του γεωθερμικού πεδίου, οφείλει να παραχωρήσει στον ανάδοχο το δικαίωμα διαχείρισης ή/και την εκμετάλλευση αυτού.
8. Εφόσον ο ανάδοχος αναλάβει την διαχείριση ή/και την εκμετάλλευση του γεωθερμικού πεδίου, υποχρεούται να επιστρέψει στο Δημόσιο το ήμισυ του ποσού της επιδότησης που έλαβε για την έρευνα, τμηματικά κατά την διάρκεια του χρόνου παραχώρησης του δικαιώματος διαχείρισης ή/και εκμετάλλευσης του ανακαλυφθέντος γεωθερμικού δυναμικού.
9. Αν τα ερευνητικά αποτελέσματα δεν αποδεικνύουν την ύπαρξη εκμεταλλεύσιμου γεωθερμικού δυναμικού ή ο ανάδοχος δεν ενδιαφέρεται να προχωρήσει σε εκμετάλλευση ή/και διαχείριση του γεωθερμικού δυναμικού, τότε δηλώνει εγγράφως αυτήν του την επιθυμία και υποβάλλει στη Δημόσια Αρχή μόνον την τελική έκθεση των ερευνητικών αποτελεσμάτων. Στη περίπτωση αυτή υποχρεούται μέσα σε ένα τρίμηνο να παραδώσει στη Δημόσια Αρχή ελεύθερη την υπό έρευνα περιοχή, αφού προηγουμένως συμπληρώσει τις αναγκαίες εργασίες, απομακρύνει τις εγκαταστάσεις που χρησιμοποίησε, να διασφαλίσει τις γεωτρήσεις που έκανε και αποκαταστήσει πλήρως το περιβάλλον.
10. Η έκταση της περιοχής για την οποία παραχωρείται η άδεια αναζήτησης και έρευνας δεν υπερβαίνει τα 20 Km2, μπορεί όμως να αυξηθεί, αν ο αδειούχος αποδείξει, βάσει των σχετικών στοιχείων που προέκυψαν κατά την αναζήτηση ή την έρευνα, ότι το γεωθερμικό πεδίο επεκτείνεται ενιαία και πέραν των 20 Km2. Η διάρκεια της άδειας αναζήτησης ή/και έρευνας είναι μέχρι τρία (3) ετη, μπορεί όμως να παρατείνεται μέχρι και δύο (2) επί πλέον έτη, μετά από αίτηση του ανάδοχου, εφόσον προκύψουν νέα δεδομένα που να δικαιολογούν τη χρονική παράταση. Τόσο για την επέκταση της περιοχής όσο και για την παράταση του χρόνου διάρκειας ο ανάδοχος υποχρεούται να υποβάλλει στην Δημόσια Αρχή το αναλυτικό πρόγραμμα και χρονοδιάγραμμα των νέων εργασιών, όπως και τον αναλυτικό τους προϋπολογισμό, τα οποία εγκρίνει η αρμόδια Δημόσια Αρχή.
11. Για τα ακίνητα τα οποία είναι αναγκαία για τις εργασίες έρευνας, διαχείρισης και εκμετάλλευσης του γεωθερμικού δυναμικού εφαρμόζονται υπέρ του αναδόχου οι διατάξεις του Μεταλλευτικού Κώδικα, μετά από προηγούμενη απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης.
Ε. Να οργανώσουμε την διαχείριση του γεωθερμικού δυναμικού.
1. Διαχείριση γεωθερμικού δυναμικού είναι το σύνολο των δραστηριοτήτων και των εννόμων σχέσεων με τις οποίες διασφαλίζεται η παραγωγική εξόρυξη του γεωθερμικού ρευστού, η ορθολογική αξιοποίηση του, η διανομή και ελεύθερη διάθεση του σε τρίτους για κάθε είδους εφαρμογές, η περιβαλλοντικά συμβατή διάθεση των απορριπτομένων γεωθερμικών ρευστών, ιδία με την επανέγχυση τους στο γεωθερμικό ταμιευτήρα ως και η εν γένει προστασία του περιβάλλοντος.
2. Η διαχείριση του γεωθερμικού δυναμικού είναι ενιαία για κάθε γεωθερμικό πεδίο, αφορά στο σύνολο των προϊόντων, υπο-προϊόντων και παρα-προϊόντων και κατά τον μέγιστο αξιοποιήσιμο δυνατό τρόπο, ασκείται δε από ένα διαχειριστή, φυσικό ή νομικό πρόσωπο. Ο διαχειριστής υποχρεούται να εξασφαλίζει το υδραυλικό ισοζύγιο μεταξύ τροφοδοσίας και άντλησης γεωθερμικού ρευστού, να διενεργεί την παραγωγική εξόρυξη του γεωθερμικού ρευστού και να παρακολουθεί τη συμπεριφορά του,λαμβάνοντας τα αναγκαία μέτρα, να εγκαθιστά και να συντηρεί το δίκτυο διανομής με τα παραρτήματα, μετρητές και τους λοιπούς εξοπλισμούς του, να διαθέτει σε κάθε ενδιαφερόμενο να χρησιμοποιήσει την γεωθερμική ενέργεια για κάθε είδους εφαρμογή αντί ευλόγου και δικαίου τιμήματος, να φροντίζει για τα απορριπτόμενα ρευστά, ιδία με την επανέγχυση τους στο γεωθερμικό ταμιευτήρα, να λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος και να ενημερώνει την κοινή γνώμη της περιοχής για τις γεωθερμικές δραστηριότητες.
3. Εκτός από την περίπτωση κατά την οποία την διαχείριση αναλαμβάνει ο ανάδοχος έρευνας που ανακάλυψε γεωθερμικό πεδίο, σε κάθε άλλη περίπτωση ο διαχειριστής γεωθερμικού πεδίου αναδεικνύεται μετά από δημόσιο διαγωνισμό που προκηρύσσει η αρμόδια Δημόσια Αρχή. Στη προκήρυξη προσδιορίζεται η έκταση του γεωθερμικού πεδίου, τα γεωθερμικά χαρακτηριστικά του, η διάρκεια του χρόνου παραχώρησης, οι οικονομικές υποχρεώσεις του αναδόχου διαχειριστή, οι όροι και οι λοιπές υποχρέωσεις της παραχώρησης, τα παράβολα και οι σχετικές εγγυήσεις. Κάθε ενδιαφερόμενος να συμμετάσχει στο διαγωνισμό υποβάλλει ολοκληρωμένο επιχειρησιακό πρόγραμμα για την ορθολογική αξιοποίηση του γεωθερμικού πεδίου συνολικά.
4. Η ανάδειξη του ανάδοχου διαχειριστή γίνεται από την αρμόδια Δημόσια Αρχή, αφού προηγηθεί αξιολόγηση του επιχειρησιακού σχεδίου και των επιστημονικών, τεχνικών και οικονομικών δυνατοτήτων των διαγωνιζομένων. Η Δημόσια Αρχή μπορεί να αρνηθεί την ανάθεση της διαχείρισης αν κατά την κρίση της κανένας από τους εκδηλώσαντες ενδιαφέρον δεν είναι ικανός να εκτελέσει το έργο αυτό. Επίσης μπορεί να αναθέσει την διαχείριση στο μοναδικό συμμετάσχοντα στον διαγωνισμό, εφόσον κριθεί ότι η οικονομική προσφορά του είναι συμφέρουσα, τα τεχνικά της στοιχεία είναι κατάλληλα, το επιχειρησιακό του σχέδιο είναι επαρκές και διαθέτει την απαραίτητη τεχνική και οικονομική ικανότητα διαχείρισης του γεωθερμικού πεδίου.
5. Μεταξύ της αρμόδιας Δημόσιας Αρχής και του αναδόχου διαχειριστή υπογράφεται σύμβαση παραχώρησης της διαχείρισης του γεωθερμικού πεδίου, στην οποία προσδιορίζονται τα εκατέρωθεν δικαιώματα και υποχρεώσεις. Η διάρκεια της παραχώρησης δεν μπορεί να είναι μικρότερη των είκοσι (20) ετών και μεγαλύτερη των τριάντα (30) ετών. Η Δημόσια Αρχή, ύστερα από αίτηση του διαχειριστή, η οποία υποβάλλεται μέσα στο προηγούμενο από τη λήξη της παραχώρησης έτος, μπορεί να παρατείνει τη διάρκεια διαχείρισης έως δέκα (10) ακόμα χρόνια με επαναδιαπραγμάτευση των όρων διαχείρισης, εφόσον κρίνει, ότι έχουν πραγματοποιηθεί από τον διαχειριστή σοβαρές επενδύσεις για την παραπέρα έρευνα και αξοποίηση του γεωθερμικού δυναμικού. Καθόλη τη διάρκεια της παραχώρησης ο διαχειριστής έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση της παραπέρα έρευνας του πεδίου για εμπλουτισμό των στοιχείων και τη βελτίωση των γνώσεων πάνω στα χαρακτηριστικά του.
6. Ο διαχειριστής δικαιούται να εκτελεί τα απαραίτητα για την εκπλήρωση των συμβατικών του υποχρεώσεων έργα, τηρώντας τις κείμενες διατάξεις. Ειδικά όσον αφορά το δίκτυο διανομής των γεωθερμικών ρευστών δικαιούται να χρησιμοποιεί χωρίς αντάλλαγμα το υπέδαφος των κοινόχρηστων χώρων, δρόμων και πλατειών.
7. Ο διαχειριστής υποχρεούται ετήσια να υποβάλλει στη Δημόσια Αρχή έκθεση της διαχείρισης αυτού, με αναλυτικά οικονομικά και τεχνικά στοιχεία, η οποία αξιολογείται και εγκρίνεται. Σε περίπτωση κακής ή μη ορθολογικής διαχείρισης ή χαμηλού ρυθμού αυτής σε σχέση με τις συμβατικές υποχρεώσεις του διαχειριστή και τα διεθνώς κρατούντα,η Δημόσια Αρχή μπορεί να ανακαλέσει την άδεια διαχείρισης και να καταγγείλει τη σύμβαση παραχώρησης. Ο διαχειριστής δεν δικαιούται να υποκαταστήσει άλλον στη θέση του.
8. Όσοι ήδη κατέχουν δικαιώματα εκμετάλλευσης γεωθερμικού δυναμικού μέρους γεωθερμικού πεδίου, μπορούν είτε να διατηρήσουν την σχέση τους με το Δημόσιο ως έχει, είτε να συμβληθούν με τον διαχειριστή του συνολικού γεωθερμικού πεδίου, του οποίου αποτελεί τμήμα η συγκεκριμένη εκμετάλλευση, καταβάλοντας σε αυτόν, ότι θα υπεχρεούτο να καταβάλλει προς το Δημόσιο. Σε κάθε περίπτωση ο διαχειριστής υποχρεούται να παρέχει στον έχοντα δικαίωμα εκμετάλλευσης το αυτό όπως και πριν γεωθερμικό δυναμικό εφόσον τούτο το επιτρέπει το παραγόμενο.
9. Τα δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης των γεωθερμικών ρευστών υψηλής ενθαλπίας στις περιοχές των νησιών Μήλου, Κιμώλου, Πολυαίγου, Νισύρου και Λέσβου, που έχουν παραχωρηθεί χωρίς αντάλλαγμα στη ΔΕΗ, παύουν εφεξής να ισχύουν. Η Δημόσια Αρχή προκηρύσσει διαγωνισμό για την ανάδειξη του διαχειριστή καθενός από τα γεωθερμικά αυτά πεδία. Οι ανάδοχοι διαχειριστές αναλαμβάνουν την αποζημίωση της ΔΕΗ για τις γενόμενες δαπάνες έρευνας, των παραγωγικών γεωτρήσεων ως και των υπαρχουσών χρησίμων για την διαχείριση εγκαταστάσεων, με βάση απολογιστικό πίνακα δαπανών της ΔΕΗ που εγκρίνεται από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Η ΔΕΗ δικαιούται να συμμετάσχει στο διαγωνισμό αυτό, αναδεικνυόμενη δε ανάδοχος αναλαμβάνει τις υποχρεώσεις του διαχειριστή όπως αναφέρθηκαν άνω.
ΣΤ. Να πολλαπλασιάσουμε τις ευκαιρίες εκμετάλλευσης του γεωθερμικού δυναμικού
1. Εκμετάλλευση του γεωθερμικού δυναμικού είναι η χρήση του σε κάθε είδους εφαρμογή, γεωργική, οικιστική, βιοτεχνική, βιομηχανική, ως και για ηλεκτροπαραγωγή. Κατά την εκμετάλλευση χρησιμοποιείται αυτό στα πλαίσια της παραγωγικής δραστηριότητας που αναπτύσσει ο χρήστης αυτής, σε αντίθεση με την διαχείριση κατά την οποία ο διαχειριστής διαθέτει το γεωθερμικό δυναμικό στους τρίτους προς χρήση.
2. Η εκμετάλλευση είναι λειτουργία διάφορη της διαχείρισης. Είναι δυνατό ο διαχειριστής να έχει ταυτόχρονα και δικαίωμα εκμετάλλευσης μέρους ή του συνόλου του γεωθερμικού δυναμικού. Στη περίπτωση αυτή πρέπει να έχει πλήρη διοικητικό και λογιστικό διαχωρισμό των δύο αυτών λειτουργιών.
3. Στην περίπτωση παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από γεωθερμικό δυναμικό, απαιτείται προηγουμένως η χορήγηση άδειας παραγωγής από την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Η τιμή πώλησης της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας ρυθμίζεται νομοθετικά, όπως ισχύει και για τις άλλες ΑΠΕ.
4. Ο Υπουργός Ανάπτυξης μπορεί να καθορίσει ότι το δικαίωμα εκμετάλλευσης του γεωθερμικού δυναμικού κατισχύει του δικαιώματος εκμετάλλευσης μεταλλευτικών ορυκτών, εφόσον το γεωθερμικό δυναμικό έχει ιδιαίτερη σημασία για την εθνική οικονομία.
5. Διαφορές που ανακύπτουν μεταξύ φορέων εκμετάλλευσης αναγνωρισμένων ιαματικών πηγών και γεωθερμικού δυναμικού στη διάρκεια εκτέλεσης έργων έρευνας και εκμετάλλευσης του τελευταίου, εφόσον οι επιπτώσεις από τα γεωθερμικά έργα μπορούν να παραβλάψουν, άμεσα ή έμμεσα, τη δίαιτα, την παροχή ή την ποιότητα του νερού των ιαματικών πηγών, ρυθμίζονται με απόφαση της αρμόδιας Δημόσιας Αρχής, μετά από γνωμοδότηση του ΙΓΜΕ και του ΕΟΤ.
6. Σε γεωθερμικά πεδία στα οποία έχει ανατεθεί η διαχείριση, ο διαχειριστής είναι υποχρεωμένος να διαθέτει έναντι ευλόγου και δικαίου τιμήματος σε κάθε ενδιαφερόμενο προς χρήση και εκμετάλλευση γεωθερμική ενέργεια, χωρίς διακρίσεις, υπό την προϋπόθεση ότι επιτρέπει τούτο το παραγόμενο γεωθερμικό δυναμικό.
7. Σε γεωθερμικά πεδία στα οποία δεν έχει αναδειχθεί διαχειριστής και η αρμόδια Δημόσια Αρχή κρίνει ότι κυρίαρχη είναι μία μορφή εκμετάλλευσης και δεν χρειάζεται να υπάρξει διαχείριση του πεδίου, στη περίπτωση αυτή η Δημόσια Αρχή προκηρύσσει διαγωνισμό για την ανάδειξη αυτού που θα αναλάβει την εκμετάλλευση του γεωθερμικού δυναμικού του πεδίου αυτού.Για τον διαγωνισμό αυτό ως και για την σύμβαση παραχώρησης της εκμετάλλευσης που ακολουθεί αυτόν εφαρμόζονται αναλογικά οι κανόνες για την διαχείριση.
8. Πέραν του διαχειριστή και αυτός που έχει δικαίωμα εκμετάλλευσης γεωθερμικού δυναμικού μπορεί να αξιοποιεί τούτο για δική του χρήση καθώς και να πωλεί ελεύθερα σε τρίτους τούτο.
9. Τα παρα-προϊόντα και υπο-προίόντα, τα οποία δεν επιθυμεί να αξιοποιήσει αυτός που έχει το δικαίωμα εκμετάλλευσης ή αφήνει να παρέλθει άπρακτη σχετική προθεσμία που του θέτει ο διαχειριστής του πεδίου, τότε αυτά εκποιούνται με πλειοδοτικό διαγωνισμό με την επιμέλεια του διαχειριστή. Από το εισπραττόμενο τίμημα ο διαχειριστής παρακρατά τα έξοδα και τις αμοιβές αυτού και το υπόλοιπο κατατίθεται στον ειδικό λογαριασμό γεωθερμίας. Τα προϊόντα, υπο-προϊόντα και τα παρα-προϊόντα του γεωθερμικού δυναμικού, που χαρακτηρίζονται μετά τη χρήση τους ως υγρά απόβλητα, επιτρέπεται η διάθεσή τους σε υπόγειους κατά προτίμηση αποδέκτες, μετά από άδεια της αρμόδιας υπηρεσίας της οικείας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, σύμφωνα με τις κείμενες υγειονομικές ή άλλες διατάξεις.
Η. Να θέσουμε τα θεμέλια της αυτοχρηματοδότησης της ανάπτυξης της γεωθερμίας
1. Ο διαχειριστής γεωθερμικού πεδίου και ελλείψει διαχειριστή οι έχοντες δικαίωμα εκμετάλλευσης γεωθερμικού δυναμικού, υποχρεούνται να καταβάλουν το Δημόσιο αναλογικά και πάγια οικονομικά ανταλλάγματα-μισθώματα.
2. Τα αναλογικά μισθώματα υπολογίζονται με βάση την καταναλισκόμενη ενέργεια του γεωθερμικού πεδίου. Ο διαχειριστής ή οι έχοντες το δικαίωμα εκμετάλλευσης υποχρεούνται να τοποθετούν και να συντηρούν στις παραγωγικές γεωθερμικές γεωτρήσεις υδρομετρητές υψηλών θερμοκρασιών. Ο τρόπος υπολογισμού του αναλογικού μισθώματος γίνεται με Υπουργική Απόφαση.
3. Στις περιπτώσεις ανάθεσης της διαχείρισης ή παραχώρησης της εκμετάλλευσης γεωθερμικού πεδίου στο οποίο έχουν γίνει από το Δημόσιο ή φορείς του Δημοσίου έργα υποδομής (γεωτρήσεις, αντλιοστάσια, δίκτυα διανομής γεωθερμικού ρευστού, κ.λπ.) καταβάλλεται από τον διαχειριστή ή τον παραχωρησιούχο δικαιώματος εκμετάλλευσης και πάγιο μίσθωμα, το οποίο καθορίζεται από την Δημόσια Αρχή και προβλέπεται στη προκήρυξη του σχετικού διαγωνισμού. Το πάγιο αυτό μίσθωμα δεν συμψηφίζεται με το καταβαλλόμενο αναλογικό.
4. Τα αναλογικά και πάγια μισθώματα, οι επιστροφές των επιδοτήσεων, τα παράβολα και οι καταπιπτόμενες εγγυήσεις, οι επιβαλλόμενες διοικητικές χρηματικές κυρώσεις, τα αντίτημα παρεχομένων υπηρεσιών και στοιχείων, ως και κάθε άλλο έσοδο του Δημόσιου που προέρχεται από την αξιοποίηση του γεωθερμικού δυναμικού της χώρας, βεβαιώνονται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Δημόσιας Αρχής, εισπράττονται κατά τον Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων και κατατίθενται σε ειδικό λογαριασμό για την γεωθερμία που συνιστάται και λειτουργεί στο Υπουργείο Ανάπτυξης.
5. Το κεφάλαιο που σχηματίζεται στον ειδικό λογαριασμό γεωθερμίας διατίθεται από τον Υπουργό Ανάπτυξης αποκλειστικά για την ενίσχυση της έρευνας των γεωθερμικών πεδίων και των συναφών τεχνολογιών.
6. Στις συμβάσεις παραχώρησης δικαιωμάτων έρευνας, διαχείρισης και εκμετάλλευσης γεωθερμικού δυναμικού, για τον υπολογισμό των δικαιωμάτων συμβολαιογράφων, υποθηκοφυλάκων, Ταμείου Νομικών, καθώς και κάθε άλλου τέλους ή δικαιώματος υπέρ τρίτου δεν λαμβάνονται υπόψη οι προβλεπόμενες επενδύσεις και οι δαπάνες για τις ερευνητικές, διαχειριστικές και λοιπές εργασίες εκμετάλλευσης
Θ. Να αξιοποιήσουμε και τις θερμοκρασίες κάτω των 25οC.
1. Για την εκμετάλλευση της θερμότητας των γεωλογικών σχηματισμών και των νερών, επιφανειακών και υπογείων, με θερμοκρασίες μικρότερες των 25οC, ιδία για την θέρμανση ή ψύξη χώρων, χορηγείται άδεια από την κατά τόπο αρμόδια Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση μετά από αίτηση του ενδιαφερόμενου,ιδιοκτήτη ή νομίμου κατόχου του χώρου, συνοδευόμενη από τεχνική μελέτη και μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η άδεια περιλαμβάνει το σύνολο των προς εκτέλεση εργασιών, όπως των κατάλληλων γεωτρήσεων, των εγκαταστάσεων μέσα σε αυτές στην επιφάνεια του εδάφους και στο υπέδαφος ως και την τοποθέτηση των αντλιών θερμότητας.
2. Η αποδεδειγμένη δαπάνη για την αγορά και εγκατάσταση των συσκευών και συστημάτων. ενεργειακής εκμετάλλευσης των παραπάνω νερών και σχηματισμών, περιλαμβανομένης και της δαπάνης των γεωτρήσεων και εγκαταστάσεων μέσα σ’αυτές, εκπίπτεται κατά το 75% του συνόλου της από το φορολογητέο εισόδημα των φυσικών προσώπων, όπως προβλέπεται από το Νόμο 2634/1995.