Tου Β. Νικολετόπουλου (1)
Aνάγκη για προσεκτικούς και αποφασιστικούς κυβερνητικούς χειρισμούς, σε συνεργασία με τους φορείς
Ενώ το ενεργειακό είναι ένα θέμα που αφορά όλους, δεν είναι σίγουρο ότι είναι και εύκολα κατανοητό. Ακόμη και επιχειρηματίες και πολιτικοί το θεωρούν «τεχνικό θέμα» και δυσκολεύονται να σταθμίσουν πλήρως τη σχετική σημασία της πληθώρας πηγών ενέργειας και θέσεων κατανάλωσης και, βέβαια, τον βέλτιστο συνδυασμό τους. Τα κύρια θέματα στη χάραξη ενεργειακής πολιτικής πρέπει να αποτελούν η ποιότητα (αξιοπιστία) της παρεχόμενης ενέργειας και η τιμή της, ιδίως προς τομείς καταναλώσεως που είναι ανοικτοί στον διεθνή ανταγωνισμό. Σοβαρές πτυχές αποτελούν επίσης η περιβαλλοντική επίπτωση, το απασχολούμενο προσωπικό, η φορολόγηση και η διεθνής διάσταση.
Οι εξελίξεις των τελευταίων ετών στον ενεργειακό τομέα της χώρας μας άγγιξαν ορισμένες μόνο πτυχές του θέματος. Αν εντάσσονταν σε κάποιο κεντρικό σχεδιασμό, πράγμα όχι τελείως σίγουρο, αυτός ήταν μάλλον προς κάποια δειλή απελευθέρωση της αγοράς, συχνά με παρακίνηση από την Ευρωπαϊκή Eνωση. Ο Ν. 1375/03, για τον οποίο ο υπογράφων ανέπτυξε στη Βουλή τις απόψεις του ΕΒΕΑ, άνοιξε την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας (ΗΕ) σε παραγωγούς εκτός της ΔΕΗ και ρύθμισε θέματα εμπορίας ΗΕ, καθώς και γεωθερμίας και τηλεθέρμανσης.Η συγχώνευση ΕΛΠΕ / Petrola δημιούργησε μεν μία μεγάλη δύναμη στον χώρο, άφησε όμως μεσοπρόθεσμα ανοικτό το στρατηγικό σχέδιο της εταιρείας. Η εξαγορά των πετρελαίων της Θάσου από την Regal Petroleum, σε συνδυασμό με τις σημερινές αυξημένες τιμές του αργού (αλήθεια, έχει μετανοήσει για την αποχώρησή της η Denison;), έδωσε το «φιλί της ζωής» στην ξεγραμμένη κάποτε Θάσο. Επίσης νομοθετήθηκε (Ν. 3193) τον Οκτώβριο του 2003 μείωση της τιμής του πετρελαίου diesel για τους αγρότες, τη βιομηχανία, τη βιοτεχνία και το εμπόριο, παραμένει όμως ανεφάρμοστη, με δειλή εξαίρεση την αγροτική χρήση. Προβλήματα παρατηρούνται και στην επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης καυσίμων για εξαγωγές σε τρίτες χώρες. Πολλά, λοιπόν, άλυτα προβλήματα περιμένουν λύσεις από τη νέα κυβέρνηση. Σήμερα θέτουμε και μερικά πρόσθετα ερωτήματα προβληματισμού, με κεντρικό άξονα την ανάγκη εξεύρεσης φόρμουλας συγκερασμού των τιμολογιακών, αναπτυξιακών και περιβαλλοντικών / χωροταξικών πτυχών του θέματος.
- Με ποιο θεσμικό πλαίσιο και σε ποια τιμή θα προμηθεύεται φυσικό αέριο η βιομηχανία ώστε να πραγματοποιηθεί η «έκρηξη της αγοράς»;
- Πότε θα οριστικοποιηθούν οι κώδικες για δημιουργία χονδρεμπορικής αγοράς ΗΕ, με κατάλληλο πάντως έλεγχο για αποφυγή φαινομένων τύπου ENROή Ιταλίας;
- Είναι δυνατόν να μένει μετέωρο το ενεργειακό –ανεξάρτητα από το ιδιοκτησιακό– μέλλον των δύο μεγαλύτερων ηλεκτροβόρων βιομηχανιών μας, όταν οι Ισπανοί ανανεώνουν το τιμολόγιο των 2,4 σεντς μέχρι το 2010;
- Μπορεί να απορρίπτεται η παραγωγή ΗΕ στην Κρήτη με επιχείρημα το φαινόμενο του θερμοκηπίου;
- Πώς θα λυθούν τα προβλήματα χωροθετήσεως και αδειοδοτήσεως ανεμογεννητριών ώστε να συμβάλουν στην επίτευξη του στόχου της Ευρωπαϊκής Eνωσης για κάλυψη 20% του ενεργειακού ισοζυγίου από ανανεώσιμες πηγές μέχρι το 2010;
- Πώς θα μπορέσει να συμβάλει η καύση απορριμμάτων στην παραγωγή ΗΕ;
- Ποιος είναι μέχρι τώρα ο απολογισμός των προγραμμάτων εξοικονόμησης ενέργειας;
Αν επιπλέον σκεφθούμε και ορισμένα ευρύτερα και διεθνή ενεργειακά προβλήματα, γίνεται απόλυτα κατανοητή η μεγάλη περιπλοκότητα του ενεργειακού και η ανάγκη για προσεκτικούς αλλά και αποφασιστικούς κυβερνητικούς χειρισμούς, σε συνεργασία με τους ενδιαφερόμενους φορείς. Η επίπτωση του Kyoto σε ενεργοβόρους κλάδους μας, όπως η χαλυβουργία, το σιδηρονικέλιο, η τσιμεντοβιομηχανία, η χαρτοποιία αλλά και η ίδια η λιγνιτοπαραγωγή της ΔΕΗ είναι ίσως το πιο μεγάλο τέτοιο θέμα, είτε υπό τη μορφή της αγοράς εκπομπών (είναι η Ελλάδα έτοιμη;) είτε μελλοντικού φόρου. Εδώ πρέπει, βέβαια, να σκεφθούμε και την επίπτωση στην ανταγωνιστικότητα και την Agenda της Λισσαβώνας. Τελειώνουμε με μία (μακροπρόθεσμη;) ανησυχία που θα έπρεπε να έχει το κυβερνητικό ενεργειακό επιτελείο και που δεν είναι άλλη από το κοιτασματικό και πολιτικό μέλλον της πετρελαιοπαραγωγής στη Σαουδική Αραβία. Το θέμα αυτό αποτελεί ήδη αντικείμενο μελέτης διεθνώς από γεωλόγους και πολιτικούς αναλυτές διότι οποιαδήποτε τεχνική ή πολιτική αναταραχή στη χώρα αυτή μπορεί να «φέρει τα πάνω - κάτω» στην ενεργειακή πολιτική ακόμη και χωρών πολύ πιο οργανωμένων από τη δική μας, επισκιάζοντας πολλά από τα «τρέχοντα» θέματα που παρουσιάσθηκαν παραπάνω.
(1) Γεν. γραμματέας Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, μέλος Δ.Σ.ΕΒΕΑ, π. πρόεδρος της EUROMINES
(Από την Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 22/09/2004)