Του Κ.N.Σταμπολή
Μια από τις συνέπειες της αναπτυξιακής πορείας του ανθρώπου, από την βιομηχανική επανάσταση του 18ου αιώνα μέχρι την σημερινή επικράτηση του τεχνολογικού πολιτισμού του, είναι η συστηματική αλλοίωση του περιβάλλοντος χώρου και η καταστροφή της φύσεως. Τις περισσότερες φορές τα αποτελέσματα της ανθρώπινης παρέμβασης είναι ορατά και προκαλούν δέος για το πώς ένα τόσο έξυπνο ον, με τόσα φοβερά επιτεύγματα στο ενεργητικό του, μπορεί να βιάζει τόσο βάρβαρα το περιβάλλον του καταστρέφοντας τον ίδιο τον ιστό της ζωής πάνω στον πλανήτη γη. Άλλές φορές, όπως είναι η περίπτωση των εκπομπών αερίων ρύπων στην ατμόσφαιρα, που δημιουργούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η ανθρώπινη επέμβαση είναι αόρατη, αλλά εξ’ίσου, εάν όχι περισσότερο, καταστροφική. Γιατί στην περίπτωση αυτή συνεχείς και αυξανόμενες εκπομπές αερίων συμβάλλούν στην σταδιακή, αλλά σταθερή απ’ότι φαίνεται, αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, γεγονός που έχει άμεσες επιπτώσεις στην διαμόρφωση των κλιματολογικών συνθηκών της γης. Στην περίπτωση του φαινομένου του θερμοκηπίου και λόγω της πολυπλοκότητας της λειτουργίας της ατμόσφαιρας και της διαμόρφωσης των κλιματολογικών συνθηκών (ο άνθρωπος δεν έχει ακόμα καταφέρει να εξηγήσει πλήρως το πώς λειτουργεί η ατμόσφαιρα, πόσο μάλλον να παρέμβει και να ελέγξει τα φαινόμενα) ο μεγάλος φόβος είναι ότι μπορεί να φθάσουμε κάποτε στο σημείο μη επιστροφής (μερικοί υποστηρίζουν ότι το έχουμε ήδη φθάσει) και να μην το αντιληφθούμε. Δηλαδή, να εισέλθουμε σε μια περίοδο διαρκούς και μη αναστρέψιμης αύξησης της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη. Τότε τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα ενταθούν, οι καταστροφές θα είναι συνεχείς και η ανθρώπινη δραστηριότητα μοιραία θα περιορισθεί. Η Θέρμανση του Πλανήτη Βάσει στοιχείων που καταγράφονται από το 1860, η μέση παγκόσμια θερμοκρασία αυξάνεται. Έντεκα από τα πιο ζεστά καλοκαίρια συνέβησαν μετά το 1990, ενώ τα 5 πιο ζεστά παρατηρήθηκαν κατά τα έτη 2002, 1998, 2003, 2001, 1997 σε σειρά φθίνουσας ανώτερης θερμοκρασίας. Έτσι ενώ η αύξηση ήταν έως πρόσφατα +0.6 oC ανά αιώνα, έφθασε τώρα να είναι +1.0 oC ανά αιώνα με ιδιαίτερα επιτάχυνση τα τελευταία 20 χρόνια. Σύμφωνα με επιστημονικές προβλέψεις, εισερχόμαστε στην πρώτη θερμή περίοδο εδώ και 60 εκατομμύρια χρόνια, που θα εξαφανίσει τους πάγους και ο πλανήτης θα είναι σε αδυναμία να συντηρήσει την ανθρωπότητα, ενώ στα τέλη αυτού του αιώνα είναι πολύ πιθανό η Ανταρκτική να είναι η μόνη κατοικήσιμη περιοχή του πλανήτη. Σύμφωνα με τους επιστήμονες υπάρχουν πολλές αποδείξεις που τεκμηριώνουν την προειδοποίηση αυτή. Τα επίπεδα συγκέντρωσης διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα είναι ήδη κατά 50% υψηλότερα από ότι στα τελευταία 420,000 χρόνια. Σε τέτοια επίπεδα - 379 ppm – ήταν πριν 60 εκατομμύρια χρόνια, ενώ έφθασαν τελικά 1,000 ppm, και προκάλεσαν δραματική μείωση της ζωής στον πλανήτη: «Αν δεν λάβουμε τα μέτρα μας, θα φθάσουμε αυτά τα επίπεδα στο τέλος του αιώνα» υποστηρίζει ο Sir David King επιστημονικός σύμβουλος της Βρετανικής κυβέρνησης. Τα Αέρια του Θερμοκηπίου Τα αέρια του θερμοκηπίου περιλαμβάνουν το διοξείδιο του άνθρακα (CO2), το μεθάνιο (CH4), το οξείδιο του αζώτου (N2O), το όζον (O3) και χλωροφλοράνθρακες (CFC)) που προστίθενται στην ατμόσφαιρα κυρίως λόγω της καύσης ορυκτών καυσίμων, της καταστροφής των τροπικών δασών και άλλων ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Τα αέρια αυτά παγιδεύουν ένα μέρος της προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας, η οποία κανονικά θα διέφευγε στο διάστημα, και συμβάλουν έτσι στην άνοδο της θερμοκρασίας της Γης. Η συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα αυξάνεται από τα μέσα του 1700 λόγω της καύσης ορυκτών καυσίμων και της αλλαγής χρήσεων γης, ενώ 80% αυτής της αύξησης πραγματοποιήθηκε μετά το 1900. Η Διακυβερνητική Επιτροπή για τις Κλιματικές Αλλαγές και η Εθνική Ακαδημία Επιστημών των ΗΠΑ και δεκάδες άλλοι κυβερνητικοί και μη φορείς, συμφωνούν για την ύπαρξη άμεσης συσχέτισης των κλιματικών αλλαγών με τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Το Κιότο Η διεθνής ανταπόκριση στην κλιματική αλλαγή άρχισε με τη Σύμβαση-Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος (United Nations Framework Convention on Climate Change) το 1992. Πέντε χρόνια αργότερα, το Δεκέμβριο του 1997 πραγματοποιήθηκε στο Κιότο της Ιαπωνίας η 3η Σύνοδος των Συμβαλλομένων Μερών της Σύμβασης, όπου 159 χώρες ολοκλήρωσαν τις διαπραγματεύσεις σχετικά με τον καθορισμό ενός νομικού οργάνου: του Πρωτοκόλλου του Κιότο για την Κλιματική Αλλαγή. Το Πρωτόκολλο εξασφαλίζει μια διαδικασία βάσει της οποίας μπορούν να εντατικοποιηθούν μελλοντικές δράσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Καθορίζονται για πρώτη φορά νομικά δεσμευτικοί στόχοι για τον περιορισμό των εκπομπών των αερίων θερμοκηπίου και επιβεβαιώνεται η ανάγκη συνεργασίας της διεθνούς κοινότητας σε θέματα που αφορούν ένα ιδιαίτερα σημαντικό περιβαλλοντικό πρόβλημα. Το κεντρικό σημείο του Πρωτοκόλλου είναι οι νομικά κατοχυρωμένες δεσμεύσεις των αναπτυγμένων χωρών να μειώσουν, μεμονωμένα ή σε συνεργασία με άλλες χώρες, τις εκπομπές έξι αερίων θερμοκηπίου (CO2 ,CH4 ,N2O,HFC,PFC και SF6), σε πρώτη φάση κατά την περίοδο 2008-2012 σε ποσοστό μεγαλύτερο του 5% από τα επίπεδα του 1990. Ωστόσο, καθώς οι εκπομπές των αερίων θερμοκηπίου συνεχίζουν να αυξάνονται, οι πραγματικές μειώσεις των εκπομπών, που είναι απαραίτητες για να επιτευχθούν οι απαιτήσεις του Πρωτοκόλλου, θα είναι πολύ μεγαλύτερες για ορισμένες χώρες. Για την επίτευξη των στόχων αυτών, προβλέπεται η χρήση συγκεκριμένων μηχανισμών, οι οποίοι θα είναι συμπληρωματικοί τω εθνικών δράσεων και θα αποσκοπούν στην επίτευξη πραγματικών, μακροπρόθεσμων, μετρήσιμων και οικονομικά αποδοτικών μειώσεων των αερίου θερμοκηπίου. Η Ευρωπαϊκή Ανταπόκριση Η ανταπόκριση της ΕΕ στο Πρωτόκολλο του Κιότο υπήρξε άμεση και ενθουσιώδης ανοίγοντας ουσιαστικά το δρόμο για την κατοχύρωση του σε παγκόσμιο επίπεδο. Κάτι το οποίο δεν έχει ακόμα συμβεί, αφού μεγάλοι βιομηχανικοί καταναλωτές, όπως οι ΗΠΑ και η Ρωσία, εκτιμούν ότι οι δεσμεύσεις του Κιότο θα βλάψουν τη βιομηχανία τους και αρνούνται πεισματικά να προχωρήσουν, πράγμα που θα επιτρέψει την ανάδειξη του Κιότο σε διεθνή δεσμευτική συνθήκη. Σε μια αλλαγή πορείας ο Πρόεδρος της Ρωσίας, κ.Βλαντιμίρ Πούτιν, πριν από λίγους μήνες (Μάρτιος 2004) άφησε να εννοηθεί πως η χώρα του θα ήταν διατεθειμένη να προσυπογράψει την Συνθήκη του Κιότο βάση ορισμένων ανταλλαγμάτων από την ΕΕ όσον αφορά την τιμολόγηση ενεργειακών προϊόντων. Η προσχώρηση της Ρωσίας θεωρείται καθοριστική και θα επιτρέψει την ενεργοποίηση της Συνθήκης σε παγκόσμια βάση. Να επισημάνουμε ότι πέρα της ΕΕ αρκετοί μεγάλοι καταναλωτές όπως η Ινδία, η Κίνα και η Βραζιλία έχουν ήδη προσχωρήσει. Η Ε.Ε. παραβλέποντας τις όποιες αρχικές επιφυλάξεις της δεσμεύτηκε, βάση του άρθρου 4 του Πρωτοκόλλου, για μείωση των εκπομπών της κατά 8% την περίοδο 2008-2012. Ο διακανονισμός των επιμέρους υποχρεώσεων μεταξύ των χωρών μελών της ΕΕ οδήγησε σε συμφωνία τον Ιούνιο του 1998. Οι υποχρεώσεις όλων των κρατών μελών (των αρχικών 15) βάσει της συμφωνίας αυτής παρουσιάζεται στον παρατιθέμενο πίνακα. Η Ευρωπαϊκή θέση για τον περιορισμό των αέριων ρυπών εκφράζεται με συγκεκριμένη κοινοτική οδηγία (2003/87/ΕΚ) «Σχετικά με τη θέσπιση συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου εντός της κοινότητος». Το Σύστημα Εμπορίας Ρυπών Η οδηγία αυτή, η οποία έπρεπε να ενσωματωθεί στις εθνικές νομοθεσίες των κρατών-μελών μέχρι τις 31.12.2003, πρόκειται να εφαρμοσθεί σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, καταρχήν για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2), από την 1 Ιανουαρίου 2005 συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία ενός Συστήματος Εμπορίας Ρυπών. Το σύστημα αυτό αναμένεται να έχει τεράστιες επιπτώσεις τόσο στην αγορά ηλεκτρισμού όσο και γενικότερα στη βιομηχανία της ΕΕ επηρεάζοντας το κόστος παραγωγής και την ανταγωνιστικότητα των παραγωγικών επιχειρήσεων καθώς και την πορεία των ιδιωτικών επενδύσεων και της προοπτικής για την ανάπτυξη ανταγωνισμού στην αγορά. Ο Δρ.Γιώργος Αγερίδης, μηχανολόγος-μηχανικός, στέλεχος του ΚΑΠΕ, ο οποίος και έχει μελετήσει σε βάθος το θέμα περιγράφει με ένα απλό και κατανοητό τρόπο, το πώς λειτουργεί το σύστημα εμπορίας ρυπών: « Οι εκπομπές των ρυπαντών όλων των συμμετεχόντων στο σύστημα περιορίζονται σημαντικά. Αποφασίζονται και κατανέμονται όρια-στόχοι, θεωρώντας συνήθως εκπεμπόμενες ποσότητες μικρότερες από τις τρέχουσες. Σύμφωνα με τη διαδικασία κατανομής, σε κάθε συμμετέχοντα παραχωρείται μια συγκεκριμένη ποσότητα δικαιωμάτων εκπομπής, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε μία προκαθορισμένη εμπορική περίοδο. Στο τέλος της εμπορικής περιόδου, το αργότερο, όλοι οι συμμετέχοντες πρέπει να επιστρέψουν τα δικαιώματα εκπομπής, πιστοποιώντας ότι οι πραγματικές εκπομπές δεν υπερβαίνουν τα όρια των δικαιωμάτων- διαφορετικά επιβάλλονται κυρώσεις. Ο συμμετέχων που καταφέρνει να μειώσει τις εκπομπές του πέρα από το συμφωνημένο όριο- στόχο που είναι η ευθύνη του, μπορεί να πωλήσει τα επιπλέον (τα αχρησιμοποίητα) δικαιώματα εκπομπής. Πιθανοί αγοραστές είναι συμμετέχοντες που δεν κατόρθωσαν να επιτύχουν το δικό τους στόχο μείωσης, π.χ. λόγω αύξησης της παραγωγής. Εκτιμάται ότι εταιρείες με χαμηλό ή ακόμη και με αρνητικό οριακό κόστος μείωσης εκπομπών θα προτιμήσουν να κάνουν επενδύσεις για μείωση των εκπομπών και στη συνέχεια να πωλήσουν την περίσσεια των δικαιωμάτων εκπομπής σε εκείνες τις εταιρείες των οποίων το οριακό κόστος μείωσης υπερβαίνει την τιμή αγοράς για δικαιώματα εκπομπής. Το κύριο πλεονέκτημα της εμπορίας ρύπων είναι ότι το οικονομικό κόστος διατηρείται σε ελάχιστα επίπεδα, συγκρινόμενο με άλλα ρυθμιστικά εργαλεία (π.χ. κανονισμοί, φόροι), ενώ μπορούν να επιτευχθούν οι συνολικά επιδιωκόμενοι περιβαλλοντικοί στόχοι. Εταιρείες με χαμηλό κόστος πρόληψης των εκπομπών αναμένεται να εφαρμόσουν άμεσα την τεχνική εφαρμογή τέτοιων μέτρων, ώστε να επωφεληθούν από την πώληση δικαιωμάτων εκπομπών. Αντίθετα, εταιρείες για τις οποίες η πρόληψη των εκπομπών θα είναι δαπανηρή μπορούν να αποφύγουν υψηλές επενδύσεις αγοράζοντας πρόσθετα δικαιώματα εκπομπών. Επισημαίνεται ότι τα δικαιώματα εκπομπών θα μπορούν να εμπορευθούν είτε απευθείας μεταξύ των εταιρειών που συμμετέχουν είτε μέσω πρακτόρων.» Σύμφωνα με τα καθοριζόμενα στην Οδηγία, τα κράτη μέλη είχαν την υποχρέωση να εκπονήσουν, και να υποβάλουν προς έγκριση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το αργότερο έως τις 31 Μαρτίου 2004, το Εθνικό Σχέδιο Κατανομής (εφεξής ΕΣΚ) με το οποίο δηλώνονται ο συνολικός αριθμός αδειών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που θα εκδοθούν από το κράτος μέλος για την πρώτη περίοδο λειτουργίας του συστήματος (1.1.2005-31.12.2007) και ο τρόπος κατανομής τους στους βιομηχανικούς κλάδους και στις επιμέρους εγκαταστάσεις που συμμετέχουν στο σύστημα εμπορίας. Δυσκολία κατάρτισης του ΕΣΚ και επιπτώσεις Οι οικονομικές επιπτώσεις και η κρισιμότητα του ΕΣΚ είναι προφανής. Ο αριθμός και ο αρχικός τρόπος κατανομής των αδειών θα καθορίσουν άμεσα το πρόσθετο κόστος με το οποίο θα επιβαρυνθεί μια εγκατάσταση σε περίπτωση που οι εκπομπές της σε CO2 υπερβαίνουν τον αριθμό δικαιωμάτων που της έχουν χορηγηθεί μέσω του Εθνικού Σχεδίου Κατανομής (σε ποσοστό τουλάχιστον 95% δωρεάν για την περίοδο 1.1.2005-31.12.2007). Κάθε εγκατάσταση με εκπομπές CO2 που υπερβαίνουν τον διαθέσιμο αριθμό των δικαιωμάτων, θα πρέπει να προβεί είτε σε μειώσεις μέσω επενδύσεων για τεχνολογικές βελτιώσεις (π.χ. εκσυγχρονισμός και εξοικονόμηση ενέργειας) εφόσον βεβαίως κάτι τέτοιο είναι εφικτό τεχνικά και συμφέρει οικονομικά, είτε σε αγορά επιπλέον δικαιωμάτων. Σε αντίθετη περίπτωση, ο υπεύθυνος της εγκατάστασης θα πρέπει να καταβάλει στην αρμόδια Αρχή το πρόστιμο των 40є ανά επιπλέον τόνο CO2 όπως προβλέπεται από την Οδηγία. Ανεξάρτητα από τον τρόπο με τον οποίο τελικά θα αντιμετωπισθούν οι επιπλέον εκπομπές (τεχνολογικές βελτιώσεις, αγορά δικαιωμάτων ή πληρωμή προστίμου) θα υπάρξει άμεση επιβάρυνση στο κόστος παραγωγής. Είναι χαρακτηριστικό ότι λόγω της κρισιμότητας και της δυσκολίας της κατάρτισης ενός ΕΣΚ αποδεκτού από όλους τους εμπλεκόμενους βιομηχανικούς κλάδους, μόνο οκτώ χώρες από την Ευρώπη των 15 Κρατών-Μελών υπέβαλαν τα αντίστοιχα σχέδια κατανομής εντός της προθεσμίας που όριζε η Οδηγία. Σε επιστολή της προς το Υπουργείο Ανάπτυξης στις 11.05.2004 η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας παρατηρούσε : «Στην Ελλάδα η εκπόνηση του ΕΣΚ δεν έχει ουσιαστικά ξεκινήσει αν και ο χρόνος που απομένει είναι εξαιρετικά περιορισμένος: μέχρι τα τέλη Ιουνίου 2004 η Ευρωπαϊκή επιτροπή οφείλει να αποφασίσει περί του αποδεκτού ή όχι κάθε ΕΣΚ έτσι ώστε το Σεπτέμβριο του 2004 να ξεκινήσει η κατανομή των αδειών στις εγκαταστάσεις που πρόκειται να συμμετέχουν στο σύστημα εμπορίας. Επισημαίνεται ότι η Ελλάδα θα υποχρεωθεί να κατανείμει σημαντικά μικρότερο αριθμό δικαιωμάτων εκπομπών CO2 από ότι είναι οι πραγματικές εκπομπές δεδομένου ότι έχει ήδη ξεπεραστεί ο δεσμευτικός στόχος του +25% για το 2010 (έναντι του έτος βάσης 1990) όπως τέθηκε από το Πρωτόκολλο του Κιότο. Ως αποτέλεσμα του περιορισμού αυτού υπάρχει πληθώρα θεμάτων που πρέπει να αντιμετωπισθούν στο περιορισμένο χρονικό διάστημα που απομένει, τόσο ως προς τη κατάρτιση του ΕΣΚ και τον τρόπο κατανομής των δικαιωμάτων όσο ως και προς την όλη οργάνωση και λειτουργία του συστήματος.» Δυστυχώς μέχρι σήμερα η κυβέρνηση, μέσω των δύο εμπλεκόμενων υπουργείων, του Υπουργείου Ανάπτυξης και του ΥΠΕΧΩΔΕ, δεν φαίνεται να έχει αποφασίσει για τη σύσταση του αρμόδιου φορέα που θ’ αναλάβει το έργο της διαχείρισης των εκπομπών ρύπων, ούτε έχει ολοκληρώσει την κατάρτιση του Εθνικού Σχεδίου Κατανομών (ΕΣΚ). Παράγοντες της αγοράς που έχουν ασχοληθεί με το θέμα κρίνουν την κατάσταση άκρως απογοητευτική και δεν κρύβουν την ανησυχία τους ότι τελικά με τη διαφαινόμενη μη συμμόρφωση της χώρας μας στο Ευρωπαϊκό Σχέδιο διαχείρισης ρύπων, θα κληθούμε να πληρώσουμε σοβαρά και δυσβάσταχτα πρόστιμα. Ο καθηγητής κ. Δημήτρης Λάλας, Πρόεδρος του Αστεροσκοπείου Αθηνών και μόνιμος εκπρόσωπος της Ελλάδας στη Διακυβερνητική Διάσκεψη του Κιότο παρατηρεί χαρακτηριστικά: «Εκκρεμεί ακόμη η επανασύσταση της πενταμελούς επιτροπής που έχει αναλάβει την παρακολούθηση του όλου θέματος, την ετοιμασία του ΕΣΚ και της οργάνωσης του προβλεπόμενου φορέα. Έχουν ήδη παρέλθει όλα τα χρονικά περιθώρια που είχαν τεθεί για την Κοινότητα και άρα υπάρχει κίνδυνος πέρα από τα χρηματικά πρόστιμα που θα κληθεί η κυβέρνηση να πληρώσει, στις αρχές του 2005 οι Ελληνικές βιομηχανίες που υποχρεούνται να συμμετέχουν στο Σύστημα Εμπορίας να μη μπορούν να αδειοδοτηθούν. Ομιλούμε ουσιαστικά για τη διαχείριση σε πρώτη φάση 65 εκ. τόνων ρυπών που παράγονται από 150-180 εγκαταστάσεις. Π.χ. σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, τσιμεντάδικα, διυλιστήρια, μεταλλουργεία κλπ. Μόνο η ΔΕΗ είναι υπεύθυνη για εκπομπές 52-53 εκ. τόνων». Εν τω μεταξύ την απόφασή της να κινηθεί νομικά κατά της Ελλάδας ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αφού παραμένει εντελώς απροετοίμαστη για το Εμπόριο Εκπομπών που θα ισχύσει εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης, από τις αρχές του 2005. Πέραν του διασυρμού και των πιθανών νομικών συνεπειών, η εξέλιξη αυτή μπορεί να επιφέρει τεράστια χρηματικά πρόστιμα στη χώρα μας. Ο κ. Μάνος Σαφός, Υπεύθυνος της Εκστρατείας για τις Κλιματικές Αλλαγές στο Ελληνικό Γραφείο της Greenpeace, είναι ακόμη πιο αποκαλυπτικός στις διαπιστώσεις του: « Για άλλη μια φορά η Ελλάδα θα είναι το μαύρο πρόβατο της ΕΕ ως προς τις περιβαλλοντικές της υποχρεώσεις. Λειτουργούμε σα να μην έχουμε συνειδητοποιήσει το μέγεθος των επιπτώσεων για την εθνική οικονομία και το περιβάλλον που θα επέλθουν από την απραξία των αρμόδιων υπηρεσιών. Είναι τραγικό να παρακολουθεί κανείς τα άλλα κράτη-μέλη να διαπραγματεύονται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τις λεπτομέρειες των δικών τους Εθνικών Σχεδίων Κατανομής και την Ελλάδα να μην έχει καταθέσει απολύτως τίποτα έως σήμερα. Δίκαια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κινείται νομικά κατά της Ελλάδας, αφού η δική μας απραξία επιδρά αρνητικά τόσο στο περιβάλλον όσο και στις οικονομίες των χωρών που στάθηκαν συνεπείς στις υποχρεώσεις τους». Κατανομή των Υποχρεώσεων των Κρατών-Μελών της Ε.Ε. για τη μείωση των εκπομπών έξι αερίων στην περίοδο 2008-2012 σε σχέση με το έτος βάσης. Λουξεμβούργο -28,0%Βέλγιο -7,0%Σουηδία +5,0% Γερμανία -21,5%Ιταλία -6,5%Ιρλανδία +14,0% Δανία -21,5%Ολλανδία -6,0%Ισπανία +15,0% Αυστρία -13,0%Γαλλία 0,0%Ελλάδα +25,0% Βρετανία -12,5%Φιλανδία 0,0%Πορτογαλία +28,0%