Για τις διεθνείς αγορές πετρελαίου η επανεκλογή των Τζορτζ Μπους και Ντικ Τσέινι σήμανε δύο πράγματα: πρώτον, τη συνέχιση του πολέμου κατά της τρομοκρατίας και ενδεχομένως τη γεωγραφική επέκτασή του στη Μέση Ανατολή - έντονη είναι η φημολογία ότι στο στόχαστρο της Ουάσιγκτον θα μπει τώρα το Ιράν - και, δεύτερον, τη διατήρηση στην εξουσία ενός διδύμου με μεγάλα συμφέροντα στον αμερικανικό πετρελαϊκό κλάδο.
H πρώτη αντίδραση των πετρελαϊκών αγορών στην είδηση της μεγάλης νίκης των Μπους και Τσένι ήταν πανηγυρική και εκδηλώθηκε με την εκτίναξη της τιμής του αργού κατά 3,2% υψηλότερα. Ωστόσο η συνέχεια δεν ήταν ανάλογη. Την Πέμπτη και κυρίως την Παρασκευή οι τιμές του πετρελαίου έπεσαν κάθετα. H πτώση φθάνει το 12% από τις 25 Οκτωβρίου, όταν η τιμή του αργού στην αγορά της Νέας Υόρκης είχε φθάσει ενδοσυνεδριακά στο επίπεδο-ρεκόρ των 55,67 δολαρίων το βαρέλι. Και οι προοπτικές περαιτέρω αποκλιμάκωσης των τιμών μοιάζουν ισχυρές!
· Κερδοσκοπικά παιχνίδια
Ως γνωστόν, από τα τέλη Ιουνίου οι αγορές πετρελαίου άγονται και φέρονται από κερδοσκόπους. Πρόκειται για μεγάλα αμοιβαία κεφάλαια υψηλού ρίσκου (hedge funds) αλλά και επενδυτικές τράπεζες και ασφαλιστικά ταμεία που «έριξαν» τεράστια κεφάλαια στις προθεσμιακές αγορές της Νέας Υόρκης και του Λονδίνου - πρόκειται άλλωστε για αγορές παραγώγων που προσφέρονται για κερδοσκοπικά παιχνίδια - «ποντάροντας» στην ενίσχυση των τιμών. H μεγάλη ζήτηση για πετρέλαιο από την Κίνα και την Ινδία, χώρες που αναπτύσσονται με ραγδαίους ρυθμούς και στις οποίες ζει το ένα τρίτο του πληθυσμού του πλανήτη, σε συνδυασμό με την αδυναμία των πετρελαιοπαραγωγών κρατών, εντός και εκτός OPEC, να αυξήσουν περαιτέρω την προσφορά και με τη γεωπολιτική αβεβαιότητα στη Μέση Ανατολή να εντείνεται, έδωσαν στους κερδοσκόπους των πετρελαϊκών αγορών τις αφορμές που ζητούσαν για να «κάνουν παιχνίδι».
Οι αφορμές για «παιχνίδια» στις αγορές πετρελαίου πάντα θα υπάρχουν. Οπως πάντα, θα υπάρχουν κερδοσκόποι με τα απαραίτητα κεφάλαια. Σε όλες τις αγορές όμως ισχύει η θεωρία των οικονομικών κύκλων. Και τις τελευταίες ημέρες στις αγορές πετρελαίων κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος η «υποψία» ότι ο ανοδικός κύκλος τερματίστηκε. Αν πράγματι συμβαίνει αυτό, τότε τα τεράστια επενδυτικά κεφάλαια που εισέρευσαν το τελευταίο τετράμηνο στις διεθνείς αγορές πετρελαίου θα αποσυρθούν - άλλωστε, οι «παίκτες» κάποτε θα έπρεπε να «κάνουν ταμείο» - για να τοποθετηθούν σε άλλες αγορές, κεφαλαίων και συναλλάγματος. Τα ρέποντα στον κίνδυνο hedge funds πιθανότατα θα προτιμήσουν τις αναδυόμενες αγορές κεφαλαίων και την κερδοσκοπία σε νομίσματα αναπτυσσομένων κρατών. Αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μεγάλα κεφάλαια θα εισρεύσουν στις ώριμες αγορές. Γουόλ Στριτ, ευρωπαϊκές αγορές κεφαλαίων και ευρώ καλπάζουν τις τελευταίες ημέρες.
· Περιθώριο υποχώρησης
Δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που θεωρούν ότι υπάρχει μεγάλο περιθώριο υποχώρησης των τιμών του αργού. Οι αναλυτές αυτοί πιστεύουν ότι ο καθοδικός κύκλος της πετρελαϊκής αγοράς θα διαρκέσει από έξι ως εννέα μήνες, δηλαδή καθ' όλη τη διάρκεια του χειμώνα στο βόρειο ημισφαίριο. Πρόκειται για μια πολύ ενθαρρυντική πρόβλεψη, που στηρίζεται μεν στην ανάγκη να ρευστοποιήσουν τα κέρδη τους όσοι χρυσάφισαν στέλνοντας τις τιμές του πετρελαίου σε ύψη-ρεκόρ, στηρίζεται όμως και στην πρόβλεψη ότι τα παγκόσμια πετρελαϊκά αποθέματα - συμπεριλαμβανομένων και των αμερικανικών, αφού αυτά είναι εκείνα που επηρεάζουν καθοριστικά τις εξελίξεις στις αγορές πετρελαίου - θα συνεχίσουν να αυξάνονται. Οι ειδικοί σημειώνουν ότι από τη μία πλευρά η παγκόσμια πετρελαϊκή προσφορά θα συνεχίσει να αυξάνεται. Ο OPEC έχει ανεβάσει την παραγωγή του στα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας 25ετίας, ενώ μόλις την περασμένη Πέμπτη η μη μετέχουσα στον OPEC Ρωσία, που όμως είναι η δεύτερη μετά τη Σαουδική Αραβία πετρελαιοπαραγωγός χώρα στον κόσμο, ανακοίνωσε ότι έχει αυξήσει την παραγωγή της κατά 17% από την αρχή του έτους. Ταυτόχρονα η παγκόσμια πετρελαϊκή ζήτηση φαίνεται να σταθεροποιείται ή και να υποχωρεί σε ορισμένες χώρες. Αιτία, η οικονομική επιβράδυνση τόσο στις χώρες της Δύσης όσο και στην Κίνα.
· H αξιοπιστία των προβλέψεων
Οι οικονομικές προβλέψεις είναι απαραίτητες για τη λειτουργία των αγορών. H αξιοπιστία τους όμως είναι πάντοτε αμφισβητούμενη. Ιδίως όταν πρόκειται για βραχυπρόθεσμες προβλέψεις. Στις μακροπρόθεσμες οι πιθανότητες επιτυχίας των «ειδικών» είναι μεγαλύτερες. Υπάρχει όμως ο κίνδυνος να ξεχαστεί η επιτυχημένη πρόβλεψή τους. Μακροπρόθεσμα θα είμαστε όλοι... νεκροί και αυτή είναι μια απολύτως αξιόπιστη πρόβλεψη. Οι βραχυπρόθεσμες προβλέψεις είναι εκείνες που ενδιαφέρουν. Οσοι επιχειρούν να προβλέψουν τις εξελίξεις στο εγγύς μέλλον κινδυνεύουν, πρώτον, να κάνουν λάθος και, δεύτερον, οι λανθασμένες εκτιμήσεις τους να μην έχουν ξεχαστεί. Είναι πιο ασφαλές λοιπόν να προβλέψει κάποιος ότι σε εννέα μήνες οι τιμές του πετρελαίου θα έχουν πέσει. Οι 62 traders και ειδικοί αναλυτές που συμμετείχαν στην έρευνα που διενήργησε το πρακτορείο Bloomberg διακινδύνευσαν την πρόβλεψη ότι οι τιμές θα συνεχίσουν να πέφτουν την επόμενη εβδομάδα. Συγκεκριμένα 31 εκ των ερωτηθέντων (ποσοστό 50%) θεωρούν ότι οι τιμές θα πέσουν, 20 πιστεύουν ότι οι τιμές θα ανεβούν και 11 ότι θα μείνουν σταθερές (δηλαδή, στα 48,50 δολάρια το βαρέλι η τιμή του αργού στη Νέα Υόρκη και στα 44,50 δολάρια το βαρέλι η τιμή του brent στο Λονδίνο).
(Από το Βήμα της Κυριακής, 07/11/04)