«Οταν ξυπνήσαμε, ο δεινόσαυρος ήταν ακόμα εδώ». Το πολύ μικρό αυτό
διήγημα του Γουατεμαλιανού συγγραφέα Αουγκούστο Μοντερόσο συμπυκνώνει
την κατάσταση της κρίσης στην Ευρωζώνη. Η σύνοδος της περασμένης
εβδομάδας υιοθέτησε σημαντικά βήματα για την αντιμετώπιση του πανικού.
Οι μεγάλες οικονομίες της Ιταλίας και της Ισπανίας συρρικνώνονται, όμως,
χωρίς την ύπαρξη μακροπρόθεσμης αναπτυξιακής συμφωνίας. Με άλλα λόγια, η
κρίση είναι ακόμα εδώ. Οι αποφάσεις της συνόδου δεν πρέπει να
υποβαθμισθούν. Η συμφωνία, που θα οδηγήσει σε ανακεφαλαιοποίηση των
τραπεζών απευθείας από το ταμείο διάσωσης θα προσφέρει σημαντική
τονωτική ένεση για την Ισπανία και την Ιταλία. Την ίδια στιγμή, η
απελευθέρωση του ταμείου διάσωσης, με στόχο τη σταθεροποίηση αγορών
ομολόγων μπορεί να εμποδίσει την άνοδο των επιτοκίων ισπανικών και
ιταλικών ομολόγων σε μη βιώσιμα επίπεδα και να προλάβει την αναδιάρθρωση
του χρέους των δύο χωρών.
Η συνέχιση των μεταρρυθμίσεων για την αποκατάσταση της
ανταγωνιστικότητας από τους πρωθυπουργούς Μάριο Μόντι και Μαριάνο Ραχόι
είναι αναγκαία. Και οι δύο ηγέτες έχουν απολέσει την πρωτοβουλία
κινήσεων τους τελευταίους μήνες και πρέπει τώρα να εγκαινιάσουν δεύτερο
κύμα μεταρρυθμίσεων. Αν λάβουν βοήθεια χωρίς προϋποθέσεις, η
μεταρρυθμιστική τους ζέση ίσως να μην είναι η πρέπουσα. Η συνεχιζόμενη
αβεβαιότητα για τις λεπτομέρειες της διάσωσης τραπεζών και της
σταθεροποίησης της αγοράς σημαίνει, όμως, ότι η σύνοδος δεν οδήγησε στην
εκπόνηση ξεκάθαρου πακέτου μέτρων. Στο μεταξύ, οι οικονομίες της
Ισπανίας και της Ιταλίας συνεχίζουν τη συρρίκνωσή τους. Αυτό σημαίνει
ότι δεν θα εκπληρώσουν τους στόχους μείωσης των ελλειμμάτων τους και ότι
τα χρέη και η ανεργία θα αυξηθούν περαιτέρω. Η σύνοδος παρουσίασε,
βέβαια, αναπτυξιακό πακέτο αξίας 120 δισ. ευρώ, αν και αυτό δεν
αναμένεται να αποδειχθεί ικανό να οδηγήσει σε ανάκαμψη. Η προφανής λύση
θα ήταν μία επιπλέον χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ.
Η ύφεση έχει, όμως, και πολιτικές συνέπειες -ιδίως στην Ιταλία- όπου οι
εκλογές θα διεξαχθούν το αργότερο την ερχόμενη άνοιξη. Το λαϊκίστικο
κίνημα «Πέντε Αστρα» του κωμικού Μπέπε Γκρίλο εμφανίσθηκε από το πουθενά
για να καταγράψει αυτή την εβδομάδα ποσοστά δημοτικότητας 20%. Την ίδια
ώρα, ο πρώην πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι επανεμφανίζεται παίζοντας
το χαρτί του ευρωσκεπτικισμού. Υπό αυτές τις συνθήκες, η κυβέρνηση
τεχνοκρατών του Μάριο Μόντι θα δυσκολευθεί να εξασφαλίσει πολιτική
στήριξη για νέες μεταρρυθμίσεις.
Οι ηγέτες της Ευρωζώνης συμφώνησαν επίσης επί της αρχής, στα πρώτα
βήματα ενός μακρόπνοου αναπτυξιακού σχεδίου για την περιοχή, που θα
αφορά τη δημιουργία ενιαίου μηχανισμού τραπεζικής επιτήρησης με «εμπλοκή
της ΕΚΤ». Αν αυτό πετύχει να καθαρίσει την κόπρο του Αυγείου που
μολύνει μεγάλο τμήμα του ευρωπαϊκού οικονομικού συστήματος, τότε η
συμφωνία των ηγετών της Ευρωζώνης θα αποδειχθεί χρήσιμη. Η άρνηση
ορισμένων χωρών, όμως, να παραδώσουν τον έλεγχο των τραπεζών τους
απειλεί να οδηγήσει σε έναν αναποτελεσματικό συμβιβασμό.
Ορισμένες χώρες, όπως η Γερμανία, επιθυμούν μεγαλύτερη συλλογικότητα,
ενώ άλλες φοβούνται δικαίως την απώλεια εθνικής κυριαρχίας που αυτό θα
συνεπάγεται. Οι λαοί της Ευρώπης δεν είναι έτοιμοι για πλήρη πολιτική
ενοποίηση. Για τον λόγο αυτό, η απώλεια εθνικής κυριαρχίας και η
αμοιβαιοποίηση των χρεών πρέπει να περιορισθούν και αυτό παρά το γεγονός
ότι η σύνοδος έφερε τα ευαίσθητα αυτά θέματα στο προσκήνιο.
Ο δεινόσαυρος είναι λιγότερο τρομακτικός από ό,τι ήταν πριν από μερικές
εβδομάδες. Βρίσκεται, όμως, ακόμα εδώ.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 03/07/2012)