Του Μωϋσή Λίτση
Οι κερδοσκόποι δεν ενδιαφέρονται αν οι τιμές ανεβαίνουν ή πέφτουν. Αλλωστε, με τα παράγωγα μπορούν να βγάλουν λεφτά και στις δυο περιπτώσεις. Ετσι, αφού «έπαιξαν» το στοίχημα του ακριβού πετρελαίου, αυτή την περίοδο αρέσκονται στο στοίχημα του φθηνού «μαύρου χρυσού».
Μετά την άνοδο ρεκόρ του περασμένου Οκτωβρίου, οι διεθνείς τιμές του «μαύρου χρυσού» πέφτουν κατακόρυφα. Αν και είναι πολύ νωρίς να προδικάσει κανείς το πώς θα κινηθούν οι τιμές το 2005, οι έντονες πτωτικές τάσεις των τελευταίων εβδομάδων έχουν αντιστρέψει τα προγνωστικά. Σήμερα δεν ακούγονται οι «γκουρού» που προέβλεπαν 60 και 80 δολάρια το βαρέλι, αλλά αυτοί που υποστηρίζουν ότι οι τιμές θα προσγειωθούν στα 30 δολάρια.
Ανεπιθύμητες
Για τον κόσμο των πετρελαίων όμως μία μεγάλη πτώση είναι εξίσου ανεπιθύμητη με τη μεγάλη άνοδο. Αν το ράλι βοήθησε στο να γεμίσουν πετροδολάρια οι επαπειλούμενες με κοινωνική κρίση χώρες του Περσικού και να βελτιώσουν τους ισολογισμούς τους οι πολυεθνικές του πετρελαίου, η μεγάλη πτώση επαναφέρει πάντοτε στη μνήμη τον κίνδυνο ενός νέου 1998, χρονιάς οπότε που οι τιμές κατέρρεαν και ο ΟΠΕΚ εθεωρείτο παρελθόν μη μπορώντας να ελέγξει τις τάσεις της αγοράς.
Οι τιμές του πετρελαίου έκλεισαν το 2004 με άνοδο 34%, έχοντας τον Οκτώβριο χτυπήσει επίπεδα ρεκόρ, με το μπρεντ στα 52 δολάρια. Εκτοτε, οι τιμές υποχώρησαν κατά 22%, αλλά πολλά από τα ζητήματα που απασχόλησαν τις αγορές πετρελαίου και εξέθρεψαν το ράλι θα συνεχίσουν να απασχολούν ειδικούς και μη και το 2005. Παρά τις ανησυχίες της αγοράς καθ' όλη τη διάρκεια, πριν και μετά την εισβολή στο Ιράκ, στην πραγματικότητα δεν υπήρξε ποτέ σημαντική έλλειψη πετρελαίου στη διεθνή αγορά. Πρώτη φορά ωστόσο από τη δεκαετία του '80, πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις βάδιζαν χέρι χέρι.
Από την εποχή του τέλους του πολέμου Ιράν-Ιράκ και παρά τα κατά καιρούς ανοδικά ξεσπάσματα στις τιμές του «μαύρου χρυσού», λόγω δυσμενών γεγονότων στην περιοχή της Μέσης Ανατολής (πόλεμος του Κόλπου το 1991), οι τιμές παρέμεναν στάσιμες, κάνοντας πολλούς να ξεχάσουν τον σημαντικό ρόλο που παίζει η γεωπολιτική κατάσταση όσον αφορά τη διαμόρφωση των τιμών του πετρελαίου στα διεθνή χρηματιστήρια εμπορευμάτων.
Αφορμές
Με τον τελευταίο πόλεμο στο Ιράκ, τις εκρήξεις στη Σαουδική Αραβία, τις απεργίες στη Νιγηρία, τις εξελίξεις στη Ρωσία και τη ζήτηση στην Κίνα, η αγορά έβρισκε δεκάδες αφορμές για να παίξει το παιχνίδι μιας επαπειλούμενης πετρελαϊκής κρίσης.
Κανείς από τους προαναφερθέντες παράγοντες δεν έχει εκλείψει. Με δεδομένο μάλιστα ότι οι τιμές του πετρελαίου, που σε παλαιότερες περιόδους μετά βίας παρουσίαζαν μεταβολή μερικών σεντς σε ημερήσια βάση, καταγράφουν σχεδόν καθημερινά κινήσεις ενός και δύο δολαρίων πότε προς τα πάνω και πότε προς τα κάτω. Αιτία οι κερδοσκόποι που παίζουν τεράστια κεφάλαια στην αγορά του «μαύρου χρυσού». Το πιθανότερο, συμφωνούν όλοι, είναι ότι θα συνεχιστούν οι έντονες διακυμάνσεις και το 2005. Ουδείς, όμως, μπορεί να προβλέψει προς ποια κατεύθυνση...
(Από την Ελευθεροτυπία, 9/1/05)