Ο μόνος τρόπος γιά να αναβαθμισθούν η Παιδεία και η Υγεία, είναι ο ανταγωνισμός. Αυτό υποστηρίζει ο πρώην υφυπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ Πώλ Λόντον, σε μία λίαν ενδιαφέρουσα θεωρία του η οποία έχει προκαλέσει πάταγο στην Αμερική.
Ο Αμερικανός πρώην υφυπουργός υποστηρίζει ότι η ραγδαία οικονομική ανάπτυξις στις ΗΠΑ κατά την δεκαετία του '90 δεν οφείλετο τόσο στην φορολογική και νομισματική πολιτική, όσο στην απελευθέρωση του ανταγωνισμού. Και προτείνει να υιοθετηθή η ίδια συνταγή και στους τομείς της Παιδείας και της Υγείας, οι οποίοι λειτουργούν σχεδόν μονοπωλιακώς και ανθίστανται στον ανταγωνισμό.
Πλήρης απελευθέρωσις
Ο Λόντον αναφέρει ότι ολόκληροι κλάδοι της αμερικανικής οικονομίας (αυτοκινητοβιομηχανία, τηλεπικοινωνίες, μεταφορές, τράπεζες, εμπόριο), λειτουργούσαν επί δεκαετίες υπό καθεστώς μονοπωλίου ή ολιγοπωλίου. Κάποιες παραδοσιακές εταιρείες κατείχαν δεσπόζουσα θέση στην αγορά και παρεμπόδιζαν τον ανταγωνισμό. Αυτό άλλαξε την δεκαετία του '80 με την πολιτική Ρήγκαν, όταν απελευθερώθηκαν τα πάντα και ενισχύθηκε ο ανταγωνισμός. Ετσι, ακόμη και οι εταιρείες που είχαν μάθει να λειτουργούν σχεδόν μονοπωλιακά, σταδιακά προσαρμόσθηκαν.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των αυτοκινητοβιομηχανιών. Οι τρείς μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες του Ντητρόϊτ (Τζένεραλ Μότορς, Φόρντ και Κράϊσλερ) λειτουργούσαν χωρίς έξωθεν ανταγωνισμό. Αυτό άλλαξε, αρχικώς με την απελευθέρωση των εισαγωγών αυτοκινήτων από την Ιαπωνία και την Ευρώπη και εν συνεχεία με την εγκατάσταση ξένων αυτοκινητοβιομηχανιών στις ΗΠΑ. Και τελικώς, ωφελήθηκαν και οι ίδιες οι παραδοσιακές αυτοκινητοβιομηχανίες των ΗΠΑ, αφού με τον ανταγωνισμό αναγκάσθηκαν να εκσυγχρονισθούν. Το ίδιο -υποστηρίζει ο Λόντον- συνέβη σε όλους σχεδόν τους κλάδους της οικονομίας.
Η θεωρία του Λόντον, ότι η πρόοδος οφείλεται περισσότερο στον ανταγωνισμό και λιγώτερο στην οικονομική πολιτική, ενδέχεται να αποτελέση θρυαλλίδα και γιά τους τομείς της Παιδείας και της Υγείας. Αν υιοθετηθή, πιθανολογείται ότι θα οδηγήση τις Ηνωμένες Πολιτείες σε νέο άλμα προόδου, το οποίο θα είναι πολύ δύσκολο να καλυφθή από την Ευρώπη, όπου τέτοιες καινοτομίες είναι πέρα από κάθε συζήτηση. Διότι παρά το γεγονός ότι στην Ευρωπαϊκή Ενωση ενισχύεται ο ανταγωνισμός, ειδικώς γιά τους τομείς της Παιδείας και της Υγείας κυριαρχεί η άποψις ότι ανήκουν στην αρμοδιότητα του κράτους.
Προνομιακά ολιγοπώλια
Ολα αυτά έχουν τεράστια σημασία και γιά την χώρα μας, όπου οι πάντες υπεραμύνονται του δημοσίου χαρακτήρος της Παιδείας και της Υγείας, χωρίς να συνειδητοποιούν ότι έτσι υποβαθμίζεται η ποιότης αμφοτέρων. Τόσο στην Παιδεία όσο και στην Υγεία, στην χώρα μας συνέβη το εξής οξύμωρο: Την δεκαετία του '80, το ΠΑΣΟΚ προσεπάθησε να αφανίση τον ιδιωτικό τομέα, περιορίζοντας ή απαγορεύοντας την ίδρυση ιδιωτικών σχολείων ή θεραπευτηρίων. Αλλά τελικώς επέτυχε το αντίθετο. Οχι μόνον δεν αφανίσθηκε ο ιδιωτικός τομέας, αλλά λειτούργησε με εξόχως προνομιακούς όρους.
Και στους δύο αυτούς τομείς (Παιδεία και Υγεία) δημιουργήθηκαν ολιγοπωλιακές καταστάσεις, αφού η είσοδος στον χώρο ήταν σχεδόν απαγορευτική. Και χωρίς πραγματικό ανταγωνισμό, η ιδιωτική Παιδεία και Περίθαλψις κατέστησαν πανάκριβες. Ενώ αν είχε εξασφαλισθή ο ανταγωνισμός, τόσο τα ιδιωτικά σχολεία όσο και τα ιδιωτικά θεραπευτήρια θα ήταν περισσότερα, πιό ανταγωνιστικά και ασφαλώς φθηνότερα. Και αυτό θα είχε οδηγήσει σε αναβάθμιση και της δημοσίας εκπαιδεύσεως και περιθάλψεως.
Αυτό ακριβώς υποστηρίζει η θεωρία του Πώλ Λόντον. Οτι κατά τον ίδιο τρόπο που ο ανταγωνισμός οδήγησε τις αμερικανικές επιχειρήσεις σε ραγδαία ανάπτυξη, μπορεί να αναβαθμίση την Παιδεία και την Υγεία, που ακόμη και στις ΗΠΑ λειτουργούν σχεδόν μονοπωλιακώς. Στην Ελλάδα βέβαια, όλα αυτά απορρίπτονται εκ προοιμίου. Εδώ απαγορεύεται ακόμη και η ίδρυσις ιδιωτικών πανεπιστημίων.
(Aπό την εφημερίδα ΕΣΤΙΑ)