Μπορεί με πρόσφατες δηλώσεις του (βλέπε σχετικό ρεπορτάζ energia.gr
της 1/4/2013) ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΚΑ) καθηγ.
Ευάγγελος Λιβιεράτος να εξέφρασε δημόσια την ικανοποίηση του για την
ολοκλήρωση του πρώτου σκέλους των σεισμικών ερευνών στη Δυτική Ελλάδα
και την επιτευχθείσα μέχρι στιγμή πρόοδο στην αξιολόγηση των προσφορών
των εταιρειών που συμμετέχουν στην διαγωνιστική διαδικασία ανοικτής
θύρας (open door), όμως τα πραγματικά δεδομένα στον χώρο των ερευνών
πετρελαίου συνθέτουν μια εντελώς διαφορετική εικόνα.
Εάν εξετάσει
κάποιος προσεκτικά τις εξελίξεις στον τομέα των ερευνών στην Ελλάδα τα
τελευταία δύο χρόνια θα διαπιστώσει ότι παρά την ομολογούμενη
«επανεκκίνηση» που επιχειρήθηκε σε επίπεδο πολιτείας, κυρίως μέσω του
Ν/4001/2011, μετά από 15 χρόνια πλήρους ακινησίας, θα διαπιστώσει ότι
ακόμα απουσιάζει μια ολοκληρωμένη στρατηγική με ξεκάθαρους στόχους και
δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα. Υπάρχει βεβαίως η δηλωμένη πρόθεση του
ΥΠΕΚΑ περί ερευνών στη Δυτική Ελλάδα, όπου είναι ακόμα σε εξέλιξη ο
διαγωνισμός Open Door για την παραχώρηση τριών πολύ συγκεκριμένων
πετρελαϊκών περιοχών και της διενέργειας ενός διεθνούς διαγωνισμού στην
Δυτική Ελλάδα βάσει των ευρημάτων των σεισμικών ερευνών από την PGS και
το Nordic Explorer, όπου μέχρι στιγμής ολοκληρώθηκε το field work.
«Πέραν
όμως αυτών των δύο μετώπων, το χρονοδιάγραμμα προόδου των οποίων
παραμένει εξαιρετικά νεφελώδες, δεν υπάρχει τίποτε που να δημιουργεί ένα
αίσθημα αισιοδοξίας και προοπτικής», παρατηρούν γνωστά στελέχη του
τομέα ερευνών πετρελαίου με πολυετή εμπειρία τα οποία παρακολουθούν εκ
του σύνεγγυς τις εξελίξεις σε Ελλάδα και εξωτερικό. Κοινή συνισταμένη
της κριτικής που ασκούν στην κυβερνητική πολιτική τα ανωτέρω στελέχη
είναι η παντελής άγνοια και αδιαφορία, ηθελημένη ή μη, περί του χρονικού
πλαισίου μέσα στο οποίο κινείται η υποτιθέμενη «επανεκκίνηση» του
κλάδου των ερευνών.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, σύμφωνα με τ’
ανωτέρω στελέχη, αποτελεί η όλη διαδικασία αξιολόγησης των προσφορών των
οκτώ εταιρειών που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για τα κοιτάσματα της
Δυτικής Ελλάδας που συμμετέχουν στην διαδικασία Open Door. Δεν είναι
δυνατόν να έχουν υποβληθεί προσφορές από τις εν λόγω εταιρείες
από τις αρχές Ιουλίου του 2012 και εννέα μήνες αργότερα να μην έχει
ολοκληρωθεί η αξιολόγηση και να μην έχουν υπογραφεί συμβάσεις την στιγμή
όπου στην Κύπρο μέσα σε οκτώ μόνο μήνες, όχι μόνο προκηρύχθηκε ο Β΄
Γύρος, ο οποίος περιείχε περιοχές με κοιτάσματα πολύ μεγαλύτερης
σημασίας και δυσκολίας αλλά πραγματοποιήθηκε και η αξιολόγηση και
υπεγράφησαν οριστικές συμφωνίες με μεγάλες διεθνείς εταιρείες (βλέπε
Total, ENI και Kogas). «Βέβαια όταν ανέθεταν την αξιολόγηση του Open
Door σε 17μελή επιτροπή, τα 12 μέλη της οποίας δεν έχουν ουδεμία σχέση
με το αντικείμενο των υδρογονανθράκων, είναι φυσικό και επακόλουθο να
παρατηρείται τέτοια κωλυσιεργία αφού αποδεδειγμένα υφίσταται αδυναμία
συνεννόησης και επικοινωνίας μεταξύ μελών και Υπουργείου», σημειώνει
ανώτερο στέλεχος πετρελαϊκής εταιρείας στο upstream που ενδιαφέρεται για
έρευνες στην Ελλάδα.
Και όμως η υπόθεση του Open Door στην
Δυτική Ελλάδα, όπου εμπλέκονται συγκεκριμένα και γνωστά κοιτάσματα για
τα οποία υπάρχει ικανή γεωλογική και γεωφυσική πληροφόρηση και
συμμετέχουν μικρού έως μεσαίου μεγέθους εταιρείες, έπρεπε να είχε
κλείσει το πολύ εντός 3-4 μηνών και όχι να σέρνεται επί ένα εννεάμηνο με
προοπτική πλέον να μην υπογραφούν οι συμβάσεις παραχώρησης πριν τον
Σεπτέμβριο το 2013 στην καλύτερη περίπτωση. Όμως η μεθόδευση που επελέγη
και ακολουθείται για την αξιολόγηση των προσφορών στο Open Door, είναι
ενδεικτική του κλίματος εφησυχασμού και των νωχελικών ρυθμών που
επικρατούν στο ΥΠΕΚΑ, και γενικότερα στη δημόσια διοίκηση, η οποία δεν
επιτρέπει την παραμικρή αισιοδοξία για την έκβαση του απείρως πιο
δύσκολου εγχειρήματος της διενέργειας διεθνούς διαγωνισμού για τα
κοιτάσματα offshore της Δυτικής Ελλάδας το οποίο το ΥΠΕΚΑ σύμφωνα με
δήλωση του Υπουργού τον τοποθετεί για το 2014.
Με τους σημερινούς
ρυθμούς χελώνας και την έλλειψη φορέα υδρογονανθράκων, που όμως
προβλέπεται ξεκάθαρα στο Ν 4001/ 2011, που θ’ αναλάμβανε την όλη
διαδικασία και την αξιολόγηση, η διενέργεια ενός τόσο απαιτητικού
διαγωνισμού πριν το 2015 είναι τελείως ανέφικτη, παρατηρούν κύκλοι της
αγοράς. Γιατί ακόμα και εάν ιδρυθεί αύριο ο φορέας θα χρειασθούν
τουλάχιστον έξι με οκτώ μήνες για την στελέχωση και οργάνωση του και
άλλος τόσος καιρός για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της PGS και την
ετοιμασία των πληροφοριακών πακέτων που θα πρέπει να προμηθευθούν οι
εταιρείες που θα συμμετέχουν στον Γύρο Παραχωρήσεων.
Πρόσφατα ο
υπουργός ΠΕΚΑ μετέβη στην Κύπρο όπου ως γνωστό έλαβε μέρος στο Β’
Ενεργειακό Συμπόσιο Κύπρου που οργάνωσε με μεγάλη επιτυχία στη Λευκωσία
το ΙΕΝΕ. Απ’ ότι γνωρίζουμε είχε επαφές τόσο με τον νέο υπουργό
ενέργειας κ. Λακκοτρύπη όσο και το προεδρείο της ΚΡΕΤΥΚ και το κλιμάκιο
του υπουργείου που ασχολείται με τους υδρογονάνθρακες. Ας ελπίσουμε ότι ο
αγαπητός κ. Υπουργός θα μπορέσει να μεταφέρει μερικά βασικά διδάγματα
από την Κυπριακή πολύ επιτυχημένη εμπειρία στο δικό του υπουργείο ώστε
να επιταχυνθούν οι απαράδεκτα αργοί ρυθμοί, να μπορέσουν επιτέλους ν’
αναληφθούν ευθύνες από το καθ’ έξη ευθυνόφοβο πολιτικό προσωπικό, και να
τεθούν στόχοι με χρονικούς ορίζοντες συμβατούς με την διεθνή εμπειρία
και πρακτική, και με δεδομένες τις εθνικές ανάγκες για έναρξη παραγωγής,
και άρα έσοδα για το Δημόσιο, το συντομότερο δυνατό.
Εάν το θέμα
των ερευνών δεν λάβει την μορφή του επείγοντος, εάν δεν υπάρξουν σαφείς
δεσμεύσεις για συγκεκριμένες δράσεις και στόχους, εάν δεν ιδρυθεί και
ενεργοποιηθεί ο φορέας η όλη προσπάθεια θα παραμείνει ατελέσφορη και η
πολυδιαφημισμένη επανεκκίνηση θα θυμίζει άλμα στο κενό. Και είναι
πράγματι κρίμα να οδηγηθούμε σε ναυάγιο για μια ακόμα φορά την στιγμή
που υπάρχει πράγματι διεθνές ενδιαφέρον για έρευνες στον Ελληνικό
γεωγραφικό χώρο, αφού όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το energia.gr έχουν
κατατεθεί γραπτώς προτάσεις στο ΥΠΕΚΑ για ανάληψη ερευνών σε
συγκεκριμένες νέες περιοχές, μέσω της διαδικασίας Open Door, από μεγάλες
διεθνείς εταιρείες ενώ ανάλογο ενδιαφέρον έχει εκφρασθεί και για έναν
ενδεχόμενο γύρο παραχωρήσεων στην Δ. Ελλάδα. Εάν υπάρξει θετική
ανταπόκριση από το ΥΠΕΚΑ - σήμερα και όχι μετά από έξι μήνες ή ένα χρόνο
- είναι βέβαιο ότι θ’ ακολουθούσουν και άλλες προτάσεις, πράγμα που θα
ενισχύσει τις πιθανότητες επιτυχίας ενός Β’ Διεθνούς Γύρου Παραχωρήσεων.
Ενώ οι μεγάλες διεθνείς εταιρείες πετρελαίου θα επανατοποθετήσουν την
Ελλάδα στο καντράν των ενδιαφερόντων τους με ότι σημασία μπορεί να έχει
αυτό για επενδύσεις που τόσο ανάγκη έχει η χώρα μας.