Η 9η Νοεμβρίου
στην Γαλλία είναι ημέρα μνήμης De Gaulle. Η σχετική τελετή έχει μεγάλη πολιτική
σημασία και απήχηση. Εφέτος, 43 χρόνια μετά τον θάνατό του, επιφανείς πολιτικοί
από το Σοσιαλιστικό Κόμμα, όπως επί παραδείγματι ο Δήμαρχος της Πρωτεύουσας, απέτισαν
φόρο τιμής στον Γάλλο Στρατηγό -ο οποίος, εντούτοις, είχε χαρακτηριστεί «δικτάτωρ»
από τον François Mitterrand. Για πρώτη φορά παρέστη και μέλος του Front
National, ο υπαρχηγός Florian Philipot.
Το γαλλικό ακροδεξιό
κόμμα ιδρύθηκε το 1972 από υποστηρικτές της «Algérie Française», μεταξύ των οποίων
συγκαταλέγονταν παλαιά στελέχη του OAS- μια οργάνωση με στόχο την δολοφονία του
De Gaulle. Η πρωτοβουλία του Florian Philipot προκάλεσε μεν αντιδράσεις στο κόμμα,
δεν καταδικάστηκε, όμως, από την Πρόεδρο Marine Le Pen.
Το επεισόδιο
αυτό έχει ευρύτερη σημασία. Εγγράφεται στην τακτική των ακροδεξιών κομμάτων να μετασχηματιστούν,
υιοθετώντας τα σύμβολα της παραδοσιακής Δεξιάς. Σε πρώτη φάση, τα κόμματα αυτά εμφανίστηκαν
στο πολιτικό σκηνικό με όχημα μια ακραία συνθηματολογία. Τώρα, σε δεύτερη φάση,
τροποποιούν τον λόγο και την συμβολική τους, ώστε να κατακτήσουν τους ψηφοφόρους.
Οι κινήσεις της
ακροδεξιάς συνάδουν με τους δραματικούς μετασχηματισμούς του πολιτικού σκηνικού
μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Η εξαφάνιση του υπαρκτού σοσιαλισμού, η Παγκοσμιοποίηση
και η ευρωπαϊκή οικοδόμηση οδήγησαν στην πολιτική σύγκλιση Δεξιάς και Αριστεράς.
Ένας
ad hoc Ιανός, δηλαδή μία κεντρώα
ευρωπαϊστική παράταξη με δύο εναλλασσόμενα πρόσωπα, εγκαταστάθηκε σταθερά στην εξουσία,
αποπολιτικοποιώντας την πολιτική.
Διαμορφώθηκε
έτσι ένα διπλό κενό: εκ δεξιών και εξ ευωνύμων. Τα παλαιά κομμουνιστικά κόμματα
συρρικνώθηκαν· οι ακροδεξιοί παρέμεναν περιθωριακοί. Η κρίση του 2008, της οποίας
οι συνέπειες εξακολουθούν, ανέτρεψε την ασταθή αυτήν ισορροπία. Στα αριστερά και
στα δεξιά, το πολιτικό κενό επέσυρε τον πολιτικό τυχοδιωκτισμό. Το πολιτικό τοπίο
τείνει να αποκαταστήσει την τριγωνική του μορφή. Κινήματα ασθενή και ανήμπορα πριν
από την κρίση διεκδικούν την εξουσία. Οι ηγέτες τους αντιλαμβάνονται ότι η «ομαλοποίηση»
συνιστά αναγκαία συνθήκη, ώστε να αρθεί το διαχωριστικό ψυχολογικό σύνορο. Από «ακρο-αριστερά»
και «ακρο-δεξιά» επιδιώκουν να μετασχηματίσουν τα κόμματα σε «Νέα
Αριστερά» και «Νέα Δεξιά», αντιστοίχως.
Η«Νέα
Αριστερά» μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή αποσταθεροποίηση της οικονομικής ζωής,
εφ’όσον αναρριχηθεί στην εξουσία· όμως, δεν διαθέτει εναλλακτικό πολιτικό πρόγραμμα.
Είτε θα απορροφηθεί τελικά από την ευρωπαϊστική παράταξη είτε θα επανέλθει στο περιθώριο
μετά από παταγώδη αποτυχία. Η «Νέα Δεξιά», όμως, διαθέτει σοβαρά ιδεολογικά
όπλα: όλα όσα εγκατέλειψε, καλώς ή κακώς, η Δεξιά, υπό την επίδραση του αντιδεξιού
συνδρόμου και του κακώς νοουμένου εξευρωπαϊσμού.
Το εκκρεμές της
Ιστορίας αναβαθμίζει τα όπλα αυτά. Η αποτυχία της Ευρώπης να εξασφαλίσει απασχόληση
και ευημερία αναδεικνύει το συμβολικό της έλλειμμα και τροφοδοτεί τον αντι-ευρωπαϊσμό.
Αναβαπτισμένος ως πατριωτισμός, ο εθνικισμός αποτελεί το ιδεολογικό θέμα το οποίο
διαπερνά όλες τις προσπάθειες για διεύρυνση της ακροδεξιάς προς τα δεξιά. Η δυναμική
αυτή θεμελιώνεται στην νοσταλγία για μια εποχή η οποία έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί.
Σε αντίθεση με την Νέα Αριστερά, η Νέα Δεξιά διαθέτει, επομένως, εναλλακτικό πολιτικό
πρόγραμμα: την διάλυση της Ευρώπης.
Δεν ωφελεί η
δαιμονοποίηση. Η αντιμετώπιση του κινδύνου οφείλει να είναι συλλογική και ευρωπαϊκή.
Η τρέχουσα επιχειρηματολογία, αριστερής εμπνεύσεως, είναι φθαρμένη και αναποτελεσματική.
Λειτουργεί υπέρ του αντιπάλου, όπως ο αντικομμουνισμός της Δικτατορίας, ο οποίος
έστρεψε ολόκληρη την γενεά του Πολυτεχνείου προς τον κομμουνισμό. Ο μόνος τρόπος
για να σταματήσει η ανοδική πορεία της Νέας Δεξιάς είναι να πληρωθεί το ιδεολογικό
και πνευματικό κενό, να δοθούν πειστικές απαντήσεις στα ερωτήματα τα οποία ανέδειξε
η κρίση.
Η Ευρώπη υφίσταται
τις συνέπειες των αδυναμιών της. Οι τεχνοκράτες-υπεύθυνοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης
αγνοούν θεμελιακές αρχές του πολιτικού γίγνεσθαι. Οι δομικές αδυναμίες της ασκουμένης
μεθόδου θα φανούν στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2014. Αν το πνευματικό ευρωπαϊκό έλλειμμα
δεν καλυφθεί, τις συνέπειες θα τις υποστούν πολύ περισσότερο επώδυνα οι εθνικές
πολιτικές κοινωνίες.
* Ο κ.
Γ. - Σ. Πρεβελάκης είναι Καθηγητής Γεωπολιτικής στην Σορβόννη και Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδος στον ΟΟΣΑ
(από την εφημερίδα "ΕΣΤΙΑ")