Η Κακώς Νοούμενη «Προστασία του Περιβάλλοντος» Εμπόδιο στην Ανάπτυξη της Αιολικής Ενέργειας στην Ελλάδα: Η Περίπτωση της Σκύρου

Σε αντίθεση με αυτά που ισχύουν στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και στον υπόλοιπο κόσμο, το δήθεν ενδιαφέρον για την προστασία του φυσικού ή πολιτιστικού περιβάλλοντος από τις τοπικές κοινότητες σε ορεινές, πεδινές ή και παραθαλάσσιες περιοχές έχει αναδειχθεί σ’ ένα σταθερό εμπόδιο στην αξιοποίηση του πολύ υψηλού αιολικού δυναμικού που διαθέτει η χώρα μας, γεγονός που έχει οδηγήσει σε τεράστιες καθυστερήσεις ή και την ματαίωση σοβαρών επενδυτικών σχεδίων για την εγκατάσταση και λειτουργία αιολικών πάρκων σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας.

Οι καθυστερήσεις αυτές οφείλονται κατά κύριο λόγο στις εχθρικές ενέργειες πολλών τοπικών κοινωνιών οι οποίες χωρίς ιδιαίτερη γνώση του αντικειμένου, δηλ. της ουσιαστικής προστασίας του οικιστικού και φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής τους ή των δυνατοτήτων που προσφέρει η αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας σε οικονομικό και πολιτιστικό επίπεδο, αντιτίθενται πεισματικά σε κάθε επενδυτικό σχέδιο ή πρωτοβουλία που έχει σχέση με τις ΑΠΕ, υπό την επήρεια δημοτικών συμβούλων, κοινοταρχών, δημάρχων ακόμα και βουλευτών, οι οποίοι ως γνωστό προτάσσουν το προσωπικό τους πολιτικό συμφέρον που τις περισσότερες φορές το έχουν ταυτίσει με την "άρνηση" και την "αντίδραση" σε κάθε τι που έχει δημιουργική και αναπτυξιακή υφή.

Η συστηματική αυτή και εκ του ασφαλούς δολιοφθορά κατά των ΑΠΕ, με θύματα κυρίως τα μικρά υδροηλεκτρικά έργα και τα αιολικά πάρκα, από "επισπεύδοντες" περιβαλλοντολόγους – γιατί πως αλλιώς να χαρακτηρίσουμε αυτούς που αίφνης ανακάλυψαν ότι διαθέτουν περιβαλλοντικές ευαισθησίες όταν την ίδια ώρα κατασκευάζουν πολυώροφα αυθαίρετα που ασχημίζουν, ρυπαίνουν και βιάζουν το μοναδικό ελληνικό τοπίο – έχει ως αποτέλεσμα τα τελευταία δέκα χρόνια να έχει καθηλώσει οποιοδήποτε μεγάλο αιολικό έργο στερώντας την χώρα από δυσεύρετες επενδύσεις και καθαρή ενέργεια. Δυστυχώς η έντονη αντίδραση και η αδικαιολόγητη άρνηση κατά της αιολικής ενέργειας, που χαρακτηρίζει τις περισσότερες τοπικές κοινωνίες στην Ελλάδα του 21^ου αιώνα, φανερώνει και το χαμηλό μορφωτικό τους επίπεδο καθώς αδυνατούν ν’ αντιληφθούν τον απόλυτα θετικό ρόλο της αιολικής ενέργειας στην προστασία του περιβάλλοντος. Αφού δεν μπορούν να συνδέσουν την καθαρή παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανεμογεννήτριες και το πώς αυτή σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο μειώνει την εξάρτηση από εισαγόμενα καύσιμα ή την καύση ρυπογόνου λιγνίτη.

Για ν’ αντιληφθούμε το μέγεθος της οπισθοδρόμησης που έχουν επιφέρει οι καθυστερήσεις από την μη έγκριση περιβαλλοντικών όρων και άρα την μη υλοποίηση επενδυτικών σχεδίων αρκεί ν’ αναφέρουμε ότι από ένα πραγματικό δυναμικό τουλάχιστον 10,000 MW αιολικής ισχύος που διαθέτει η χώρα σήμερα στην ενδοχώρα και στα νησιά, λειτουργούν αιολικές εγκαταστάσεις συνολικής εγκατεστημένης ισχύος μόλις 1,800 MW. Με δεδομένο ότι τα πρώτα αιολικά πάρκα ξεκίνησαν να εγκαθίσταται το 1996, αυτό σημαίνει ότι ο μέσος ετήσιος όρος αιολικής εγκατεστημένης ισχύος δια της βίας φθάνει τα 100 MW. Ασφαλώς ένα από τα χαμηλότερα Ευρωπαϊκά ρεκόρ αφού χώρες με σαφώς μικρότερο μέγεθος, λιγότερο ευνοούμενες από σταθερούς και ισχυρούς ανέμους και που ξεκίνησαν πολύ αργότερα από την Ελλάδα να αξιοποιούν την αιολική ενέργεια, όπως λ.χ. η Πορτογαλία, η Δανία, η Πολωνία και η Ισπανία έχουν σήμερα να επιδείξουν πολλαπλάσια εγκατεστημένη ισχύ.

Η δε περίπτωση της νήσου Σκύρου είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς μια τοπική κοινωνία παρασυρόμενη από ένα μικρό αριθμό επίδοξων και ανερμάτιστων πολιτικών "σωτήρων" από συμπαραστάτης και μελλοντικός εταίρος μιας μεγάλης αιολικής επένδυσης αίφνης εβρέθηκε στην απέναντι όχθη κλωτσώντας μια μοναδική ευκαιρία που θα επηρέαζε θετικά την ανάπτυξη της νήσου για τις επόμενες δεκαετίες. Στην Σκύρο η προτεινόμενη επένδυση είναι της τάξης των 650 εκατ. ευρώ και αφορά ένα αιολικό πάρκο ισχύος 333 MW τοποθετημένου σε απρόσιτους ορεινούς όγκους στο νοτιότατο άκρο της νήσου, που σημειωτέον είναι σε περιοχή εντελώς ακατοίκητη και μακριά από οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα (σημειωτέον ότι από την πλευρά της θάλασσας είναι ζήτημα εάν θα φαίνονται 15 με 20 ανεμογεννήτριες καθώς οι υπόλοιπες θα κρύβονται από τα βουνά).Πέραν από τους τοπικούς άρχοντες στην διαμάχη για την έγκριση ή μη των περιβαλλοντικών όρων, έχουν εμπλακεί και εθνικές περιβαλλοντικές οργανώσεις όπως είναι η Ορνιθολογική Εταιρεία (www.ornithologiki.gr) και η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (www.ellet.gr). Ως αποτέλεσμα των τοπικών αντιδράσεων και πιο πρόσφατα της άμεσης επέμβασης των ανωτέρω περιβαλλοντικών οργανώσεων η υλοποίηση του έργου καθυστερεί δέκα (10) χρόνια επιφέροντας σημαντική ζημιά στην τοπική οικονομία αλλά και σε εθνικό επίπεδο αφού η κατασκευή και λειτουργία του εν λόγω αιολικού πάρκου θα δημιουργούσε τουλάχιστον 40 μόνιμες θέσεις εργασίας κατά την λειτουργία του και περισσότερα από 5.000 άνθρωπο-έτη –απασχόλησης κατά την κατασκευή του και με 5.0 εκατ. ευρώ να διοχετεύονται στην τοπική κοινωνία κατ’ έτος.

Επιπροσθέτως, το έργο περιλαμβάνει την ηλεκτρική διασύνδεση του νησιού με την ηπειρωτική Ελλάδα, γεγονός ιδιαίτερης εθνικής και γεωπολιτικής σημασίας αφού εξασφαλίζεται έτσι η απρόσκοπτη ενεργειακή τροφοδοσία της κρίσιμης αυτής νήσου για την Εθνική Άμυνα (λόγω ναυστάθμου και αεροπορικής βάσης στο νησί) και γίνεται το πρώτο βήμα για τη διασύνδεση των νησιών του βορειοανατολικού Αιγαίου. Ο σημερινός Υπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης, στις 26/04/2012 ως Υφυπουργός τότε, πρότεινε επίσημα την ένταξη των έργων ηλεκτρικής διασύνδεσης του αιολικού σταθμού της Σκύρου στα επίσημα πλάνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο δεκαετές σχέδιο του ENTSO- E που είναι το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Διαχειριστών Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, και στο Περιφερειακό Επενδυτικό Σχέδιο).

Όμως ο ίδιος ο κ. Γιάννης Μανιάτης, ως υπουργός ΠΕΚΑ στα τέλη Οκτωβρίου, σε συνάντηση που είχε στο υπουργείο με εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης και μια ομάδα βουλευτών από την ευρύτερη περιοχή, αρνήθηκε πανηγυρικά να υπογράψει την Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ), εκδίδοντας μάλιστα και σχετικό δελτίο τύπου, ισχυριζόμενος ότι οφείλει να λάβει υπόψη του τις "σοβαρές" αντιρρήσεις της τοπικής κοινωνίας, αντιφάσκονται προφανώς με τον εαυτό του, σε μια προσπάθεια να κερδίσει πόντους στη πολιτική διελκυστίνδα με τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ. Αγνοώντας όμως σκοπίμως ο κ. Υπουργός ότι η ΑΕΠΟ είχε ήδη υπογραφεί από όλους τους αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες περιλαμβανομένων του Γενικού Διευθυντή Περιβάλλοντος και του Γενικού Διευθυντή Δασών στο ΥΠΕΚΑ ενώ είχε επίσης υπογραφεί από τον Ειδικό Γραμματέα Δασών και από την Γενική Γραμματέα ΥΠΕΚΑ. Έτσι παρά τις συστηματικές προσπάθειες ενημέρωσης, από τους επενδυτές της Αιολικής Νοτίου Σκύρου Α.Ε. (στην οποία συμμετέχουν η Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας Αγίου Όρους και αιολική εταιρεία ΕΝΤΕΚΑ) μία φωνασκούσα μειοψηφία που αντιδρά έχει μέχρι τώρα εμποδίσει κάθε ψύχραιμο και δημοκρατικό διάλογο, διαστρεβλώνοντας και αποκρύπτοντας τεχνικά στοιχεία του έργου και το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κατόπιν καταγγελιών, και αφού εξέτασε αναλυτικά το έργο έχει εκφράσει μία απόλυτα θετική γνώμη.

Τώρα όμως φαίνεται ότι το παιγνίδι χάνεται για το Δήμο Σκύρου και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις αφού αυτοί μέσω αιτήσεων τους που υπέβαλαν πολύ πρόσφατα στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) παραιτήθηκαν από προσφυγές που είχαν υποβάλει αιτώντας της ακύρωση των Αδειών Παραγωγής του έργου. Σύμφωνα με πληροφορίες του Energia. Gr o πραγματικός λόγος της παραίτησης, δεν είναι άλλος από την εκτίμηση των αντιδρώντων ότι η απόφαση του ΣτΕ θα είναι θετική για την επένδυση. Τονίζεται ότι η αίτηση ακύρωσης με αριθμό 8892/2008 έχει πανομοιότυπη επιχειρηματολογία με την αίτηση 8907/2010 που είχαν υποβάλει η Ελληνική Εταιρεία και η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, η οποία είναι και η μοναδική που εκκρεμεί για εκδίκαση.

Μένει να αποδειχθεί εάν η πιθανολογούμενη απόρριψη των προσφυγών στο ΣτΕ θα θέσει το έργο πάλι σε τροχιά υλοποίησης με τον Υπουργό ΠΕΚΑ συμμορφούμενο με τις νομικά έγκυρες αποφάσεις, να υπογραφεί και αυτός την ΑΕΠΟ. Διαφορετικά θα έχουμε ένα ακόμη παράδειγμα για το πώς το στενό πολιτικά συμφέρον ορισμένων ατόμων προωθούμενο μέσα από κραυγές, λαϊκισμούς και αντιδημοκρατικές πρακτικές και ψεύδη, παρέσυραν και πέτυχαν την ματαίωση μιας ακόμη επένδυσης και μάλιστα σε μια εξαιρετικά δύσκολη για τη χώρα περίοδο εν μέσω σφοδρής οικονομικής κρίσης, όπου δεν μπορούμε να έχουμε την πολυτέλεια απόρριψης αξιόλογων επενδυτικών έργων που έχουν ως κύριο χαρακτηριστικό την παραγωγή καθαρής ενέργειας και την αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος.