Μετά από πολυήμερες και σκληρές διαπραγματεύσεις, οι οποίες δεν είχαν το
παραμικρό αποτέλεσμα, έφτασε η ώρα του δημοψηφίσματος το οποίο θα
καθορίσει την τύχη της Κριμαίας. Οι κάλπες άνοιξαν στις οκτώ το πρωί, σε
μία διαδικασία όπου δεν αναμένεται να έχει εκπλήξεις, καθώς η
προσάρτηση της χερσονήσου στη Ρωσία είναι σχεδόν βέβαιη.
Το
δημοψήφισμα έχει καταδικαστεί από πολλές χώρες της Δύσης που το
χαρακτηρίζουν παράνομο και προειδοποιούν τη Ρωσία ότι θα υποστεί
κυρώσεις εάν προχωρήσει στην ενσωμάτωση της Κριμαίας. Η Μόσχα από την
πλευρά της υποστηρίζει ότι οι κάτοικοι της περιοχής, το 60% των οποίων
είναι ρωσικής καταγωγής, έχουν το δικαίωμα να αποφασίσουν εάν επιθυμούν
να παραμείνουν στην Ουκρανία.
Οι τοπικές αρχές της Κριμαίας έχουν ανακοινώσει ότι τα εκλογικά τμήματα θα φρουρούνται από στρατιώτες και προβλέπουν ότι
το 80% του 1,5 εκατομμυρίου των ψηφοφόρων θα εγκρίνει την ένωση με τη Ρωσία στο δημοψήφισμα που, όπως τονίζουν, θα είναι ελεύθερο και δίκαιο.
Το
Σάββατο, μια διεθνής αποστολή παρατηρητών με επικεφαλής τον Πολωνό,
αριστερό πολιτικό Ματέους Πισκόρκι ανέφερε ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις
για νοθεία. Ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη
(ΟΑΣΕ) δεν έχει στείλει παρατηρητές γιατί, όπως διευκρίνισε, δεν το
ζήτησε η κυβέρνηση της Ουκρανίας η οποία θεωρεί αντισυνταγματικό το
δημοψήφισμα.
Ο μεταβατικός πρόεδρος της Ουκρανίας Αλεξάντερ Τουρτσίνοφ έχει καλέσει τους κατοίκους της Κριμαίας
να μποϊκοτάρουν τη διαδικασία. Σε μποϊκοτάζ έχουν καλέσει επίσης και οι Τάταροι της Κριμαίας που αποτελούν το 10-12% του πληθυσμού της περιοχής.
Οι
κάλπες θα κλείσουν στις 20.00 (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας). Η κυβέρνηση
της Κριμαίας ανακοίνωσε ότι θα δοθεί στη δημοσιότητα ένα έξιτ πολ ενώ
οι παρατηρητές αναμένουν ότι τα πρώτα επίσημα αποτελέσματα θα
ανακοινωθούν την Δευτέρα. Όπως έχει γίνει γνωστό, το αποτέλεσμά του θα
δοθεί στη δημοσιότητα τουλάχιστον δέκα ημέρες μετά. Σε αυτό το διάστημα,
οι διαπραγματεύσεις αναμένεται να είναι πυρετώδεις.
Βέβαιος για νίκη του «ναι» ο πρωθυπουργός
"Ιστορική
στιγμή" χαρακτήρισε το δημοψήφισμα που διεξάγεται σήμερα στην Κριμαία ο
πρωθυπουργός της χερσονήσου Σεργκέι Αξιόνοφ, αφού ψήφισε σε ένα
εκλογικό τμήμα της πρωτεύουσας Συμφερόπολης.
"Είναι μια ιστορική
στιγμή, όλοι θα χαρούν. Ξεκινά μια νέα εποχή", τόνισε ο Αξιόνοφ ενώ την
ίδια ώρα οι φρουροί απομάκρυναν έναν άνδρα που κουνούσε μια ουκρανική
σημαία. "Απόψε το βράδυ θα γιορτάσουμε", πρόσθεσε ο πρωθυπουργός που
εμφανίστηκε βέβαιος για τη νίκη του "ναι" στην ανεξαρτητοποίηση της
Κριμαίας και την ένταξή της στη Ρωσία.
Δεν έκανε πίσω στις πιέσεις η Μόσχα
Στη
μετά δημοψηφίσματος εποχή στην Κριμαία επικεντρώνονται πλέον οι
συνομιλίες των Ηνωμένων Πολιτειών με τη Μόσχα, καθώς η Ρωσία δεν έδειξε
σε καμία στιγμή διατεθειμένη να κάνει πίσω.
Σε μια ύστατη
προσπάθεια των ΗΠΑ, ο υπουργός εξωτερικών Τζον Κέρι επικοινώνησε εκ νέου
τηλεφωνικά με τον ρώσο ομόλογό του, Σεργκέι Λαβρόφ, ο οποίος επανέλαβε
ότι το δημοψήφισμα της Κριμαίας δεν παραβιάζει το διεθνές δίκαιο
Πλέον,
οι ΗΠΑ προσπαθούν να πείσουν τη Ρωσία να μην προχωρήσει σε προσάρτηση
της χερσονήσου «από την πίσω πόρτα». Αυτή τη διαβεβαίωση ήθελε ο
επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, Τζον Κέρι, στην εξάωρη
συνάντηση που είχε την Παρασκευή με τον Ρώσο ομόλογό του, Σεργκέι
Λαβρόφ.
Όπως φαίνεται, ο Κέρι δεν πέτυχε τον στόχο του και προς
αυτή την κατεύθυνση δεν τον βοήθησε ούτε όταν έριξε για μία ακόμη φορά
στο τραπέζι τις κυρώσεις σε βάρος της Μόσχας.
Ένα σημαντικό
στοιχείο ωστόσο είναι ότι ο Τζον Κέρι μίλησε πολλές φορές κατά τη
διάρκεια της συνέντευξης Τύπου μετά την πολύωρη συνάντηση με τον Λαβρόφ
για «νόμιμα συμφέροντα» από την πλευρά της Ρωσίας.
Αυτή η φράση
ίσως να δείχνει και την αλλαγή στάσης από την πλευρά των Ηνωμένων
Πολιτειών απέναντι στο Κρεμλίνο,εναντίον του οποίου έχει υιοθετήσει μία
ιδιαίτερα επιθετική ρητορική το τελευταίο διάστημα.
Ωστόσο, ο
Λευκός Οίκος χαρακτήρισε μετά το «ναυάγιο» στις συνομιλίες λυπηρή τη
στάση της Ρωσίας, με τον Τζέι Κάρνεϊ να καθιστά σαφές ότι οι ΗΠΑ θα
αντιδράσουν άμεσα από την ερχόμενη εβδομάδα.
Νωρίτερα, ο Βλαντιμίρ
Πούτιν είχε επικοινωνία με τον γενικό γραμματέα του Οργανισμού Ηνωμένων
Εθνών, Μπαν Κι Μουν, στον οποίο είπε ότι το δημοψήφισμα είναι σύμφωνο
με το διεθνές δίκαιο.
Εν τω μεταξύ, όπως δήλωσε ο Φρανσουά Ολάντ, η
Γαλλία και η ΕΕ δεν θα αναγνωρίσουν το δημοψήφισμα που οργανώνεται στην
Κριμαία. Ο Γάλλος πρόεδρος διαβεβαίωσε πως αν δεν υπάρξει
"αποκλιμάκωση" στην Ουκρανία, θα υπάρξουν «κυρώσεις» της ΕΕ, τη Δευτέρα,
εναντίον της Ρωσίας. «Υπάρχει ένα ψευδοδημοψήφισμα του πληθυσμού της
Κριμαίας γιατί δεν είναι σύμφωνο με το εσωτερικό ουκρανικό δίκαιο και με
το διεθνές δίκαιο» και «γι΄αυτό η Γαλλία, όπως και η ΕΕ, δεν θα
αναγνωρίσει την εγκυρότητα αυτού του ψευδοδημοψηφίσματος» εξήγησε ο
Ολάντ.
Ρωσικό βέτο στο ψήφισμα του ΟΗΕ
Η Ρωσία πρόβαλε το
βέτο της στην απόφαση των δυτικών χωρών που κατήγγελλε το αυριανό
δημοψήφισμα στην Κριμαία, ενώ η Κίνα απείχε κατά την ψηφοφορία στο
Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, οδηγώντας σε περαιτέρω απομόνωση της Μόσχας
ως προς το ζήτημα της Ουκρανίας.
Το σχέδιο της απόφασης έλαβε 13
ψήφους υπέρ και απορρίφθηκε, αφού αρκεί το βέτο ενός από τα πέντε μόνιμα
μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας για να μπλοκάρει οποιαδήποτε απόφαση.
Στο
σχέδιο απόφασης που συντάχθηκε από τις ΗΠΑ, το αυριανό δημοψήφισμα για
την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία χαρακτηριζόταν «άνευ καμίας
εγκυρότητας» και το κείμενο ήταν αρκετά μετριοπαθές για να εξασφαλισθεί η
υποστήριξη της Κίνας.
Ο πρεσβευτής της Ρωσίας στον ΟΗΕ Βιτάλι
Τσούρκιν δικαιολόγησε το βέτο επαναλαμβάνοντας ότι η νέα ηγεσία στο
Κίεβο είναι προϊόν «πραξικοπήματος» και ότι η Ρωσία «θα σεβαστεί τη
βούληση του λαού της Κριμαίας».
«Η Ρωσία μπορεί να προβάλει το
βέτο της στην απόφαση αυτή, αλλά δεν μπορεί να προβάλει βέτο στην
αλήθεια», απάντησε η αμερικανίδα πρεσβευτής Σαμάνθα Πάουερ επικαλούμενη
το άρθρο 2 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και εκφράζοντας την ικανοποίησή
της για «την συντριπτική αντίθεση στις επικίνδυνες ενέργειες» της Μόσχας
που θα έχουν «συνέπειες».
Η Κίνα, η οποία συμμαχεί με τη Ρωσία
κατά τις ψηφοφορίες στο Συμβούλιο Ασφαλείας, έχοντας μπλοκάρει τα
τελευταία χρόνια τις αποφάσεις για τη Συρία, αυτή τη φορά
αποστασιοποιήθηκε, διότι, σύμφωνα με δυτικό διπλωμάτη στα Ηνωμένα Εθνη,
«οι Κινέζοι είναι ενοχλημένοι», αφού το αυριανό δημοψήφισμα στην Κριμαία
παραβιάζει δύο αρχές της κινεζικής διπλωματίας, της μη ανάμειξης στις
εσωτερικές υποθέσεις άλλων χωρών και του σεβασμού της εδαφικής
ακεραιότητας.
Το σχέδιο της απόφασης δεν καταφερόταν απευθείας
κατά της Ρωσίας, η οποία ούτε καν κατονομαζόταν στο κείμενο, δεν
διατύπωνε απαίτηση για την απόσυρση των ρωσικών δυνάμεων από το έδαφος
της Κριμαίας και δεν απειλούσε με την επιβολή κυρώσεων.
Ένταση στα σύνορα της Ουκρανίας
Ο
ουκρανικός στρατός ανέπτυξε αεροσκάφη και αλεξιπτωτιστές στην
προσπάθεια να αποκρούσει μια προσπάθεια ρωσικών δυνάμεων να εισέλθουν σε
μια μακριά λωρίδα γης που ανήκει σε γειτονική με την Κριμαία περιοχή,
δήλωσε το ουκρανικό υπουργείο Άμυνας.
«Μονάδες των ενόπλων
δυνάμεων της Ουκρανίας απέκρουσαν προσπάθεια στρατιωτικών των ενόπλων
δυνάμεων της Ρωσικής Ομοσπονδίας να εισέλθουν στην επικράτεια της
επαρχίας της Χερσώνας στα Αρμπάτσκαγια Στρέλκα», ανέφερε ανακοίνωση του
υπουργείου. «Η προσπάθεια αυτή απετράπη αμέσως».
Το υπουργείο
ανέφερε πως ο ουκρανικός στρατός χρησιμοποίησε αεροπορικές, χερσαίες
δυνάμεις και το αεροκίνητο τάγμα του στην επιχείρηση. Η εν λόγω περιοχή
είναι μια μακρά λωρίδα γης παράλληλα στο ανατολικό τμήμα της ουκρανικής
χερσονήσου της Κριμαίας, που ελέγχεται τώρα από ρωσικές δυνάμεις.
Ανησυχίες για τις ρωσόφωνες επαρχίες
Ο
μεταβατικός πρόεδρος της Ουκρανίας κατηγόρησε σήμερα «πράκτορες του
Κρεμλίνο» ότι υπέθαλψαν τη φονική βία σε πόλεις της ανατολικής
Ουκρανίας, σε μία από τις πιο άμεσες και υψηλότατου επιπέδου επικρίσεις
του Κιέβου που στρέφονται κατά του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν.
Από
το έδρανό του στο κοινοβούλιο, ο μεταβατικός αρχηγός του κράτους
Ολεξάντερ Τουρτσίνοφ αναφέρθηκε στους τρεις θανάτους σε δύο περιστατικά
την εβδομάδα αυτή στο Ντονέτσκ και στο Χάρκοβο και είπε στους βουλευτές
της αντιπολίτευσης: «Γνωρίζετε όπως κι εμείς ποιος οργανώνει τις μαζικές
διαμαρτυρίες στην ανατολική Ουκρανία - είναι πράκτορες του Κρεμλίνου
που τις οργανώνουν και τις χρηματοδοτούν, που προκαλούν τις δολοφονίες
ανθρώπων».
Ο Τουρτσίνοφ έχει προειδοποιήσει για τον κίνδυνο
ρωσικής εισβολής στο ανατολικό τμήμα της χώρας έπειτα από την κατάληψη
από τη Μόσχα της χερσονήσου της Κριμαίας.
Ουκρανοί αξιωματούχοι
έχουν καλέσει το λαό στις κυρίως ρωσόφωνες πόλεις της βιομηχανικής
ανατολικής Ουκρανίας να μην ανταποκριθούν στην παρακίνηση που πιθανόν θα
χρησιμοποιήσει η Ρωσία για να δικαιολογήσει την αποστολή στρατευμάτων.
Άτυπο δημοψήφισμα φιλορώσων στο Χάρκοβο
Φιλορώσοι
ακτιβιστές από το Χάρκοβο ανακοίνωσαν την Παρασκευή ότι θα οργανώσουν
την Κυριακή ένα άτυπο "δημοψήφισμα", την ώρα που οι κάτοικοι της
Κριμαίας θα ψηφίζουν για την ένωση της χερσονήσου με τη Ρωσία.
Στην
προκήρυξη που εξέδωσε το φιλορωσικό κίνημα του Χαρκόβου, όπου
ανακοινώνεται επίσης ότι σήμερα θα οργανωθούν διαδηλώσεις στην πόλη αυτή
αλλά επίσης και στο Λουγκάνσκ, το Ντονέτσκ, τη Μαριούπολη και την
Οδησσό, προτείνεται να διεξαχθεί μια ψηφοφορία παρόμοια με αυτήν της
Κριμαίας. Το ερώτημα για τους κατοίκους των περιοχών αυτών θα είναι το
ίδιο, εάν δηλαδή προτιμούν να τους παραχωρηθεί διευρυμένη αυτονομία ή να
ενωθούν με τη Ρωσία.
Οι υπογράφοντες το κείμενο ανέφεραν ότι στην
κεντρική πλατεία του Χαρκόβου θα στηθούν 100-200 κάλπες και πρότειναν
"να καταλάβουν την εξουσία" και "να ζητήσουν τη βοήθεια της Ρωσίας".
Η
πρωτοβουλία αυτή προκάλεσε ιδιαίτερη ανησυχία στον κυβερνήτη της
περιοχής Ιγκόρ Μπαλούτα, ο οποίος συγκάλεσε έκτακτες συσκέψεις με τους
υπευθύνους των υπηρεσιών ασφαλείας και έκανε έκκληση στους κατοίκους να
αποφύγουν τις συγκεντρώσεις προειδοποιώντας μάλιστα για "πιθανές
τρομοκρατικές ενέργειες".
Ο Βιτάλι Κλίτσκο, εκ των βασικών ηγετών
του νέου κυβερνητικού συνασπισμού της Ουκρανίας, κατήγγειλε το
"δημοψήφισμα" του Χαρκόβου και κάλεσε τις υπηρεσίες ασφαλείας να
συλλάβουν τους οργανωτές του, εκφράζοντας ανησυχία για μια ενδεχόμενη
"προβοκάτσια" εκ μέρους της Ρωσίας.
Διαδηλώσεις στη Μόσχα
Το
Σάββατο, τα επεισόδια στο Χάρκοβο προκάλεσαν διαδηλώσεις στη Μόσχα αλλά
και συλλήψεις διαδηλωτών. Δεκάδες χιλιάδες Ρώσοι διαδήλωσαν κατά της
"κατοχής" της Κριμαίας και της πολιτικής του Κρεμλίνου, την ίδια ώρα που
μια συγκέντρωση εθνικιστικών οργανώσεων υποστήριζε την επίσημη γραμμή
κοντά στην Κόκκινη Πλατεία.
Ένας φωτογράφος και ένας δημοσιογράφος
του Γαλλικού Πρακτορείου εκτίμησαν ότι ο αριθμός των διαδηλωτών της
αντιπολίτευσης έφθασε τις 50.000, μια σπάνια κινητοποίηση μετά τις
μεγάλες διαδηλώσεις που προηγήθηκαν και ακολούθησαν την επιστροφή του
Βλαντίμιρ Πούτιν στο Κρεμλίνο το 2012.
Την ίδια στιγμή, χιλιάδες
άνθρωποι –15.000 σύμφωνα με την αστυνομία–, συγκεντρώθηκαν κοντά στην
πλατεία της Επανάστασης και στο Κρεμλίνο, ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα
εθνικιστικών οργανώσεων, με πανό υποστήριξης της πολιτικής του Βλαντίμιρ
Πούτιν.