Η κατάσταση που τελευταία έχει περιέλθει το ΕΜΠ πιστεύω ότι είναι η
χειρότερη στη μακρόχρονη πορεία του. Οικονομική και κοινωνική κρίση,
διοικητική ανεπάρκεια, κομματικές σκοπιμότητες, συντεχνιακές επιδιώξεις
σε αγαστή -εξ αποτελέσματος- συνέργεια έχουν οδηγήσει το μεγαλύτερο
Τεχνολογικό Ίδρυμα της χώρας, αλλά και -κάποτε- ένα από τα καλύτερα της
Ευρώπης, σε μαρασμό. Τρία χρόνια μετά την πανηγυρική ψήφιση του Ν.
4009/11, η εφαρμογή του στο διοικητικό σκέλος, τουλάχιστον, συνεχίζει να
ταλανίζει, με κορυφαία τη διαμάχη, σε αρκετά ιδρύματα, πρυτάνεων και
Συμβουλίων Ιδρυμάτων (ΣΙ), με τα τελευταία, σε αρκετά ΑΕΙ, να
συνεδριάζουν εκτός των ιδρυμάτων τους φοβούμενοι επιθέσεις. Άλλα έχουν
«ξεσπαθώσει» φέρνοντας την κόντρα στα άκρα, ενώ άλλα επιδεικνύουν
αποστασιοποίηση, αλλά και ουσιαστική απραξία.
Η Σύγκλητος συχνά
συνεδριάζει με μη νόμιμη σύνθεση, βιαίως διαλυόμενη από παρευρισκόμενες
ομάδες και υπολειτουργεί. Καθυστερεί απαράδεκτα η σύνταξη του Οργανισμού
του Ιδρύματος που πρέπει να περιγράφει την εκπαιδευτική και ερευνητική
δομή με βάση ένα στρατηγικό σχέδιο για το μέλλον του ΕΜΠ και, εν τέλει,
να καταλήγει στο κατάλληλο Οργανόγραμμα του διοικητικού ιστού. Ο
Οργανισμός όχι μόνο δεν έχει συνταχθεί ακόμα, αλλά ακούγεται μόνο όταν
είναι να παραβιαστεί. Ο υπουργός πιεζόμενος φέρνει τροπολογίες στη Βουλή
για να επιτρέπονται πράξεις πριν από τη σύνταξή του, κρίνοντάς τις
φυσικά ως? πιο επείγουσες! Επιπλέον, η Διοίκηση (Ομάδες Κοσμητόρων,
Επιτροπές, Σύγκλητος κ.λπ.) ετοίμασαν ένα Οργανόγραμμα που περιγράφει το
ΕΜΠ που είχαμε ως τώρα, χωρίς το νέο Οργανισμό! Μάθαμε, δηλαδή, πώς
πρέπει να τελειώνει το έργο, το οποίο δεν έχει γραφτεί ακόμα!
Ανάμεσα σε όλα αυτά, η ηγεσία του αρμόδιου υπουργείου, χωρίς πολιτική
βούληση, αλλά με αγωνία πολιτικής επιβίωσης, προσπαθεί να ισορροπήσει?
υπνοβατώντας και πέφτοντας από λάθος σε λάθος. Φέρει τεράστια ευθύνη για
το χάος που συνεχίζει να επικρατεί με την επιχείρηση της
διαθεσιμότητας, αλλά και για τις «συμβιβαστικές»' παρεμβάσεις στον νόμο
που αύξησαν τις ασάφειές του. Αυτές υποβάλλονται σε εκ νέου ερμηνείες
και συνεχίζουν να τον ξηλώνουν. Πόσο, αλήθεια, διεθνής παραμένει η
προκήρυξη για τον πρύτανη, όταν όποιος τολμήσει να έρθει απ' έξω, όχι
μόνο θα είναι άμισθος, αλλά δεν του επιτρέπεται να πάρει και σύνταξη, αν
δικαιούται, γιατί πρέπει να παραμείνει «ενεργός» καθ' όλη την τετραετή
θητεία του, σύμφωνα με πρόσφατη νομική ερμηνεία;
Μέσα σε όλα αυτά
όμως, έρχονται και οι πρυτανικές εκλογές που θα είναι κομβικές για το
ΕΜΠ, γιατί πρέπει να σημάνουν ριζική αλλαγή της πορείας του! Οι
προσδοκίες από τη νέα ηγεσία είναι πολλές και σε όλους τους τομείς. Το
ΕΜΠ είναι ένα ερευνητικό πανεπιστήμιο και έχει αναπτύξει έναν ιδιαίτερα
σημαντικό διεθνώς ανταγωνιστικό ρόλο στην Έρευνα και την Καινοτομία.
Υπάρχουν κέντρα αριστείας σε όλες σχεδόν τις σχολές του. Χρειάζεται
λοιπόν να σχεδιαστεί, με προσοχή για ομαλή μετάβαση, ο οργανωτικός ιστός
που θα διαχειρίζεται όλες αυτές τις ερευνητικές δραστηριότητες, σύμφωνα
και με το υπάρχον νομικό πλαίσιο. Να συνδυάζει τη μεγαλύτερη δυνατή
ευελιξία και μείωση της γραφειοκρατίας με επίκεντρο τον ερευνητή, που ο
σημερινός χαρακτήρας του ΕΛΚΕ δεν επιτρέπει, φέρνοντας συχνά τους
ερευνητές σε απελπιστικά αδιέξοδα. Να δημιουργηθούν δια-σχολικές
Θεματικές Ερευνητικές Μονάδες (Ινστιτούτα, Κέντρα) με ενιαία διοικητική
δομή για τις σημαντικές ερευνητικές δραστηριότητες που σήμερα έχουν
αναπτυχθεί και υπερβαίνουν τα στεγανά των σχολών, για παράδειγμα η
Ενέργεια, το Περιβάλλον, η Βιοτεχνολογία κ.ά. Η βέλτιστη αξιοποίηση της
έρευνας θα αποτελέσει στέρεη ανταποδοτική (προς το Ίδρυμα) βάση για την
πολυαναμενόμενη οικονομική και επιστημονική ανάπτυξη (φοιτητική μέριμνα,
υποτροφίες, αρχική χρηματοδότηση νέων ΔΕΠ, απασχόληση ερευνητών και
μεταδιδακτόρων, ερευνητικά πάρκα, ασφάλεια εγκαταστάσεων κ.λπ.).
Τα προγράμματα σπουδών χρειάζονται ανανέωση, ώστε να ληφθούν υπόψη τα
νέα τεχνολογικά δεδομένα και αντικείμενα κατά τα πρότυπα των μεγάλων
Τεχνολογικών Πανεπιστημίων της Ευρώπης και της Αμερικής. Να
χαρτογραφηθούν οι εκπαιδευτικές και ερευνητικές δραστηριότητες και
συνέργειες των Εργαστηρίων των Σχολών. Να δημιουργηθούν οι συνθήκες για
νέο «αίμα» στο καθηγητικό προσωπικό και από άλλα πανεπιστήμια, εάν δεν
θέλουμε να μαραζώσουμε σε έναν φθίνοντα κύκλο εσωτερικής αναπαραγωγής.
Προϋπόθεση βέβαια για όλα αυτά είναι να βρεθεί επιτέλους ο τρόπος να
εφαρμοστεί και στο δικό μας πανεπιστήμιο το αυτονόητο: Οι διοικούντες να
διοικούν, τα θεσμικά όργανα να λειτουργούν νόμιμα, οι φοιτητές να
φοιτούν κανονικά και οι καθηγητές να διδάσκουν και να ερευνούν
ανεμπόδιστα. Το αυτονόητο όμως είναι και το πιο δύσκολο, αλλά
απαραίτητο, για τον επόμενο πρύτανη και τους αναπληρωτές του.
Χρειαζόμαστε, λοιπόν, ηγεσίες που να συνδυάζουν επιστημονικό κύρος με
διοικητική επάρκεια και επίγνωση των δυσκολιών. Να διαχειρίζονται την
καθημερινότητα και παράλληλα να υλοποιούν ανάπτυξη με βάση όραμα και
σχέδιο για το μέλλον του Ιδρύματος, εμψυχώνοντας και άλλους πολλούς να
βοηθήσουν σε αυτό. Να μην έχουν κομματικές ή άλλες βλέψεις, επιρροές και
δεσμεύσεις, ούτε να βλέπουν τη θέση ως προσωπικό εφαλτήριο και
προθάλαμο για «άλλα». Να έχουν αποδείξει τις παραπάνω ιδιότητές τους
στην πράξη.
Με τις παραπάνω διαπιστώσεις και προσδοκίες οδεύουμε
προς τις πρυτανικές εκλογές του 2014. Θα σηματοδοτήσουν άραγε στροφή
προς μια ριζική αλλαγή; Γιατί τώρα πλέον είμαστε στο σημείο που αν δεν
αλλάξουμε, θα βουλιάξουμε!
(από την εφημερίδα "ΗΜΕΡΗΣΙΑ", 01/04/2014)