Ο ουσιαστικός διαχρονικά ρόλος της ναυτιλίας
στην παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη και έχει καταγραφεί και έχει
αναδειχθεί ποικιλοτρόπως.
Με τις θαλάσσιες μεταφορές τόσο οι βασικές οικονομικές περιοχές
αναπτύσσονται όσο και νέες οικονομικές ζώνες προκύπτουν, με αποτέλεσμα
οι εμπορικές αναδιατάξεις να προκαλούν θετικές επενέργειες στα
εισοδήματα σε παγκόσμιο περιβάλλον.
Η ελληνόκτητη ναυτιλία δεν απώλεσε ποτέ τον ηγετικό της ρόλο στη διεθνή
αγορά και, μάλιστα, εμφανίζεται ακόμη ισχυρότερη μέσω των επιτυχημένων
στρατηγικών των Ελλήνων πλοιοκτητών. Οι Ελληνες πλοιοκτήτες τόσο κατά
την περίοδο (2002-2009) της υψηλής ναυλαγοράς επέτυχαν σημαντικές
αποδόσεις, αλλά και κατά τη διάρκεια της κρίσης στον κλάδο
εκμεταλλεύτηκαν επιτυχώς τις ευκαιρίες. Σε όρους χωρητικότητας στόλου η
Ελλάδα ανέκτησε, από τις αρχές του 2014 -για πρώτη φορά από το 2007- τα
παγκόσμια σκήπτρα από την Ιαπωνία, με τους Ελληνες πλοιοκτήτες να
υπερβαίνουν, σε ρυθμό επενδύσεων από τα τέλη του 2012 και ολόκληρο το
2013, την ταχύτατα αναπτυσσόμενη και πλέον 3η μεγαλύτερη ναυτιλιακή
δύναμη, την Κίνα. Ελληνες πλοιοκτήτες ελέγχουν το 47% της συνολικής
χωρητικότητας του μεταφορικού στόλου της Ευρωπαϊκής Ενωσης συνολικά.
Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η ελληνική ναυτιλία αποτελεί τον κορμό
της ευρωπαϊκής ναυτιλίας, γεγονός που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη από
τους διεθνείς διαμορφωτές της ναυτιλιακής πολιτικής, ώστε η ναυτιλιακή
επιχείρηση να παραμείνει εξόχως ανταγωνιστική με θετικές γεωπολιτικές,
στρατηγικές και οικονομικές συνέπειες.
Διορατικοί αλλά και πραγματιστές, τολμηροί αλλά και σώφρονες, οι Ελληνες
πλοιοκτήτες, στη συντριπτική τους πλειονότητα, προχώρησαν σε
αναδιαρθρώσεις, αναπροσαρμογές πολιτικής και εκμεταλλεύτηκαν ευκαιρίες
για ποιοτικές και τομεακές αναδιαρθρώσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι λόγω
του περιορισμού της παραδοσιακής χρηματοδότησης από τις τράπεζες,
διεθνώς, οι πλοιοκτήτες προσέτρεξαν επιτυχώς σε εναλλακτικές πηγές
εξεύρεσης κεφαλαίων, με αποτέλεσμα την τραπεζική υποχρηματοδότηση να την
υπερκαλύψουν με ομόλογα και προσφυγή στις διεθνείς κεφαλαιαγορές. Η
μετεξέλιξη αυτή δημιούργησε παράλληλες δράσεις θετικού προσανατολισμού,
όπως η ανάδειξη ανθρώπινου δυναμικού με κατεξοχήν ενασχόληση στη διεθνή
κεφαλαιαγορά. Ο Ελληνας πλοιοκτήτης όχι μόνο υπερέβη τις δυσκολίες της
κρίσης, τύποις και ουσία, αλλά συνδιαμόρφωσε, λειτουργώντας σε παγκόσμιο
επίπεδο, τις οικονομικές θετικές εξελίξεις.
Σε εθνικό επίπεδο, τα συνολικά αλλά και τα καθαρά έσοδα (εξαιρουμένων
δηλαδή των πληρωμών στο εξωτερικό) από τη ναυτιλία, μέσω του ισοζυγίου
τρεχουσών συναλλαγών, έχουν ως ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου
Προϊόντος επανέλθει σε επίπεδα συμβατά με τον μέσο όρο δεκαετίας, αν και
σε απόλυτα μεγέθη βρίσκονται σε πτωτική τροχιά από το 2010. Η τάση αυτή
αντανακλά κυρίως το πολύ χαμηλό μέσο επίπεδο ναύλων, τα τελευταία
χρόνια, εξαιτίας της ασθενούς διεθνούς ζήτησης και της πλεονάζουσας
προσφοράς νέας χωρητικότητας λόγω υπερβολικών παραγγελιών κατά τα
προηγούμενα χρόνια.
Αναφορικά με την ελκυστικότητα του τμήματος του υπό ελληνική σημαία
στόλου, που εμφανίζει μεγαλύτερη συσχέτιση με τα ναυτιλιακά έσοδα,
αξίζει να σημειωθεί ότι παρά τη μείωση του αριθμού πλοίων υπό ελληνική
σημαία ακόμη και εν μέσω κρίσης, αβεβαιότητας και πρωτόγνωρης
δημοσιονομικής πίεσης, η χωρητικότητα του υπό ελληνική σημαία στόλου
αυξήθηκε κατά 1,3% την τελευταία τριετία. Μεγάλη πρόκληση σε επίπεδο
εθνικής οικονομίας είναι να «εσωτερικοποιήσουμε», δηλαδή να
προσελκύσουμε όσο μεγαλύτερο τμήμα της δραστηριότητας και του κύκλου
εργασιών του ελληνόκτητου στόλου στην ελληνική οικονομία.
Είτε πρωτογενώς, αναπτύσσοντας το πλέγμα και την υποδομή των υπηρεσιών
και αγαθών, που μπορούν να προσφερθούν εγχωρίως στις επιχειρήσεις του
κλάδου, καθώς και δευτερογενώς προσελκύοντας επανεπένδυση ναυτιλιακών
κερδών σε άλλους τομείς της οικονομίας.
Οι προκλήσεις παραμένουν σημαντικές τόσο σε «θαλάσσιο» όσο και σε εκτός
αυτού επίπεδο. Η ελληνική οικονομία από τον εξαετή κύκλο της ύφεσης
εισέρχεται σταδιακά σε φάση ανάπτυξης με ορατά αποτελέσματα. Η συμμετοχή
των Ελλήνων εφοπλιστών σε επενδύσεις στη χώρα μας είναι και προς το
επιχειρηματικό τους συμφέρον. Τομείς, όπως η ενέργεια, τα logistics και
αρκετοί άλλοι με εξωστρεφή προσανατολισμό, προσφέρουν επιχειρηματική
πρόκληση με ελεγχόμενο ρίσκο. Στην 36χρονη επαγγελματική μου
δραστηριότητα, που άρρηκτα συνδέεται εμμέσως με τη ναυτιλία, συναντήθηκα
με επιχειρηματικά σχήματα, που ξεκίνησαν με μισό ή ένα πλοίο, και τώρα
διαχειρίζονται στόλους 30 έως 80 πλοίων. Θέλω να πιστεύω ότι παρόμοια
σχήματα θα διαμορφωθούν πέραν της θαλάσσης και σε δράσεις ξηράς, προς
αμοιβαίο όφελος της εθνικής μας οικονομίας αλλά και της ιδιωτικής
πρωτοβουλίας.
Ο Ελληνας εφοπλιστής, με γνώση και εμπειρία σε διεθνές επίπεδο, έχει
διακριθεί, εκτός άλλων, και για την ταχύτητα αφενός στη λήψη αποφάσεων
και, αφετέρου, στον χρόνο υλοποίησής τους. Και στο πρώτο και στο δεύτερο
χαρακτηριστικό φυσικά δεν πρέπει να υποβαθμίζεται ο επιχειρηματικός
κίνδυνος, έναντι του οποίου όμως οι Ελληνες πλοιοκτήτες απέδειξαν
διαχρονικά ότι είναι καλά τοποθετημένοι.
Η Εθνική Τράπεζα, διαχρονικός υποστηρικτής της ναυτιλίας και με
ιδιαίτερα μακροχρόνιες σχέσεις με τη βιομηχανία της ναυτιλίας, απόλυτα
θωρακισμένη κεφαλαιακά και με εξασφαλισμένη ρευστότητα, προχωρεί στη
στήριξη της πραγματικής οικονομίας, περιλαμβανομένης και της ναυτιλίας,
χρηματοδοτώντας επιχειρηματικά σχήματα και δράσεις με καινοτόμες αρχές,
εξωστρεφή προσανατολισμό, προοπτική και όραμα.
* Ο κ. Αλέξανδρος Τουρκολιάς είναι διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας