Μέχρι σήμερα, η Μόσχα έχει αρνηθεί να αναγνωρίσει επισήμως την κυβέρνηση του Κιέβου, το οποίο με m σειρά του κατηγορεί τους Ρώσους για εισβολή στην Ουκρανία, με αφορμή την προσάρτηση της Κριμαίας και το αυτονομιστικό κίνημα σης ανατολικές επαρχίες. Οι μάχες μαίνονται στο Ντόνετσκ, το Σλαβιάνσκ και άλλες πόλεις, ενώ οι απώλειες πληθαίνουν. Οι πιθανότητες διπλωματικής λύσης μοιάζουν να είναι ελάχιστες τουλάχιστον μέχρι την αυριανή άτυπη συνάντηση κορυφής στη Γαλλία με αφορμή την 70ή επέτειο από την απόβαση στη Νορμανδία. Οι φωνές που προειδοποιούν ότι ένας ανεξέλεγκτος και μακρόχρονος εμφύλιος βρίσκεται προ των πυλών πληθαίνουν.
Κι όμως, σε αυτό το γκρίζο, ψυχροπολεμικό τοπίο, τα πιο αισιόδοξα μηνύματα έρχονται από τον χώρο της ενέργειας. Παρά τις κραυγές των μεν περί εμπάργκο και απεξάρτησης, παρά τις απειλές των δε για διακοπή της τροφοδοσίας των αγωγών φυσικού αερίου, οι άμεσα ενδιαφερόμενοι έδειξαν εξαρχής την πρόθεση να αφήσουν αυτό το θέμα εκτός των μαχών και των διπλωματικών συγκρούσεων. Βλέπετε, το διακύβευα είναι τόσο σημαντικό, ώστε κανείς από τους τρεις δεν είναι πρόθυμος να αναλάβει την ευθύνη για την κήρυξη ενός ενεργειακού πολέμου άλλωστε, σε μια τέτοια περίπτωση, και οι τρεις θα ήταν χαμένοι.
Αρχικά, οι Ευρωπαίοι, μέσω του Γερμανού επιτρόπου για την ενέργεια Γκίντερ Έτινγκερ, ξεκαθάρισαν στους Ουκρανούς ότι όποιος αγοράζει αέριο πρέπει να το πληρώνει , ενώ διεμήνυσαν στους Ρώσους πως πρέπει να ξεχάσουν μια τιμή που θα απέχει πολύ από τον μέσο όρο που πουλούν σης χώρες της Ε.Ε. Η Μόσχα, από την πλευρά της, είπε στο Βερολίνο και τις Βρυξέλλες ότι αν δεν πείσουν το Κίεβο να πληρώσει τα χρέη του και να συμβιβαστεί, τότε η Gazprom θα κλείσει ης στρόφιγγες για την Ουκρανία, προκαλώντας πιθανότατα σοβαρά προβλήματα και σης ευρωπαϊκές αγορές όπως είχε γίνει, άλλωστε, σης κρίσεις του 2005 και του 2009.
«Παζάρι» με Ουκρανία
Έτσι, μετά από αλλεπάλληλους γύρους σκληρών διαπραγματεύσεων, η υπογραφή μιας συμφωνίας δείχνει πλέον να είναι πολύ κοντά, έστω κι αν χθες δεν υπήρξε νέα συνάντηση για το θέμα αυτό. Ήδη, ωστόσο, όλοι έδειξαν διατεθειμένοι να κάνουν ένα βήμα πίσω. Οι Ρώσοι μείωσαν τις απαιτήσεις τους για την τιμή και τους όρους προπληρωμής. Οι Ευρωπαίοι έδωσαν λεφτά στους Ουκρανούς για να πληρώσουν την Gazprom και μπήκαν εγγυητές για τα χρέη τους. Και το Κίεβο κατάφερε να έχει ένα πονοκέφαλο λιγότερο, σε μια στιγμή που βλέπει να χάνει οριστικά το ένα τρίτο της χώρας. Για την ώρα, λοιπόν, η κρίση μοιάζει να αποσοβείται. Τα μακροπρόθεσμα και πιο ουσιαστικά ερωτήματα, που αφορούν κυρίως τους Ρώσους και τους Ευρωπαίους, παίρνουν σειρά.
Σήμερα, η Ε.Ε. πληρώνει περίπου 600 δισ. ευρώ ετησίως για να εισάγει το 70% του πετρελαίου, το 50% του φυσικού αερίου και το 44% του λιγνίτη που καταναλώνει. Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής της σε ορυκτά καύσιμα, καθώς της αναλογεί σχεδόν το 50% των εισαγόμενων ποσοτήτων. Μήπως, όμως, αυτός ο ενεργειακός εναγκαλισμός είναι επικίνδυνος και για τις δύο πλευρές Μήπως πρέπει να υλοποιήσουν σχέδια που θα καταστήσουν εφικτή, αφενός, τη μερική απεξάρτηση της Ευρώπης από την Gazprom και, αφετέρου, τη διασφάλιση εναλλακτικών αγορών για τον ρωσικό όμιλο.
Οι τελευταίες εξελίξεις δείχνουν ότι αμφότερες κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση. Η Ρωσία, για παράδειγμα, κατάφερε επιτέλους να υπογράψει με τους Κινέζους μια συμφωνία 30ετούς διάρκειας, αξίας άνω των 400 δισ. δολαρίων, ανοίγοντας έτσι διάπλατα την πόρτα για την Gazprom στη μεγαλύτερη και ταχύτερα αναπτυσσόμενη παγκόσμια αγορά. Η Ε.Ε., από την άλλη, εξετάζει εντατικά πολλά σενάρια την αύξηση της εγχώριας παραγωγής, την ενίσχυση του μεριδίου του υγροποιημένου αερίου (LNG), την εκμετάλλευση των σχιστολιθικών κοιτασμάτων στο έδαφος της κατά το παράδειγμα των ΗΠΑ, καθώς και την ανάπτυξη άλλων μορφών παραγωγής ενέργειας.
Η αλήθεια, ωστόσο, είναι ότι οι Ευρωπαίοι βρίσκονται σε σαφώς πιο δύσκολη θέση από τους Ρώσους, για δύο κυρίως λόγους: Πρώτον, επειδή σχεδόν όλες οι άλλες λύσεις είναι πιο ακριβές στην υλοποίηση τους και δεν είναι βέβαιο ότι μπορούν να αναπληρώσουν τη σιγουριά που προσφέρει το άφθονο ρωσικό φυσικό αέριο. Και δεύτερον, επειδή και σε αυτό το θέμα (όπως και στην εξωτερική πολιτική και στη φορολογία και στις τράπεζες...) δεν υφίσταται ενιαία πολιτική ανάμεσα στους «28».
Για παράδειγμα, τη στιγμή που Γάλλοι και Βρετανοί δίνουν βάρος στην πυρηνική ενέργεια (η οποία θα μπορούσε, θεωρητικά, να αποτελέσει μια λύση), οι Γερμανοί μπήκαν στην τελική ευθεία για να καταργήσουν όλους τους αντιδραστήρες τους.
Επίσης, η πολυδιαφημισμένη πράσινη ενέργεια είναι αναγκασμένη να... κατεβάσει πολλές ταχύτητες, μιας και ο δραστικός περιορισμός των δημόσιων δαπανών και επιδοτήσεων, λόγω δημοσιονομικής πειθαρχίας, θα πλήξει καίρια τον κλάδο. Ας είμαστε, λοιπόν, φειδωλοί στις εκτιμήσεις: η Ευρώπη δεν θα είναι σε θέση να επιβιώσει ενεργειακά χωρίς τους Ρώσους για ης επόμενες δεκαετίες. Κι αυτό μετρά πολύ στον γενικό συσχετισμό, αλλά και στην κρίση της Ουκρανίας.
(από την εφημερίδα "Ημερησία")