Η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τρίτες
χώρες δεν είναι κάτι νέο. Ξοδεύουμε περισσότερο από ένα δις ευρώ καθημερινά για
να εισάγουμε το 53% της ενέργειας που χρησιμοποιούμε, γεγονός που μας καθιστά
ευάλωτους σε περιόδους κρίσεων -κάτι που νιώσαμε τον χειμώνα του 2006 και
του 2009, όταν υπήρξαν διακοπές στην παροχή φυσικού αερίου από τη Ρωσία Το θέμα
ήρθε και πάλι στο προσκήνιο μετά τα πρόσφατα γεγονότα στην Ουκρανία. Οι
εξελίξεις αυτές έχουν κάνει επιτακτική την ανάγκη δράσης για να μειώσουμε την
ενεργειακή μας εξάρτηση από τρίτες χώρες. Έτσι, ύστερα από αίτημα των ηγετών
των 28 κρατών μελών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε πρόσφατα μια ολοκληρωμένη
στρατηγική για την ενίσχυση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού μας.
Κύρια στοιχεία της στρατηγικής αυτής είναι η διαφοροποίηση
του εξωτερικού ενεργειακού εφοδιασμού, η αναβάθμιση των ενεργειακών υποδομών
της Ευρώπης, η ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας και η εξοικονόμηση
ενέργειας. Η πρότασή μας αναδεικνύει επίσης την ανάγκη συντονισμού των εθνικών
αποφάσεων σε θέματα ενεργειακής πολιτικής και τη σημασία μιας ενιαίας
ευρωπαϊκής φωνής στις διαπραγματεύσεις με εξωτερικούς εταίρους.
Πιο συγκεκριμένα, η πρόταση της Κομισιόν προβλέπει:
•Διασύνδεση των ενεργειακών μας υποδομών και ολοκλήρωση
της εσωτερικής αγοράς ενέργειας. Έτσι θα αντιμετωπίζουμε γρήγορα τυχόν κρίσεις
ενεργειακού εφοδιασμού
•Διαφοροποίηση της προέλευσης των εισαγωγών ενέργειας
και των διαύλων εφοδιασμού. Το 2013, το 39% των εισαγωγών φυσικού αερίου στην
ΕΕ κατ' όγκο προερχόταν από τη Ρωσία, το 33% από τη Νορβηγία και το 22% από τη
Βόρεια Αφρική (Αλγερία, Λιβύη). Η ΕΕ θα διατηρήσει τις σχέσεις της με
αξιόπιστους εταίρους, παράλληλα όμως θα επιδιώξει συμφωνίες με νέες
χώρες-εταίρους και διαύλους εφοδιασμού, π.χ. στην περιοχή της Κασπίας Θάλασσας
•Αύξηση της εγχώριας παραγωγής ενέργειας μέσω της
περαιτέρω ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της βιώσιμης παραγωγής
ορυκτών καυσίμων.
•Βελτίωση του συντονισμού των εθνικών ενεργειακών
πολιτικών και μία ευρωπαϊκή φωνή στα θέματα εξωτερικής ενεργειακής πολιτικής. Η
Επιτροπή προτίθεται να συμμετέχει ήδη από τα πρώτα στάδια στις διαπραγματεύσεις
για ενδεχόμενες διακυβερνητικές συμφωνίες με τρίτες χώρες, οι οποίες θα
μπορούσαν να επηρεάσουν την ασφάλεια του εφοδιασμού.
•Αύξηση της ενεργειακής απόδοσης. Δεδομένου ότι τα
κτήρια καταναλώνουν το 40% της ενέργειας και το ένα τρίτο του φυσικού αερίου, ο
τομέας αυτός μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στον περιορισμό των εισαγωγών
μας.
Η Ευρώπη θέλει να έχει καλές σχέσεις με σημαντικούς
προμηθευτές. Όμως, δεν πρέπει να πέσουμε θύματα πολιτικών και εμπορικών
εκβιασμών. Η σημερινή κατάσταση αποτελεί μια δοκιμασία για την αποφασιστικότητα
και την ενότητά μας. Η κρίση στην Ουκρανία δείχνει για μια ακόμη φορά ότι η
ενεργειακή ανεξαρτησία είναι ζήτημα ζωτικής σημασίας για την Ευρώπη. Θα πρέπει
να διερευνήσουμε όλες τις δυνατότητες που υπάρχουν ώστε να πετύχουμε αυτό τον
στόχο. Αλλά είναι σαφές πως η συνεργασία και η ενοποίηση είναι η μόνη επιλογή
μας. Η ολοκληρωμένη στρατηγική που παρουσίασε η Επιτροπή εντάσσεται σε αυτό το
πλαίσιο και θα αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης στο επερχόμενο Ευρωπαϊκό
Συμβούλιο της 26ης και 27ης Ιουνίου. Προσβλέπουμε στη σθεναρή υποστήριξη
των 28 ηγετών, καθώς η αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας είναι προς το συμφέρον
όλων μας.
* O Γιώργος Μαρκοπουλιώτης, είναι Επικεφαλής της
Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο.