Αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας και θερμότερα καλοκαίρια επιφυλάσσει η κλιματική αλλαγή, αυξάνοντας ολοένα και περισσότερο τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Μάλιστα, στη λίστα έντασης των καιρικών φαινομένων προστίθεται ακόμη ένα φυσικό φαινόμενο, καθώς όσο ο κόσμος γίνεται πιο ζεστός τόσο θα αυξάνονται και οι κεραυνοί!
Τα τελευταία δέκα χρόνια έχει δεκαπλασιαστεί ο κίνδυνος για ιδιαίτερα θερμά καλοκαίρια στην Ευρώπη εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, την ώρα που μία δεκαετία νωρίτερα ήταν μόλις διπλάσιος, σύμφωνα με νέα έκθεση που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Climate Change. Το 2004 ειδικοί του βρετανικού Met Office Hadley Centre υπολόγισαν ότι οι εκπομπές διοξειδίου άνθρακα από τις ανθρώπινες δραστηριότητες είχαν διπλασιάσει τον κίνδυνο να καταγραφεί κύμα καύσωνα το καλοκαίρι στην κεντρική και μεσογειακή Ευρώπη, σε σχέση με τον ιστορικό μέσο όρο.
Στατιστικά ένα τέτοιο γεγονός, δηλαδή θερμοκρασίες που ξεπερνούν κατά 1,6 βαθμό Κελσίου τον μέσο όρο που έχει παρατηρηθεί την περίοδο Ιουνίου - Αυγούστου από το 1961 ως το 1990, σημειώνεται κάθε 52 χρόνια, δηλαδή δύο φορές κάθε αιώνα.
Στη νέα έκθεση, η ίδια ομάδα επιστημόνων χρησιμοποίησε καλύτερα πληροφοριακά μοντέλα και έλαβε υπόψη της τις κλιματικές αλλαγές που έχουν σημειωθεί την τελευταία δεκαετία. Στις τρέχουσες συνθήκες κλιματικής αλλαγής καταγράφονται κύματα καύσωνα δύο φορές κάθε δεκαετία και όχι κάθε πενήντα χρόνια, όπως παρατήρησαν.
Όπως και η προηγούμενη και αυτή η έρευνα επικεντρώθηκε στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία, τις χώρες που επλήγησαν περισσότερο το 2003 κατά το πιο ζεστό καλοκαίρι που έχει καταγραφεί στην Ευρώπη τα τελευταία 500 χρόνια. Από τον καύσωνα αυτό έχασαν τη ζωή τους περίπου 70.000 άνθρωποι σε όλη την ήπειρο, με τη Γαλλία να έχει πληγεί περισσότερο.
Τη δεκαετία 2003-2012 οι θερμοκρασίες στη δυτική Ευρώπη ξεπέρασαν κατά 0,81 του βαθμού Κελσίου αυτές που είχαν παρατηρηθεί την περίοδο 1990-1999, μια αύξηση που οφείλεται κυρίως στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Μάλιστα, σύμφωνα με την έκθεση, ακόμη και με βάση το πιο αισιόδοξο σενάριο «ως το 2040 ένα καλοκαίρι εξίσου ζεστό με αυτό του 2003 θα είναι πολύ συνηθισμένο».
Αύξηση φαινομένων
Στατιστικά ένα τέτοιο γεγονός, δηλαδή θερμοκρασίες που ξεπερνούν κατά 1,6 βαθμό Κελσίου τον μέσο όρο που έχει παρατηρηθεί την περίοδο Ιουνίου - Αυγούστου από το 1961 ως το 1990, σημειώνεται κάθε 52 χρόνια, δηλαδή δύο φορές κάθε αιώνα. Στη νέα έκθεση, η ίδια ομάδα επιστημόνων χρησιμοποίησε καλύτερα πληροφοριακά μοντέλα και έλαβε υπόψη της τις κλιματικές αλλαγές που έχουν σημειωθεί την τελευταία δεκαετία και έτσι προέκυψε η πρόγνωση για δεκαπλασιασμό του κινδύνου για καύσωνα.
Ταυτόχρονα, πρόσφατη επιστημονική μελέτη έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι για κάθε άνοδο της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας του αέρα κατά ένα βαθμό Κελσίου, ο αριθμός των κεραυνών θα αυξάνεται κατά περίπου 12%. Η αιτία είναι ότι όσο θερμαίνεται ο αέρας τόσο αυξάνονται στην ατμόσφαιρα οι υδρατμοί, οι οποίοι κατ' εξοχήν τροφοδοτούν τους κεραυνούς.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή Ντέιβιντ Ρομπς του Τμήματος Γεωεπιστημών του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science», ανέφεραν πως επειδή οι κεραυνοί αποτελούν την κύρια αιτία για την πρόκληση πυρκαγιών στην ύπαιθρο, η νέα έρευνα αναδεικνύει τον αυξημένο κίνδυνο στο μέλλον για περισσότερες φωτιές, αλλά επίσης για θανάτους ή τραυματισμούς ανθρώπων και καταστροφές κτιρίων.
Μια ακόμη παρενέργεια των αυξημένων κεραυνών θα είναι οι μεταβολές στη χημεία της ατμόσφαιρας, καθώς κάθε ισχυρή ηλεκτρική εκφόρτιση που συνοδεύει έναν κεραυνό, πυροδοτεί μια χημική αντίδραση στη μέση και άνω τροπόσφαιρα, η οποία παράγει οξείδια του αζώτου, μια κατηγορία «αερίων του θερμοκηπίου».
Μέχρι τώρα είχε παρατηρηθεί ότι οι κεραυνοί συμβαίνουν συχνότερα όταν υπάρχει περισσότερη ζέστη, αλλά ήταν δύσκολο να υπολογιστεί με σχετική ακρίβεια πόσο αυξάνονται οι κεραυνοί ανάλογα με τη θερμοκρασία. Προηγούμενες εκτιμήσεις διέφεραν κατά πολύ μεταξύ τους όσον αφορά την πιθανή αύξηση των κεραυνών: από 5% έως 100% για κάθε βαθμό Κελσίου παραπάνω.
Η νέα μελέτη θεωρείται η ακριβέστερη εκτίμηση που έχει γίνει μέχρι σήμερα. Αν και βασίζεται σε στοιχεία για τις ΗΠΑ (όπου πέφτουν 25 έως 30 εκατομμύρια κεραυνοί τον χρόνο), οι ερευνητές πιστεύουν ότι οι υπολογισμοί τους έχουν ισχύ και για άλλα μέρη του κόσμου.
Για τις ΗΠΑ ειδικότερα προβλέπεται μια αύξηση των κεραυνών κατά σχεδόν 50% έως το 2100 (με βάση την εκτίμηση ότι έως τότε η μέση παγκόσμια θερμοκρασία θα έχει αυξηθεί κατά τέσσερις βαθμούς Κελσίου). «Για κάθε δύο κεραυνούς που έπεφταν το 2000, θα πέφτουν τρεις το 2100», δήλωσε ο Ρομπς. Πρόσθεσε πάντως ότι αν όντως η θερμοκρασία της Γης ανέβει τόσο πολύ έως το τέλος του αιώνα, τότε «η αύξηση των κεραυνών θα είναι το τελευταίο που θα μας νοιάζει».
Επιπτώσεις στην υγεία
Όπως έχει προειδοποιήσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, οι καύσωνες και η ατμοσφαιρική ρύπανση ως συνέπεια της κλιματικής αλλαγής έχουν ως αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη και ταχύτερη διάδοση των ασθενειών, σε βάρος των ανθρώπων.
Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση για το παγκόσμιο κλίμα, η μέση θερμοκρασία αναμένεται να αυξηθεί μέχρι το 2100 κατά τέσσερεις έως επτά βαθμούς Κελσίου. «Γνωρίζουμε ότι τα κύματα καύσωνα μπορούν να προκαλέσουν τον θάνατο χιλιάδων, ακόμη και δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων», εκτίμησε ο Ντιαρμίντ Κάμπελ-Λέντρουμ από τον ΠΟΥ. «Το κύμα καύσωνα που έπληξε την Ευρώπη το 2003 ευθύνεται για τον θάνατο 70.000 ανθρώπων».
Στην παρούσα φάση βρίσκεται σε εξέλιξη σχετική μελέτη, η οποία καταγράφει τους κινδύνους που εγκυμονεί η κλιματική αλλαγή στην ανθρώπινη υγεία. Μια από τις λύσεις που φαίνεται να κερδίζουν έδαφος, βάσει των έως τώρα αποτελεσμάτων, είναι οι εγκαταστάσεις έγκαιρης προειδοποίησης, οι οποίες ενημερώνουν άμεσα τους ανθρώπους όταν οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν επικίνδυνα προκειμένου αυτοί να μεταφέρονται άμεσα σε κλιματιζόμενους χώρους. Σε ορισμένες περιοχές του πλανήτη, μάλιστα, δεν αποκλείεται η μέση θερμοκρασία να ανέβει τόσο πολύ, που θα είναι πλέον αδύνατο να κατοικούνται. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τονίζει ότι είναι επιτακτική η ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων.
Ένα από τα επακόλουθα του όλο και συχνότερου φαινομένου του καύσωνα είναι και η μετάδοση μολυσματικών ασθενειών στις χώρες του βορείου ημισφαιρίου. «Μια από τις σημαντικότερες μολυσματικές ασθένειες παγκοσμίως είναι η ελονοσία, η οποία στοιχίζει ετησίως τη ζωή σε 600.000 ανθρώπους. Ακόμη και η διάρροια, η οποία μόνο προκαλεί τον θάνατο περίπου 600.000 παιδιών», είπε ο Ντιαρμίντ Κάμπελ-Λέντρουμ. «Ο καύσωνας ευνοεί τη μετάδοση των εν λόγω ασθενειών». Ενώ μέχρι πρότινος αυτές αφορούσαν ως επί το πλείστον τις τροπικές χώρες, σήμερα έχουν αρχίσει να κάνουν την εμφάνισή τους και στην Ευρώπη.
(από την Εφημερίδα: "Ημερησία")