Κατά τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ την Πέμπτη (12 Φεβρουαρίου) ο
Πρόεδρος της Επιτροπής Jean-Claude Juncker παρουσίασε ιδέες για μια
ένωση-πυρήνα της ευρωζώνης, μια έννοια που αντιμετωπίστηκε με ανησυχία
από πολλές πλευρές.
Ο Juncker παρουσίασε ένα Αναλυτικό Σημείωμα για την Οικονομική και Νομισματική Ένωση
(ΟΝΕ), το οποίο εκπονήθηκε σε στενή συνεργασία με τον Πρόεδρο του
Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Donald Tusk, τον Πρόεδρος του Eurogroup, Jeroen
Dijsselbloem, και τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Mario
Draghi.
Η Σύνοδος Κορυφής της Ευρωζώνης της 24ης Οκτωβρίου του
2014 κάλεσε τον Juncker, σε στενή συνεργασία με Dijsselbloem και Draghi,
«να προετοιμάσουν τα επόμενα βήματα για τη βελτίωση της οικονομικής
διακυβέρνησης στη ζώνη του ευρώ».
Ένα από τα επιχειρήματα που χρησιμοποιήθηκαν από τον Juncker είναι
ότι η Ευρωζώνη δεν έχει ανακάμψει από την οικονομική κρίση του 2008 με
τον ίδιο τρόπο όπως οι ΗΠΑ, το οποίο θα μπορούσε να τονίσει το γεγονός
ότι μια ατελής νομισματική ένωση προσαρμόζεται πολύ πιο αργά στις
περιόδους ύφεσης από ό, τι οι «ενώσεις» με ένα πιο ολοκληρωμένο θεσμικό
πλαίσιο.
Παρά το γεγονός ότι το έγγραφο του Juncker δεν πάει αρκετά μακριά
ζητώντας ξεχωριστά όργανα ή να δημιουργηθεί ένας ειδικός προϋπολογισμός
για την ευρωζώνη, ή επίσης δεν κάνει αναφορά σε αλλαγές της Συνθήκης της
ΕΕ, θέτει μια σειρά από ερωτήματα που οδηγούν σε αυτές τις
κατευθύνσεις.
«
Σε ποιο βαθμό μπορεί το πλαίσιο
της ΟΝΕ να βασίζεται κυρίως σε αυστηρούς κανόνες, και σε ποιο βαθμό
απαιτούνται επίσης ισχυρά κοινά θεσμικά όργανα;», διερωτήθηκε ο Juncker.
Ειδικότερα, το ερώτημα «Πώς μπορεί η λογοδοσία και η νομιμότητα να
επιτευχθούν καλύτερα σε ένα πολυεπίπεδο ρυθμιστικό πλαίσιο, όπως η ΟΝΕ;»
δείχνει ότι ο Juncker εξετάζει τη δημιουργία ενός κοινοβουλίου της
ευρωζώνης.
Άλλες ερωτήσεις περιλαμβάνουν:
- «Πώς μπορεί να εξασφαλιστεί η καλύτερη εφαρμογή και επιβολή του πλαισίου οικονομικής και δημοσιονομικής διακυβέρνησης;»,
- «Ποια είναι τα μέσα που απαιτούνται σε καταστάσεις στις οποίες οι
εθνικές πολιτικές συνεχίζουν – παρά την επιτήρηση σύμφωνα με το πλαίσιο
διακυβέρνησης – να παραστρατούν επιβλαβώς;
- «Σε ποιο βαθμό η σημερινή κατανομή της κυριαρχίας είναι επαρκής για
να καλύψει τις οικονομικές, χρηματοοικονομικές και φορολογικές
απαιτήσεις στο πλαίσιο του κοινού νομίσματος;»
Όπως εξήγησε ο Juncker, η ανάλυση αυτή προετοιμάζει το έδαφος για
συζήτηση, και έχει ως στόχο να αποτελέσει το πρώτο βήμα προς την έκθεση
των τεσσάρων Προέδρων (Επιτροπή, Συμβούλιο, Eurogroup, ΕΚΤ) σχετικά με
το μέλλον της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, που αναμένεται τον
Ιούνιο . Τα κράτη μέλη αναμένεται να συμμετέχουν στην προετοιμασία της
έκθεσης.
Τα κράτη μέλη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, οι οποίες δεν
είναι ακόμη μέλη της ευρωζώνης, είναι επιφυλακτικές σε ιδέες που
προάγουν έναν πυρήνα της ευρωζώνης. Σε κάποιο βαθμό, καθησυχάζονται από
το γεγονός ότι ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Donald Tusk, που είναι Πολωνός,
είναι επίσης Πρόεδρος των Συνόδων Κορυφής και συμμετέχει ενεργά στην
προετοιμασία των μελλοντικών προτάσεων.
Παρά το γεγονός ότι η έκθεση των τεσσάρων Προέδρων αναμένεται τον
Ιούνιο, οι προτάσεις Juncker είναι πιθανό να προκαλέσουν κύματα
αντιδράσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου οι γενικές εκλογές θα διεξαχθούν
στις 7 Μαΐου. Ο Βρετανός πρωθυπουργός David Cameron έχει υποσχεθεί
δημοψήφισμα για την παραμονή ή όχι του ΗΒ στην ΕΕ, εάν κερδίσει τις
εκλογές.