Ουσιαστικά οφέλη έχουν επιφέρει οι πολιτικές στους τομείς του
περιβάλλοντος και του κλίματος στην Ευρώπη, βελτιώνοντας το περιβάλλον
και την ποιότητα ζωής, ενθαρρύνοντας την καινοτομία, δημιουργώντας
θέσεις απασχόλησης και εντείνοντας την ανάπτυξη.
Παρά τα οφέλη
αυτά, η Ευρώπη εξακολουθεί να αντιμετωπίζει ένα ευρύ φάσμα επίμονων και
εντεινόμενων περιβαλλοντικών προκλήσεων. Για την αντιμετώπιση των
προκλήσεων θα χρειαστούν θεμελιώδεις αλλαγές στα συστήματα παραγωγής και
κατανάλωσης, που αποτελούν βασική αιτία των περιβαλλοντικών
προβλημάτων.
Αυτά είναι μερικά από τα σημαντικότερα μηνύματα της
πενταετούς αξιολόγησης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος με τίτλο
«Το ευρωπαϊκό περιβάλλον - κατάσταση και προοπτικές 2015» (SOER 2015). Η
SOER 2015 είναι μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση του ευρωπαϊκού
περιβάλλοντος. Περιλαμβάνει επίσης αξιολογήσεις και δεδομένα σε
παγκόσμιο, περιφερειακό και κρατικό επίπεδο, καθώς και συγκρίσεις μεταξύ
χωρών.
Στις μέρες μας οι Ευρωπαίοι απολαμβάνουν καθαρότερο αέρα
και νερό, λιγότερα απόβλητα καταλήγουν σε χωματερές, ενώ ανακυκλώνονται
περισσότεροι πόροι. Εντούτοις, η Ευρώπη έχει να διανύσει πολύ δρόμο για
την επίτευξη του στόχου της «ευημερίας εντός των ορίων του πλανήτη μας»
μέχρι το 2050, όπως ορίζεται στο 7ο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον.
Παρότι χρησιμοποιούμε τους φυσικούς πόρους πιο αποδοτικά από ό,τι στο
παρελθόν, εξακολουθούμε να υποβαθμίζουμε τη βάση των πόρων στην οποία
βασιζόμαστε στην Ευρώπη, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο. Προβλήματα όπως
η απώλεια της βιοποικιλότητας και η κλιματική αλλαγή εξακολουθούν να
αποτελούν σοβαρές απειλές.
Ο Hans Bruyninckx, εκτελεστικός
διευθυντής του ΕΟΠ, αναφέρει: «Η ανάλυσή μας δείχνει ότι οι ευρωπαϊκές
πολιτικές έχουν αντιμετωπίσει επιτυχώς πολλές περιβαλλοντικές προκλήσεις
τα τελευταία χρόνια. Εντούτοις, δείχνει επίσης ότι εξακολουθούμε να
βλάπτουμε τα φυσικά συστήματα που στηρίζουν την ευημερία μας. Παρότι η
διαβίωση εντός των ορίων του πλανήτη μας αποτελεί τεράστια πρόκληση, η
αντιμετώπισή της θα μας εξασφαλίσει σημαντικά οφέλη.
Η πλήρης
αξιοποίηση της ικανότητας καινοτομίας της Ευρώπης θα μπορούσε να κάνει
την ήπειρό μας πραγματικά βιώσιμη και να μας καταστήσει πρωτοπόρους
στους τομείς της επιστήμης και της τεχνολογίας, δημιουργώντας νέους
βιομηχανικούς κλάδους και μια πιο υγιή κοινωνία».
Η SOER 2015
τονίζει την ανάγκη θέσπισης πιο φιλόδοξων πολιτικών για την επίτευξη του
οράματος της Ευρώπης για το 2050. Υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη
υιοθέτησης νέων προσεγγίσεων που ανταποκρίνονται στη συστημική φύση
πολλών περιβαλλοντικών προβλημάτων. Για παράδειγμα, οι εξωτερικές
πιέσεις (συμπεριλαμβανομένων των παγκόσμιων μέγα-τάσεων) μπορούν να
εξουδετερώσουν τα αποτελέσματα συγκεκριμένων πολιτικών και τοπικών
προσπαθειών περιβαλλοντικής διαχείρισης. Επιπλέον, πολλές
περιβαλλοντικές προκλήσεις συνδέονται στενά με συστήματα παραγωγής και
κατανάλωσης που υποστηρίζουν μεγάλο αριθμό θέσεων απασχόλησης και μέσων
διαβίωσης, με αποτέλεσμα οι αλλαγές στα εν λόγω συστήματα να
διαφοροποιούν το κόστος και τα οφέλη. Επιπρόσθετα, οι βελτιώσεις στην
αποδοτικότητα συχνά εξουδετερώνονται από την αύξηση της κατανάλωσης. Η
έκθεση καταλήγει ότι, παρότι η πλήρης εφαρμογή των υφιστάμενων πολιτικών
είναι απαραίτητη, ούτε οι υπάρχουσες περιβαλλοντικές πολιτικές ούτε τα
οφέλη από την αύξηση της αποδοτικότητας σε οικονομικό ή τεχνολογικό
επίπεδο θα είναι επαρκή για την επίτευξη του οράματος της Ευρώπης για το
2050.
(από την εφημερίδα "ΗΜΕΡΗΣΙΑ", 07-08/03/2015)