Το πρώτο
τρίμηνο του 2015, η Gazprom, βρέθηκε πίσω απ’ τη νορβηγική εταιρία Gassco στη
Δυτική Ευρώπη, η οποία θέλει να ελαττώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο.
Ωστόσο, τα νορβηγικά αποθέματα αερίου θα έχουν εξαντληθεί ως το 2030.
Όπως έγραψε η ρωσική οικονομική εφημερίδα, RBK-Daily, τα στοιχεία των δυο
εταιριών, της ρωσικής Gazprom και της νορβηγικής Gassco, έδειξαν ότι κατά το
πρώτο τρίμηνο του 2015 η Gassco βρέθηκε στην πρώτη θέση όσον αφορά τις
προμήθειες προς τη Δυτική Ευρώπη. Η νορβηγική εταιρία προμήθευσε τις
δυτικοευρωπαϊκές χώρες με 29,2 δις. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, ενώ η Gazprom
με 20,29 δις. κυβ. μέτρα.
Όπως ανέφεραν οι Νορβηγοί, οι ευρωπαίοι αγοραστές επιδιώκουν να
διαφοροποιήσουν τις πηγές από τις οποίες εφοδιάζονται με φυσικό αέριο, λόγω της
ουκρανικής κρίσης. Επιπλέον, ένα μέρος των ευρωπαίων πελατών της Gazprom
ανέβαλε τις αγορές αναμένοντας τη μείωση των τιμών του καυσίμου. Η τιμή
συμβολαίου για το ρωσικό αέριο είναι συνδεδεμένη με το κόστος του πετρελαίου με
καθυστέρηση 6-9 μηνών, γι’ αυτό η πτώση των τιμών του πετρελαίου από τα τέλη
του 2014 θα επιδράσει στα συμβόλαια φυσικού αερίου μόνο κατά το δεύτερο τρίμηνο
του 2015.
Οι
βασικές αιτίες
Όπως αναφέρει ο καθηγητής του Ινστιτούτου δημόσιας υπηρεσίας και διοίκησης της
Ρωσικής Ακαδημίας Εθνικής Οικονομίας και Δημόσιας Διοίκησης, Ιβάν Καπιτόνοφ, «η
μείωση των προμηθειών ρωσικού φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά εξηγείται από
τις τάσεις που κυριάρχησαν και από τις δυο πλευρές. Δηλαδή, από τον περιορισμό
της παροχής από την ίδια τη Gazprom και από την επιθυμία των ευρωπαίων εταίρων
να διαφοροποιήσουν τις προμήθειές τους».
Ωστόσο, σύμφωνα με τον ίδιο, μια τέτοια διαφοροποίηση δεν μπορεί να
επηρεάσει σημαντικά τη Gazprom επειδή ούτε τα αποθέματα της Νορβηγίας, ούτε
άλλων χωρών, φτάνουν για την κάλυψη του συνόλου των αναγκών της Ευρώπης σε
ενέργεια. Το 2014 η Gazprom μείωσε τις προμήθειες στις χώρες της ΕΕ προκειμένου
να μπλοκάρει τις αντίστροφες προμήθειες φυσικού αερίου από την Ευρώπη προς την
Ουκρανία. Σύμφωνα με τη Gazprom, οι προμήθειες αυτού του τύπου αντιβαίνουν
στους όρους των συμβολαίων.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα για ολόκληρο το 2014, η Ρωσία παρέμεινε ο
μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου στην ΕΕ, με τη Gazprom να χορηγεί 117,92
δις. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης μέσα στο 2014.
Με βάση τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ρωσία κάλυψε το 42% των
συνολικών εισαγωγών της ΕΕ σε φυσικό αέριο. Ωστόσο, το μερίδιο της Νορβηγίας
αυξήθηκε το 2014 από 34% σε 38%.
Ο πεπειραμένος αναλυτής της επενδυτικής εταιρίας Finam Management, Ντμίτρι
Μπαράνοφ, αναφέρει ότι «αυτό δεν θα πρέπει να θεωρείται ως αναπροσανατολισμός»
και ότι «η Ευρώπη δεν παραιτείται από τις υπηρεσίες της Gazprom»,
υπενθυμίζοντας πως ο ίδιος είχε δηλώσει επανειλημμένα ότι η ευρωπαϊκή αγορά
παραμένει για τη ρωσική εταιρία πρώτη προτεραιότητα, και ότι θα συνεχίσει τη
δραστηριότητά της στη Γηραιά ήπειρο. Όπως σημειώνει, τα συμβόλαια της Gazprom
είναι μακροπρόθεσμα και κανείς από τους πελάτες της δεν έχει ανακοινώσει
διακοπή των αγορών ρωσικού φυσικού αερίου.
Στο απώτερο μέλλον
Σύμφωνα με τον Ιβάν Καπιτόνοφ, προτεραιότητα σε βάθος χρόνου, μετά το 2030,
δεν μπορεί να αποτελέσει η αγορά της ΕΕ, καθώς οι τάσεις στην κατανάλωση
ενέργειας δείχνουν πως την ηγετική θέση θα καταλάβει η αγορά της περιοχής της
Ασίας και του Ειρηνικού. «Γι’ αυτό -αναφέρει ο Καπιτόνοφ- μακροπρόθεσμα, είναι
πιθανή η συνειδητή ελάττωση των προμηθειών και αντίστοιχα η μείωση του ρόλου
της Gazprom στην ΕΕ με αναπροσανατολισμό στην αγορά της Ασίας και του
Ειρηνικού».
Κατά τον ίδιο, αυτός είναι και ο λόγος που οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει ήδη από
σήμερα να μην δημιουργούν εμπόδια στη Gazprom, αλλά αντίθετα να δημιουργούν
βολικές συνθήκες με το βλέμμα στραμμένο προς το μέλλον, καθότι ως το 2030 τα
αποθέματα της Νορβηγίας θα εξαντληθούν και οι ευρωπαϊκές χώρες θ’ αναγκαστούν τότε
να αγοράζουν πιο ακριβό αέριο από το Κατάρ και το Αζερμπαϊτζάν. Ωστόσο, όπως
υπενθυμίζει ο Καπιτόνοφ, για να εισέλθει στις ασιατικές αγορές ενεργειακών
πόρων η Gazprom θα χρειαστεί επίσης να αναπτύξει μια νέα κατεύθυνση, την
παραγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου, και εδώ το ρωσικό μονοπώλιο υπολείπεται
από τους ανταγωνιστές του, ειδικά από αυτούς της Μέσης Ανατολής.
(«Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΡΩΣΙΑ»)