υλοποιεί ένα φιλόδοξο σχέδιο «πράσινης» μετάβασης. Το σχέδιο αυτό θα χρηματοδοτηθεί με κονδύλια άνω των 10 δισ. ευρώ που θα προέλθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης αλλά και το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027. Στο ποσό αυτό δεν λαμβάνονται υπόψη τα χρήματα που θα προέλθουν από τα Περιφερειακά Προγράμματα ούτε από τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης.
Ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Πολιτικής του ΟΟΣΑ, Rodolfo Lacy, εκφράστηκε με θετικά λόγια για την πρόοδο της χώρας μας προς την ενεργειακή μετάβαση και την υλοποίηση του φιλόδοξου σχεδίου απολιγνιτοποίησης, ωστόσο προέβη και σε συστάσεις για την περαιτέρω βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων της Ελλάδας.
Αναλυτικότερα, οι βασικότερες παρατηρήσεις της αξιολόγησης του ΟΟΣΑ είναι:
* Το 80% των αστικών αποβλήτων καταλήγει σε χώρους υγειονομικής ταφής και είναι απίθανο να επιτευχθεί ο στόχος του 50% για την επαναχρησιμοποίηση - ανακύκλωση στην Ελλάδα έως το 2020. Στα μέσα του 2018, περισσότεροι από 50 χώροι διάθεσης αποβλήτων δεν πληρούσαν τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις. Εξακολουθούν να υφίστανται μεγάλες ελλείψεις στη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων.
* Η Ελλάδα διαθέτει πλούσιους πόρους γλυκών υδάτων, ωστόσο αναμένεται να ενταθούν τα ζητήματα λειψυδρίας λόγω της κλιματικής αλλαγής. Παρατηρείται υπέρμετρη άντληση γλυκών υδάτων εξαιτίας της άρδευσης, η οποία ευνοείται από τη μερική ανάκτηση του κόστους, τις μειωμένες τιμές ηλεκτρικού ρεύματος και τις διαρροές στο σύστημα διανομής νερού. Προϋποθέσεις για βιώσιμη διαχείριση των υδάτων θα ήταν: οι τιμές να καλύπτουν το κόστος εφοδιασμού και να αντανακλούν την ανεπάρκεια των υδάτων, σε συνδυασμό με αποτελεσματικά γεωργοπεριβαλλοντικά μέτρα. Όπως σημειώνεται, τα κοινωνικά τιμολόγια στοχεύουν να καταστήσουν περισσότερο προσιτές τις υπηρεσίες παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και ύδρευσης. Κατά την άποψη του ΟΟΣΑ όμως δεν ήταν αποτελεσματικά ώστε να φθάσουν στους φτωχότερους, ενώ μειώνουν τις επενδυτικές δυνατότητες.
* Ένα ικανοποιητικό μερίδιο των υδάτινων μαζών έχει καλή οικολογική και χημική κατάσταση. Υπάρχει πρόσβαση σε πόσιμο νερό υψηλής ποιότητας και τα περισσότερα ύδατα κολύμβησης είναι εξαιρετικής ποιότητας. Οι τάσεις όσον αφορά την άντληση και την ποιότητα των υδάτων θα πρέπει να αξιολογηθούν καλύτερα προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι πιέσεις από τη διάχυτη ρύπανση και την εκτεταμένη άρδευση. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση της χρήσης λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων και υδάτινων πόρων στη γεωργία. Σε πολλά αστικά κέντρα δεν διασφαλίζεται κατάλληλη επεξεργασία των λυμάτων.
* Η περιβαλλοντική και χωροταξική νομοθεσία έχει εξορθολογιστεί προκειμένου να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος για τις επιχειρήσεις. Η μεγαλύτερη διαφάνεια του κυβερνητικού έργου έχει συμβάλει στην ενίσχυση της περιβαλλοντικής δημοκρατίας. Ωστόσο, σημαντική πρόκληση αποτελεί η διασφάλιση της συμμόρφωσης. Τα υψηλά ποσοστά μη συμμόρφωσης υπονομεύουν την εφαρμογή της περιβαλλοντικής πολιτικής. Οι περικοπές προσωπικού οδήγησαν σε μειωμένη παρακολούθηση της συμμόρφωσης σε εθνικό επίπεδο παρά την υψηλή μη συμμόρφωση. Τα διοικητικά πρόστιμα είναι κατά μέσο όρο υψηλά, αλλά περίπου το ένα τρίτο παραμένει απλήρωτο.
* Τα έσοδα από περιβαλλοντικούς φόρους αυξήθηκαν ραγδαία φθάνοντας το 3,7% του ΑΕΠ το 2018, ένα από τα υψηλότερα επίπεδα μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ. Παρά την αυξημένη φορολογική επιβάρυνση της ενέργειας, η φορολογική διαφοροποίηση των καυσίμων και των χρήσεών τους δεν αντανακλά την κλιματική επιβάρυνση που προκύπτει από τη χρήση των καυσίμων.
* Εξακολουθούν να καταγράφονται ατμοσφαιρικοί ρύποι στις αστικές περιοχές που υπερβαίνουν τα όρια που τίθενται από την νομοθεσία της Ε.Ε., με σοβαρές επιπτώσεις για τη δημόσια υγεία. Η Ελλάδα υστερεί στην ανάπτυξη ενός εθνικού προγράμματος ελέγχου της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Ο στόλος οχημάτων στην Ελλάδα είναι από τους γηραιότερους στην Ευρώπη. Η οικονομική κρίση και τα μειωμένα τέλη κυκλοφορίας για παλαιότερα οχήματα αποτέλεσαν αντικίνητρα για την ανανέωσή του.
* Οι δημόσιες επενδύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος έχουν μειωθεί παρά τις σημαντικές ευρωπαϊκές πιστώσεις. Την περίοδο 2007 - 2013, μόλις το 13% των πιστώσεων του Ταμείου Συνοχής δαπανήθηκε για το περιβάλλον. Οι χρηματοδοτήσεις αυξήθηκαν κατά την προγραμματική περίοδο 2014 - 2020, ιδίως όσον αφορά τα απόβλητα, αλλά τα έργα έχουν καθυστερήσει λόγω ελλιπούς σχεδιασμού και περιορισμών ως προς την ικανότητα των φορέων.
* Η Ελλάδα είναι μια από τις χώρες της Ευρώπης με τη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα. Η προστασία των φυσικών ενδιαιτημάτων έχει βελτιωθεί, αλλά περισσότερο από το ήμισυ των ειδών βρίσκεται σε μη ικανοποιητική κατάσταση. Η Ελλάδα δεν έχει ακόμη θεσπίσει ένα ολοκληρωμένο εθνικό σύστημα παρακολούθησης της βιοποικιλότητας.
*(Από τη Ναυτεμπορική)