Υπάρχουν πολλοί λόγοι που ένας διαχειριστής κεφαλαίων πιθανώς να ήθελε να πουλήσει τις επενδύσεις του σε ραντ (νόμισμα Ν.Αφρικής). Η οικονομία της Νοτίου Αφρικής εμφανίζει πολύ χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης. Η ανεργία φθάνει το 25%, όπως συμβαίνει σε ορισμένες από τις χειρότερες περιπτώσεις ανεργίας σε χώρες της Ευρωζώνης. Ο δε κλάδος της εξόρυξης χειμάζεται από κινητοποιήσεις των εργαζομένων, ενώ παράλληλα οι τιμές των εμπορευμάτων υποχωρούν.
Το υψηλό έλλειμμα στο ισοζύγιο εμπορικών συναλλαγών της χώρας δεικνύει πως οι ντόπιοι παραγωγοί αγωνίζονται μάταια εναντίον του διεθνούς ανταγωνισμού. Το ραντ αποδυναμώθηκε κατά 16% προς το δολάριο από τις αρχές του έτους. Πέραν τούτου, η Ν. Αφρική έχει τις κεφαλαιαγορές μιας πλούσιας χώρας, στην οποία είναι ευκολότερο να αγοράσεις και να πουλήσεις ομόλογα και μετοχές από άλλες μεσαίων εισοδημάτων χώρες. Το ραντ, κατά συνέπεια, αποτελεί ένα νόμισμα το οποίο χρησιμοποιούν κερδοσκόποι για να κάνουν τοποθετήσεις εν γένει σε αναδυόμενες αγορές. Ενόσω λοιπόν το πλήθος, που αγαπά το γρήγορο χρήμα, διαισθάνεται ότι έρχεται το τέλος του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed), τόσο σπεύδει να θέλει να πουλήσει τα ομόλογα και τα νομίσματα των αναδυόμενων οικονομιών. Θρυαλλίδα των αντιδράσεων αυτών ήταν σχόλιο του προέδρου της Fed, Μπεν Μπερνάνκι, σύμφωνα με το οποίο οι αγορές ομολόγων από το πιστωτικό ίδρυμα πιθανώς να διακοπούν. Η προοπτική μιας περαιτέρω αύξησης των αποδόσεων συν τω χρόνω πιθανώς να ωθήσει ανοδικά το δολάριο και να προσελκύσει και πάλι κεφάλαια προς τις ΗΠΑ, τα οποία θα απομακρυνθούν από άλλες περιοχές της Γης πιο επικίνδυνες.
Μέχρι στιγμής οι αντιδράσεις φαίνονται δυσανάλογα βίαιες ως προς το σχόλιο, πόσω μάλλον, όταν ο ίδιος ο κ. Μπερνάνκι δεν υπαινίχθηκε πως η η αλλαγή πολιτικής επίκειται άμεσα. Οι αγορές ομολόγων από τη Fed θα συνεχιστούν, αλλά όχι επί μακρόν στην κλίμακα των 85 δισ. δολαρίων τον μήνα. Ακόμα κι έτσι, όμως, η προοπτική αναδίπλωσης της Fed πιθανώς να σηματοδοτεί την απαρχή μιας περιόδου με άνοδο των αποδόσεων στα αμερικανικά κρατικά ομόλογα σε πιο κανονικά επίπεδα. «Δεν πρόκειται για μία περίπτωση χωρίς εναλλαγές», επισημαίνει η Κιτ Τζιουκς της Societe Generale. «Τα επιτόκια θα παλινωδούν, αναζητώντας τη σωστή τους θέση». Η ανυπαρξία τέτοιας αστάθειας μέχρι πρόσφατα έκανε τους επενδυτές των πλούσιων χωρών να αισθάνονται άνετα με τις εξωτικές επιλογές τους σε ομόλογα αναδυόμενων χωρών. Οσο τα πράγματα δυσκολεύουν, οι ίδιοι θα δείχνουν λιγότερο πρόθυμοι να αναλάβουν τέτοια στοιχήματα. Πιο ευάλωτες είναι οι χώρες που στηρίζονται στα ξένα κεφάλαια για να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ όσων δαπανούν και όσων κερδίζουν. Μεταξύ αυτών μπορούν να αναφερθούν η Νότια Αφρική, η Χιλή και η Βραζιλία, αλλά και η Ινδία και η Τουρκία.
Μήπως αυτός ο πανικός είναι κάτι σοβαρό; Τα προηγούμενα επεισόδια ενίσχυσης του δολαρίου και ανόδου των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων τα διαδέχθηκαν κρίσεις χρέους και νομισματικές κρίσεις στη Λατινική Αμερική στις αρχές του ’80 και στην Ασία στα μέσα της δεκαετίας του ’90 αντίστοιχα.
Πάντως, υπό τις παρούσες συνθήκες υπάρχει σημαντική διαφορά, παρατηρεί ο κ. Γιώργος Παπαμαρκάκης της North Asset Management, η οποία δραστηριοποιείται στα επενδυτικά κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου. Και εξηγεί: στην περίπτωση που οι κεφαλαιακές ροές αντιστραφούν, οι δανειζόμενοι θα απομείνουν με χρέη διογκούμενα, όσο το δολάριο θα ενισχύεται έναντι άλλων νομισμάτων. Αντιστρόφως, η πρόσφατη ροή κεφαλαίων διοχετεύθηκε σε ομόλογα εκπεφρασμένα σε τοπικά νομίσματα.