Δύο πολύ σημαντικά γεγονότα έλαβαν χώρα εχθές το βράδυ, τα
οποία προμηνύουν εξελίξεις πολύ μεγάλες για την περιφερειακή, αλλά και την παγκόσμια
ισορροπία δυνάμεων. Γιατί αναμφίβολα απαρχή ευρύτερων εξελίξεων θα πρέπει να
θεωρηθούν τόσο η κατ΄αρχήν συμφωνία ΗΠΑ και Ρωσίας για σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου
Ασφαλείας του ΟΗΕ για τη Συρία, αλλά και η πρώτη συνάντηση Υπουργών Εξωτερικών ΗΠΑ και Ιράν
εδώ και 34 χρόνια, από τότε δηλαδή που επικράτησε η Ιρανική Επανάσταση του
Χομεϊνί.
Αν η ψηφοφορία για την υιοθέτηση του ψηφίσματος για το χημικό οπλοστάσιο του Άσαντ, η οποία
αναμένεται άμεσα (ενδεχομένως και σήμερα, Παρασκευή, 27 Σεπτεμβρίου), είναι
θετική, τότε η Ρωσία θα έχει καταγάγει μία σημαντική νίκη εντυπώσεων, αλλά και
ουσίας, έναντι των ΗΠΑ, στο θέμα της Συρίας, αλλά και της διεθνούς ειρήνης και
ασφάλειας.
Τα κέρδη είναι ευνόητα: Κατ΄αρχάς, ο Πούτιν θα έχει
καταφέρει να αποσοβήσει - βραχυπρόθεσμα έστω - μία επίθεση κατά ενός περιφερειακού του
συμμάχου, του Μπασάρ αλ Άσαντ, και η Μόσχα θα αρχίσει να αποκτά και επίσημα
ρόλο για την «επόμενη μέρα» στη Συρία, όταν ο σημερινός εμφύλιος καταλήξει
κάπου …
Επίσης, θα έχει εκθέσει διεθνώς την στρατηγική Ομπάμα, για επέμβαση χωρίς σημαντικά προσχήματα, ενώ θα έχει αντιστρέψει, σε
σημαντικό βαθμό, την εικόνα απομόνωσης: αρχικά, οι ΗΠΑ οικοδομούσαν το προφίλ της
δύναμης που θα ετίθετο επικεφαλής μίας πολυμερούς συμμαχίας «προθύμων» κατά του
Άσαντ – έστω και εκτός πλαισίου ΟΗΕ – ενώ ο Πούτιν στιγματιζόταν ως το βασικό
διεθνές «αποκούμπι» του «σφαγέα της Δαμασκού».
Τώρα η Ρωσία φαίνεται ως υπερασπίστρια της διεθνούς
νομιμότητας (που είχε αρχίσει να διασαλεύεται ήδη από την εποχή του, επίσης
Δημοκρατικού Προέδρου Κλίντον με την παράνομη, κατά τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ,
επέμβαση στο Κόσοβο το 1999 - παρέχοντας στον ίδιο τον Πούτιν ένα πολύ καλό προηγούμενο για την εισβολή στην Οσετία της Γεωργίας τον Αύγουστο του 2008), ενώ, αντίθετα, ο Ομπάμα βρίσκεται αντιμέτωπος με
ένα ρήγμα που διαπερνά όχι μόνο το δυτικό στρατόπεδο (βλ. το «Όχι» στην Βουλή
των Κοινοτήτων), αλλά και την ίδια την πολιτική σκηνή των ΗΠΑ, όπου το «Όχι»
στην μονομερή επέμβαση στη Συρία είπαν οι ακραίοι Δημοκρατικοί σε συμμαχία με τους
ακραίους Ρεπουμπλικάνους.
Από την άλλη, ακόμη κι αν η ψηφοφορία στο Συμβούλιο
Ασφαλείας ναυαγήσει, ο Πούτιν θα έχει κερδίσει και πάλι τουλάχιστον τις εντυπώσεις,
γιατί θα εμφανιστεί πως από την πλευρά του έχει επιδείξει την μέγιστη δυνατή
καλή θέληση, αλλά και πίεση προς τον σύμμαχό του Άσαντ. Και, ταυτόχρονα, ο
Ομπάμα θα συνεχίσει να έχει να αντιμετωπίσει τις ενστάσεις – εντός και εκτός
ΗΠΑ – για ένα μονομερές χτύπημα κατά του συριακού καθεστώτος και με μόνο
Ευρωπαίο σύμμαχο «εν όπλοις» την Γαλλία του Φρανσουά Ολάντ. Και, φυσικά, θα του
χρεωθούν και οι ανάλογες ευθύνες για ένα τέτοιο χτύπημα …
Αλλά και η χθεσινή συνάντηση Τζον Κέρι και Μωχαμάντ Τζαβάντ
Ζαρίφ, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, θα μπορούσε να είναι
απαρχή σημαντικών εξελίξεων. Η Ουάσιγκτων έχει την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει
όχι μόνο το «μαστίγιο» των πολύχρονων κυρώσεων εναντίον της Τεχεράνης, αλλά και
το «καρότο» μίας πιο δημιουργικής διπλωματίας. Μάλιστα, αν λάβουμε υπ΄όψιν κι
όσα παραπάνω εκτέθηκαν σχετικά με την Συρία, οι ΗΠΑ έχουν κι ένα επιπλέον
κίνητρο: η συνέχιση της απομόνωσης του Ιράν θα συσφίξει περαιτέρω τις σχέσεις
του άξονα Μόσχας-Τεχεράνης-Δαμασκού, ειδικά σε μία χρονική στιγμή κατά την
οποία η Ρωσία, όπως είπαμε, κερδίζει σημαντικούς διπλωματικούς πόντους. Από τη
στιγμή, μάλιστα, που οι ΗΠΑ ήδη συνεργάζονται με την Ρωσία στο πλαίσιο της ομάδας
5+1 (δλδ. των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και της
Γερμανίας) για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, τα περιθώρια για ευελιξία στο
σημείο αυτό είναι μεγαλύτερα για την αμερικανική πλευρά. Αυτό φάνηκε ήδη από το
γεγονός ότι συμφωνήθηκε το επόμενο ραντεβού για τις 15 και 16 Οκτωβρίου στην
Γενεύη.
Η ιστορική, λοιπόν, συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών των δύο, ίσως, πιο «άσπονδων εχθρών» σήμερα, μπορεί να οδηγήσει σε
ένα «παράθυρο ευκαιρίας» για τις ΗΠΑ, χωρίς, μάλιστα, να έχει η υπερδύναμη ούτε
απώλειες προς την Μόσχα, αλλά ούτε και να προκαλέσει νέες τριβές στις αμερικανορωσικές
σχέσεις, τουλάχιστον στο σημείο αυτό. Έτι πλέον, μία πιθανή επαναπροσέγγιση
Τεχεράνης -Ουάσιγκτων, που η δοκιμαζόμενη οικονομία της πρώτης έχει μεγάλη
ανάγκη σήμερα, θα προκαλέσει πίεση στον Άσαντ, αλλά και στη Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Έτσι, οι ΗΠΑ θα έχουν την
ευκαιρία να κερδίσουν στο «μέτωπο» της Συρίας
τουλάχιστον ένα μέρος όσων φαίνεται να χάνουν σήμερα με την επιμονή σε μία
μονομερή επέμβαση – που θα έρθει σε συνδρομή ακραίων μαχητών της Αλ Κάιντα (ας μην το
ξεχνάμε αυτό …)
Το τελευταίο, βέβαια, θα εξαρτηθεί τόσο από την στάση των «γερόντων»
του ισλαμικού καθεστώτος του Ιράν απέναντι στην τακτική που εγκαινίασε ο νέος πρόεδρος
Ρουχανί, όσο και από το κατά πόσον ο Ομπάμα θα επιδείξει πιο ευέλικτη
στρατηγική, μακριά από φωνές «ιεράκων» τόσο στις ΗΠΑ όσο και στο Ισραήλ.
Στο χέρι των ΗΠΑ είναι, συνεπώς, με έξυπνη και δημιουργική διπλωματία, να
μετατρέψουν τους ως τώρα ατυχείς χειρισμούς τους στη Συρία σε ευκαιρία για
γεωπολιτικά κέρδη στρατηγικής σημασίας.