Μετά
τις ευρωεκλογές, το γαλλικό πολιτικό σκηνικό έζησε μια άκρως δραματική εβδομάδα. Η εντυπωσιακή πρωτιά του ακροδεξιού
Front
N
ational
σχεδόν επισκιάστηκε
από την κατάρρευση της δημοτικότητας του Προέδρου
François Hollande
και τα σκάνδαλα
στους κόλπους
της
μετριοπαθούς γαλλικής Δεξιάς
UMP.
Το
πολιτικό τοπίο, επί δεκαετίες δομημένο γύρω από την εναλλαγή Δεξιών και Σοσιαλιστών
στην εξουσία, φαίνεται να αποσταθεροποιείται. Ανάλογο κλονισμό είχε υποστεί κατά
την προεδρική εκλογή του 2002, όταν ο
Jean-
Marie Le Pen, ο τότε
αρχηγός του Front
N
ational, υπερέβη σε ποσοστά
τον Πρωθυπουργό σοσιαλιστή υποψήφιο Lionel Jospin και πέρασε στον δεύτερο γύρο.
Όμως, η επακόλουθη εκλογικά υγιής
συμπεριφορά της κοινωνίας επανέφερε την πολιτική ζωή
της Γαλλίας στο σύνηθες πλαίσιο.
Η
κατάσταση στην Γαλλία έχει, σε πρώτη ανάγνωση, αναλογίες με τα εν Ελλάδι. Και στην
Ελλάδα η δύναμη των Σοσιαλιστών συρρικνώθηκε μετά από μια θεαματική εκλογική επικράτηση·
η μετριοπαθής Δεξιά, μετά από αλλεπάλληλες εσωτερικές παλινδρομήσεις, μείωσε, επίσης,
τα ποσοστά της. Όμως, αυτά συνέβησαν όταν η κρίση και τα μέτρα λιτότητας είχαν καταστεί
επωδύνως αισθητά στην πλειονότητα των Ελλήνων. Ο μέσος Γάλλος, επί του παρόντος,
ελάχιστα έχει πληγεί από την κρίση. Οι όποιες προσπάθειες του Nicolas Sarkozy
για εξυγίανση
και μεταρρυθμίσεις δεν πρόφθασαν να επηρεάσουν τον βίο των πολιτών· μετά την εκλογή
του
François
Hollande ανεστάλησαν. Για τους Γάλλους, επομένως, οι οικονομικές δυσκολίες αρχίζουν
τώρα: από τον Σεπτέμβριο αναμένονται σοβαρές φορολογικές επιβαρύνσεις οι οποίες,
όπως είναι φυσικό, θα επιδράσουν στην εσωτερική ζήτηση και θα επιδεινώσουν την ανεργία.
Η
διακυβέρνηση της Γαλλίας θα δυσχεράνει. Θα δημιουργηθεί η ανάγκη να συμπλεύσουν
Δεξιοί, Κεντρώοι και Σοσιαλιστές γύρω από μια φιλοευρωπαϊκή μεταρρυθμιστική γραμμή.
Ανάμεσα σε διάφορες λύσεις, η «cohabitation», δηλαδή η συγκατοίκηση Προέδρου
και Κυβέρνησης από διαφορετικές πολιτικές παρατάξεις, έχει ήδη δοκιμαστεί στο παρελθόν.
Σε μια τέτοια προοπτική, όμως, από την αναπόφευκτη δυσαρέσκεια ενδέχεται να ωφεληθεί
μόνον η
Marine
Le Pen, οπότε να διεκδικήσει την εξουσία από ενισχυμένη θέση. Η γαλλική
Ακροδεξιά της
Marine
Le Pen και η ελληνική Ακροαριστερά του Αλέξη Τσίπρα συσπειρώνουν ένα μεγάλο αριθμό
από τους παλαιούς υποστηρικτές του κομμουνιστικού κόμματος και στηρίζονται στο διάχυτο
αντι-ευρωπαϊκό και αντι-παγκοσμιοποιητικό αίσθημα. Παράδοξο της Ιστορίας;
Οι αναλογίες με την Ελλάδα είναι εντυπωσιακές·
η κλίμακα, όμως, πολύ διαφορετική.
Η Ελλάδα εξαρτάται πλήρως από την Ευρώπη η οποία έχει τα περιθώρια να τιθασσεύει
τις εκφάνσεις του ελληνικού λαϊκιστικού απομονωτισμού. Το μέγεθος της Γαλλίας αντιστρέφει
την σχέση. Αν κυριαρχήσει η Marine Le Pen, τι θα απομείνει από την Ευρώπη;
Η ελληνική κρίση και η συνεπαγόμενη απειλή για την Ευρώπη μοιάζει αμελητέα εν συγκρίσει
με τις γαλλικές προοπτικές. Από το μετα-ψυχροπολεμικό «Ανατολικό Ζήτημα»,
οι Ευρωπαίοι θα κληθούν να αντιμετωπίσουν ένα απειλητικό «Δυτικό Ζήτημα».
Το
ενδεχόμενο αυτό είναι πολλαπλά ανησυχητικό για την Ελλάδα. Εκτός από ό,τι της αντιστοιχεί
από μια νέα ευρωπαϊκή κρίση, ως κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ελλάδα θα
χάσει και το πρόσφατο πλεονέκτημα να συγκεντρώνει το ενδιαφέρον των ιθυνόντων της
Ευρώπης.
Η
έλλειψη προσοχής και ουσιαστικής ενασχόλησης του ευρωπαϊκού κέντρου με την ελληνική
περιφέρεια επί μια τριακονταετία επέτρεψε τις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές
παραμορφώσεις στις οποίες οφείλεται η τρέχουσα κρίση. Αν η Ελλάδα απομακρυνθεί και
πάλι από το κέντρο της ευρωπαϊκής ενασχόλησης, θα πρέπει να στηριχτεί σε ίδιες δυνάμεις.
Όμως, το ευρωπαϊκό ναρκωτικό της περιόδου 1981-2009 έχει αμβλύνει επικίνδυνα τα
εθνικά ανακλαστικά. Χωρίς ευρωπαϊκά «δεκανίκια», ενδέχεται να προκληθεί
μια σωτήρια αφύπνιση· διαγράφεται, όμως, και ο κίνδυνος της πολιτικής και κοινωνικής
εξαχρείωσης.
Η
Ευρώπη περνάει σε νέα φάση, καθώς τα διακυβεύματα μετακινούνται από την περιφέρεια
στο κέντρο. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή ιστορία, κατά τους δύο τελευταίους αιώνες,
όταν στο κέντρο επέρχονταν ανακατατάξεις, υπέφερε η περιφέρεια. Η πολύτιμη ασφάλεια,
εσωτερική και εξωτερική, στην οποία απέβλεπε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής με την ένταξη
της Ελλάδας στην ΕΟΚ, δεν μοιάζει εξίσου δεδομένη σήμερα.
* Ο κ.
Γ. Σ. Πρεβελάκης είναι Καθηγητής Γεωπολιτικής στην Σορβόννη και Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδος στον ΟΟΣΑ
(από την εφημερίδα "ΕΣΤΙΑ", 03/06/2014)